BELASTINGEN OP INTERNET

Waar blijft Belgische administratie ?

Aangezien ook fiscalisten met hun tijd moeten meegaan, zit er niets anders op dan ook eens een kijkje te nemen op het Internet, het wereldwijde netwerk van miljoenen computers en databanken. Een netwerk waarop tegenwoordig zoveel informatie beschikbaar is, dat men zo wordt gezegd al meer dan een mensenleven nodig heeft om uitsluitend nog maar de titels van de verschillende pagina’s te lezen. Het aanbod is inderdaad indrukwekkend. Op alle terreinen van het maatschappelijk leven.

En het is fascinerend. Vanuit je luie stoel, met enkele drukken op het toetsenbord, surf je op het Internet van Amerika, naar Korea, over Australië, naar Zweden. Zonder grenzen, zonder taboes. Van religie over seks, naar business en politiek. Vandaar de vraag hoe het tegenwoordig zit met het aanbod op het gebied van de belastingen. We zochten. En vonden. Zij het traag. Want als het Internet al een mankement vertoont, dan is het toch wel dat het opvragen en zoeken soms meer heeft van een slakkengang, dan van een turbosnelweg.

HULP.

Om te beginnen, zijn we eens in Nederland gaan kijken. Bij het ministerie van Financiën. Direct gebruiksvriendelijk. Met een openingspagina vanwaar men verder kan naar volgende bladzijden, met gebruikstips, met informatie over de aangeboden diensten, met een vraag van de dag, een overzicht van aangeboden brochures, enzovoort, en last but not least, met verschillende pagina’s “hulp bij het invullen” van de belastingaangifte.

De vraag van de dag we schrijven 29 februari 1996 betreft een persoonlijke lening van 4800 gulden, die in 48 maandelijkse termijnen van telkens 130 gulden moet worden terugbetaald. Vraag, welk rentebedrag is aftrekbaar ? Het Nederlandse ministerie van Financiën leert me dat ik dan elke maand met een vast bedrag aan rente van in dit geval 30 gulden rekening mag houden. Qua service is dat misschien niet echt indrukwekkend, maar het wijst toch op een “klantvriendelijke” ingesteldheid van de Nederlandse belastingadministratie.

Interessanter wordt het voor wie “doorsurft” naar de hulppagina’s bij het invullen van de aangifte.

MENU.

Even een kijkje genomen bij de aangifte in de personenbelasting. Het “net” biedt vervolgens een menu van veertien vragen. Vraag drie betreft de aftrekbare beroepskosten. Een eenvoudige raadpleging van de daaropvolgende pagina’s leert me dat de aftrek van de werkelijke beroepskosten ook in Nederland onderworpen is aan de voorwaarde dat men die kosten moet kunnen bewijzen. Voorts gelden in Nederland twee bijkomende voorwaarden. De uitgaven mogen per categorie niet meer bedragen dan wat in de beroepsgroep gebruikelijk is. En de kosten zijn niet aftrekbaar voor zover zij gebruikelijk zijn voor iemand die in dezelfde maatschappelijke omstandigheden, een ander beroep heeft.

Het “Net” geeft me het voorbeeld van een leraar Nederlands die 35 boeken koopt. Leraren Nederlands blijken gemiddeld zo’n 25 boeken aan te kopen, terwijl niet-leraren Nederlands gemiddeld zo’n 5 boeken aankopen. Onze leraar Nederlands mag bijgevolg 20 boeken fiscaal in rekening brengen. Een eigenaardige berekeningswijze, waarvan wij in België nog nooit hebben gehoord.

KANTOOR.

En hoe zit het met de kosten van een bureauruimte thuis ? Mag men die in Nederland fiscaal in rekening brengen ? Enkele drukken op het toetsenbord, en het scherm leert me dat er in Nederland voor de aftrek van de kosten van een kantoorruimte thuis een “15 %-regeling bestaat” ; maar daarvoor is dan wel vereist dat u meer dan 50 % van uw werktijd in de kantoorruimte thuis doorbrengt, of meer dan 50 % van uw arbeidsinkomen vanuit deze kantoorruimte verdient.

Een regeling waar wij in België geen last van hebben. Bij ons is een kantoorruimte thuis, fiscaal aftrekbaar zodra men kan aantonen dat zij voor het uitoefenen van de beroepswerkzaamheid wordt gebruikt. Uit de rechtspraak blijkt wel dat de belastingcontroleurs daar in de praktijk dikwijls moeilijk over doen. Maar dat belet niet dat men in principe recht heeft op de aftrek. Bij ons geldt immers als enige voorwaarde dat de uitgave gedaan of gedragen moet zijn om belastbare beroepsinkomsten te verkrijgen of te behouden.

PARIJS.

Exit Nederland. En doorsurfen naar Frankrijk. Na wat zoeken vind ik daar ook de nodige informatie over de “déclaration des revenus”. Met daarbij ook weer een heel menu met “les questions les plus fréquemment posées lors de la déclaration des revenus”. Zo vind je daar onder meer twee pagina’s vol informatie over loontrekkenden die hun werkelijke kosten in aftrek willen brengen. Welke voorwaarden daarvoor gelden, en welke kosten daarvoor in aanmerking komen.

Interessant om weten : in Frankrijk mogen loontrekkenden de kosten van hun maaltijden buitenshuis fiscaal in rekening brengen. Op voorwaarde dat de beroepswerkzaamheid hen verplicht buitenshuis te eten, en de kosten van die maaltijd hoger zijn dan de waarde van een maaltijd thuis. Waarbij men dan in Frankrijk een onderscheid maakt al naargelang de werknemer wel of geen bewijsstukken heeft. Heeft hij ze wel, dan mag hij het werkelijk bedrag van die supplementaire kosten in rekening brengen. Heeft hij die niet, dan geldt een forfaitaire regeling. In België kennen we zo’n gedetailleerde regeling niet. Bij ons geldt ook hier het algemeen principe dat dergelijke kosten als beroepskost aftrekbaar zijn zodra ze gedaan of gedragen zijn om belastbare beroepsinkomsten te verkrijgen of te behouden. Maar veel meer precieze gegevens zijn daar niet over bekend. En het is slechts af en toe dat deze problematiek voor de hoven van beroep ter sprake komt.

BRAND.

En hoe zit het bij “big brother”, aan de overkant van de oceaan ? Internet staat in de Verenigde Staten veel verder dan in onze contreien. Dat merk je ook aan het aanbod dat inzake belastingen beschikbaar is. De “IRS”, de Amerikaanse belastingadministratie, biedt een overvloedig pakket informatie aan. Met ook hier weer na enig zoeken een pagina met “frequently asked tax questions and answers”. Met vragen van zeer uiteenlopende aard. “Mijn garage stond vorige zomer in brand. Mag ik het verlies fiscaal in aftrek brengen ?” Het antwoord luidt, dat dit onder bepaalde voorwaarden wel mogelijk is.

En wat met de overige beroepskosten ? Bijvoorbeeld het gebruik van een kantoorruimte thuis ? Ook het antwoord daarop kan je zo maar aflezen van het Internet-scherm. En leert je dat het Amerikaanse belastingstelsel niet noodzakelijk zoveel malser is dan het onze. De aftrek van een kantoorruimte thuis is daar immers slechts mogelijk als dat kantoor “exclusively and regularly” als “the principal place of business” wordt gebruikt of als ontmoetingsplaats voor klanten.

Voor het overige biedt de Amerikaanse belastingadministratie nog zoveel andere informaties aan. Tax Info for Business. Tax Info for You. Enzovoort. Verder surfen via de bibliotheken van de Amerikaanse universiteiten zorgt ervoor dat je zonder veel problemen allerhande belastingverdragen (Amerikaanse wel te verstaan) zo maar op het scherm te lezen krijgt. Printen is geen probleem. En ook allerhande wetgeving is probleemloos via het “net” consulteerbaar.

MINISTERRAAD.

En België ? De Federale Voorlichtingsdienst zet een hele reeks informaties op het “Net”. Waaronder bijvoorbeeld het wekelijkse overzicht van de beslissingen van de ministerraad. Maar wat de “belastingen” betreft, blijft de Belgische belastingbetaler minstens voorlopig op zijn honger. Tenzij we niet goed gezocht hebben, is op het Net voorlopig geen overheidsinformatie beschikbaar die de belastingplichtige moet helpen bij het invullen van zijn aangifte. Het ministerie van Financiën is trouwens als zodanig niet op het “net” aanwezig. En dat steekt schril af tegen de grote openheid en “klantvriendelijkheid” die bijvoorbeeld de Nederlandse of Amerikaanse belastingadministratie aan de dag legt. Het zal ook wel wat te maken hebben met een verschil in cultuur. De Belgische belastingadministratie heeft nooit veel openheid aan de dag gelegd. Informatie voor het publiek is nooit haar eerste zorg geweest. Zelfs de uitleg die jaarlijks bij de aangifte in de personenbelasting wordt verstrekt, is op vele punten slechts voor insiders toegankelijk en begrijpelijk. Dat de Belgische belastingadministratie niet klaar is voor het Internet is dan ook niet echt verwonderlijk.

AMBASSADE.

Al gebiedt de eerlijkheid wel te vermelden dat de fiscale informatie niet helemaal afwezig is op het Internet. Wie insurft op het informatiepakket dat de Belgische ambassade in Washington aanbiedt op het Net, vindt daar ten behoeve van wie naar België wil komen wel een aantal informaties, waaronder ook een kort overzicht van een aantal Belgische belastingregels. Maar zoals gezegd, is dat slechts ten behoeve van de Amerikaanse medeburgers die belangstelling hebben om naar België af te zakken. Voor de eigen burgers is men minder klantvriendelijk. Die betalen toch.

JAN VAN DYCK

Jan van Dyck is fiscalist.