BEGROTING. Het verdriet van Quetelet

Herman Van Rompuy stuurt Trends verwijten : we zouden bevooroordeeld zijn en aanleunen bij de oppositie (lees het kadertje). Blijkbaar jaagt de janboel van de staatsschuld de minister wat over zijn toeren.

Stel dat een obligatie van 10 miljoen frank uitgegeven voor één jaar aan een rente van 8 % op 15 januari vervalt. Dit betekent dat normaal gezien op 15 januari aan de houder van die obligatie 10 miljoen frank kapitaal en 800.000 frank rente wordt uitgekeerd. De uitgever van de obligatie kan er nu toe overgaan enkele dagen of weken vóór de vervaldag de uitstaande obligatie terug te kopen voor ietsje minder dan 10,8 miljoen frank en dit bedrag te financieren met de uitgifte van een nieuwe obligatie. Het onderscheid tussen kapitaal en rente gaat met zo’n transaktie verloren.

De verwijten die federaal minister van Begroting Herman Van Rompuy in zijn brief aan Trends (zie kader) uit, hebben betrekking op de problematiek die geschetst wordt in bovenstaand voorbeeld. Wat betreft de OLO’s en de klassieke leningen, past de regering de techniek van kapitalizatie van de rente geregeld toe. Zo de minister daar geen weet van heeft, kunnen we hem altijd de Staatsbladen toezenden waarin dergelijke transakties worden aangekondigd. Vermits rentelasten op overheidsschuld op die wijze weggemoffeld worden in kapitaalbestedingen, leidt dit tot een onderschatting van het lopende begrotingstekort, namelijk via het drukken van de rentelasten.

De OLO’s of lineaire obligaties vormen samen met de schatkistcertifikaten de belangrijkste bron van financiering van de overheidsschuld. Eind augustus 1994 bestond 42,5 % van de overheidsschuld uit OLO’s en 22,2 % uit schatkistcertifikaten. Wat de OLO’s betreft, kan de toepassing van de kapitalizatietruuk niet ontkend worden ; maar wat de schatkistcertifikaten betreft, beweert Van Rompuy dat de “truuk” daarmee in het geheel niet kán worden uitgevoerd. Op de Thesaurie van het ministerie van Financiën houdt men de kiezen op elkaar, in de markt heerst, om het zacht uit te drukken, ernstige twijfel. Diverse dealers bevestigen Trends dat ook schatkistcertifikaten net vóór de vervaldag worden teruggekocht.

ONTOEREIKEND CIJFERMATERIAAL.

Bij verder onderzoek ter zake stuit men op een even simpel als onthutsend gegeven : het officieel beschikbare cijfermateriaal laat absoluut niet toe de beweringen van Van Rompuy op een autonome manier te verifiëren, iets wat in elk ander modern land wel probleemloos kan. De Belgische statistieken in hun globaliteit lopen steeds meer mank, en dat geldt zeker voor alles wat met de overheidsschuld en de financiering daarvan te maken heeft. Adolphe Quetelet (1796-1874), de man die na de onafhankelijkheid in België een statistisch apparaat uitbouwde dat de hele wereld ons benijdde, draait zich om in zijn graf.

De volgende cijfergegevens vonden we wel terug. In januari van dit jaar vervielen 617 miljard schatkistcertifikaten, d.i. kapitaal én rentelasten. In dezelfde maand werden 681,1 miljard nieuwe schatkistcertifikaten (enkel kapitaal) uitgegeven. Dit is op zich absoluut geen bewijs van intrestkapitalizatie maar als men ziet dat ook de lange-termijnschuld in januari verder opliep, lijken sterke vermoedens, nog aangezwengeld door berichten uit de markt, niet ongepast.

De minister argumenteert dat vergelijkingen van de rentelasten van maand tot maand tussen 1994 en 1995 niet veel zin hebben. Van Rompuy geeft zelf bedragen aan voor januari : 47,2 miljard in 1995 en 66,5 miljard in 1995. Laat ons het lijstje wat aktualizeren. Voor februari en maart 1995 zouden de rentelasten respektievelijk 28 en 94 miljard bedragen. Vorig jaar lagen die bedragen op respektievelijk 60 en 113 miljard. Dit betekent dat voor het totale eerste kwartaal van dit jaar de rentelasten zouden uitkomen op 170,2 miljard tegenover 239,5 miljard vorig jaar. De gunstige evolutie van de rentevoeten kan dit verschil van 30 % slechts voor een klein stukje verklaren. Wanneer komen de echte rekeningen boven ?

JVO

HERMAN VAN ROMPUY Wanneer komen de echte rekeningen boven ?