BELASTINGEN

Het paarsgroene kabinet van premier Guy Verhofstadt ( VLD) plant vanaf volgend jaar een belastingvermindering van 131 miljard frank. Vorige week maakte minister van Financiën Didier Reynders ( PRL) de grote lijnen van het ontwerp bekend: het afschaffen van fiscale discriminatie, het invoeren van een belastingkrediet en een aanpassing van de barema’s (zie ook blz. 28).

Uitgezonderd de socialistische vakbond juicht iedereen, maar niemand stelt zich vragen over de rechtsgeldigheid van belastingen. Behalve Frank van Dun, docent fiscaal recht aan de universiteit van Maastricht. Deze Vlaamse libertariër gelooft namelijk niet in de legitimiteit van de fiscaliteit zoals die nu door de heersende meerderheid wordt beleden. Hij beschouwt belastingen als iets wat mensen elkaar aandoen.

In zijn jongste boek Mens, burger, fiscus. De belastingmaatschappij in natuurrechtelijk perspectief stelt Van Dun kritische vragen over de etische grondslagen van ons huidige stelsel. Een uitnodiging tot fundamentele discussie, die zeker niet mag ontbreken bij elke fiscale hervorming.

Ondanks alle inspanningen is een wetenschappelijke fundering van de belastingpraktijken in het recht nog altijd niet gevonden, besluit Van Dun: “Wellicht doen wij er goed aan wat meer aandacht te besteden aan rechtmatige pogingen om onze samenlevingsproblemen via de economische methode aan te pakken, in plaats van steeds opnieuw te vluchten in gemakkelijkheidsoplossingen zoals belastingen. Dat vereist echter dat wij politiek beschouwen, niet als de kunst van het regeren, maar als de kunst van het samenleven – dat wil zeggen, als een bereidheid binnen de grenzen van het recht om met elkaar om te gaan en niet als de gretigheid om op andermans kosten te leven en goed te doen.”

De Gentse professor gaat zelfs nog een stap verder en vergelijkt de huidige belastingmaatschappij als een leger op oorlogspad, steeds op zoek naar nieuwe vijanden en crisissen om haar voortbestaan te rechtvaardigen. Maar een alternatief geeft hij helaas niet: “De onverenigbaarheid van recht en fiscaliteit betekent echter niet dat deze praktijken gedoemd zijn te verdwijnen. Het zou al mooi zijn als wij met belastingen leren leven en er over leren praten zonder er een object van quasi religieus ontzag van te maken.”

E-mail: frank.vandun@rug.ac.be