Bedrijfsleiders: hét gedroomde doelwit van carjackers

De doorsnee bedrijfsleider in België houdt van mooie wagens. Dat treft: de doorsnee carjacker ook. Trends tekende de getuigenissen van topondernemers op. Hoe kunt u zich beschermen tegen zo’n trauma? Krijgt u nog wel een verzekering? En is uw auto terwijl u dit leest wel op slot?

Bron: BVVO.

S cenario 1. Een warme nacht in juni in Sint-Martens-Latem. Terwijl het gezin van Guido Dumarey ligt te slapen, gaan onbekenden aan de haal met zijn gloednieuwe Range Rover. De hond – die in huis werd gehaald nadat het jaar daarvoor ook al werd ingebroken – wordt met een ultrasoon geluid bewerkt om hem onschadelijk te maken. Ook de alarmsystemen die in het huis werden geïnstalleerd, zijn niet opgewassen tegen het professionalisme van de daders.

De auto wordt zes weken later teruggevonden met 6000 kilometer meer op de teller én zwaar beschadigd. Voor de gedelegeerd bestuurder van Punch International is het enige positieve van het verhaal dat zijn gezin noch hijzelf overvallen of gekneveld werden. Een wagen is immers vervangbaar, een mensenleven niet. Toch blijft de gebeurtenis psychologisch hangen en is enige vorm van paranoïde gedrag de man niet vreemd. Alertheid is een tweede natuur geworden. Een manifest onveiligheidsgevoel helaas ook.

Scenario 2. Op een lenteavond parkeert een sportwagen van een Duits merk achter een gebouw in de buitenwijken van Brussel. Daniel Weekers, voorzitter van de beursgenoteerde investeringsmaatschappij Deficom, stapt de tuin van zijn gastheer binnen. Net op het ogenblik dat hij de vrouw des huizes begroet, komen twee gemaskerde kerels het feestje ruw verstoren. Ze zwaaien allebei met een revolver (een van de wapens is zelfs voorzien van een geluidsdemper), eisen de sleutels, de portefeuilles en de gsm’s, en vragen of er in de wagen een lokalisatiesysteem per satelliet is geïnstalleerd. Iedereen blijft bijzonder kalm: het slachtoffer, de daders en gelukkig ook de omstanders, onder wie heel wat kinderen. De wagen verdwijnt met de minderjarige daders. Later worden ze gesnapt; de auto blijft echter onvindbaar. Weekers, die de anti-agressietechnieken al goed onder de knie heeft omdat hij ooit al eens het slachtoffer van een homejacking was, zal zijn favoriete automerk met moeite kunnen missen. Maar hij heeft gezworen dat hij een Smart zal kopen om in de stad rond te rijden.

Scenario 3. Het is halfacht ‘s avonds. Voormalig Dexia-voorzitter Luc Onclin keert naar huis terug. Het is een mooie avond in mei en aan de Anderlechtsepoort stopt hij in de file voor het verkeerslicht. En dan gaat het razendsnel. Twee minderjarigen met een honkbalknuppel slaan het venster aan diggelen en grijpen naar de aktetas van Onclin, die op de passagiersstoel ligt. Verschrikt geeft Onclin gas en botst zo tegen zijn voorligger. In de chaos rijdt hij nog een honderdtal meters verder. Het glas van de kapotgeslagen ruit is overal, ook in het gezicht van de topman. Wat hij niet opmerkt, is dat de twee boefjes hem stoutmoedig achterna zijn gerend. Onclin krijgt rake klappen, en de twee vluchten weg met de aktetas. Zodra de politie aankomt, duikt een van de twee overvallers op tussen de menigte nieuwsgierigen. Wanneer Onclin de politie daarop attent maakt, reageert die onverschillig. “Minderjarig, en binnen het halfuur heeft hij een alibi van een tiental getuigen,” leert de ervaring.

“De machteloosheid die je dan voelt, is onbeschrijfelijk,” zegt Onclin. “En wees maar zeker dat zoiets sporen nalaat. Ik ben veel achterdochtiger geworden en vermijd sindsdien die buurt. Het is vandaag negen jaar geleden, maar ik ben er nooit meer langs gereden.”

Scenario 4. Een winteravond. Op de parking van zijn onderneming wil een bedrijfsleider in zijn auto stappen, een Duitse berline. Twee gemaskerde en gewapende mannen verschijnen op het toneel en pikken zijn waardevolle voorwerpen. Ze geloven niet dat het satellietopsporingssysteem niet geactiveerd is. De man biedt geen weerstand maar omdat ze nog niet gerust zijn in die codekwestie, stoppen ze hem zonder veel omhaal in de koffer. “We gaan de auto in het kanaal dumpen,” hoort hij nog net. Zo’n vaart loopt het gelukkig niet. De dieven laten de auto achter, met de eigenaar aan boord. De bedrijfsleider heeft zijn heil te danken aan de moed der wanhoop: met een onderdeel van de ophanging snijdt hij de koffer van zijn wagen als een conservenblik open. Zijn auto heeft hij nog. Een trauma ook.

Duitsers en terreinwagens

Sinds het eind van de jaren negentig is het aantal gevallen van carjacking en homejacking in België explosief gestegen. Vooral de zware modellen van merken als BMW, Mercedes, Volkswagen en Audi worden daarbij geviseerd. Ook Porsches vallen in de smaak, maar die blijken moeilijker te slijten. Binnen de kortste keren worden ze naar landen in Centraal- en Oost-Europa of naar Noord-Afrika versast. Ook de modellen met vierwielaandrijving delen in het succes. “Ideale wagens voor slechte wegen,” merkt een van de slachtoffers ironisch op.

Carjacking lijkt wel een Belgische specialiteit te zijn. Dat heeft te maken met ons kleine grondgebied en het bijbehorende gemak waarmee je de grens over raakt. Maar het heeft ook van doen met de aanzienlijke concentratie van voertuigen die interessant zijn voor dieven. Carjacking is immers een stedelijk fenomeen: 61 % wordt gepleegd in de Brusselse agglomeratie, Luik of Charleroi. Ter vergelijking: 68 % van de homejackings vindt plaats op het grondgebied van Asse, Luik, Brussel, Nijvel en Charleroi.

Andere luxeberlines – Britse, Zweedse en zeker de Amerikaanse modellen – vallen veel minder in de smaak. Niet wegens hun intrinsieke kwaliteiten maar gewoon omdat hun netwerk van concessiehouders niet voldoende is uitgebouwd in de gebieden waar de gestolen wagens worden afgezet. “Alles hangt af van de waarde van het voertuig op de tweedehandsmarkt. De dieven zijn op zoek naar prestigewagens die tegelijk universeel genoeg zijn. Om een Cadillac kwijt te raken, moet je vroeg opstaan,” legt Wauthier Robyns, directeur van de Beroepsvereniging van de Verzekeringsondernemingen ( BVVO) uit.

Intussen is het aantal bedrijfsleiders en kaderleden dat zich zonder aarzelen de autosleutels liet ontfutselen al lang niet meer te tellen. Sommigen vinden die ervaring zo traumatisch dat ze hun naam niet vernoemd willen zien. Maar dan heb je ook gevallen als Suez-baas Gérard Mestrallet, die in Frankrijk de krantenkoppen haalde. Hij aarzelde niet om met de vuist uit te halen. De man had al ervaring opgedaan met een homejacking in België. Het leverde hem een gips en een reputatie van vechtlustig patron op. Bij zijn omgeving brak echter het klamme angstzweet uit. “Tussen de waarde van zijn bedrijfswagen en zijn eigen waarde voor de onderneming is geen vergelijking mogelijk!” aldus een van zijn naaste medewerkers.

Wie wil u nog verzekeren?

Omdat ze sinds 1999 geconfronteerd werden met een ware piek van carjackings, moesten de verzekeringsmaatschappijen wel reageren. Ze hebben nieuwe eisen opgelegd aan eigenaars van krachtige bolides en aan mensen die eerder al eens het slachtoffer van een overval waren. En dat zet kwaad bloed bij de verzekerden. “Sommige chauffeurs zijn bereid om 50.000 of 75.000 euro uit te geven aan een wagen, maar maken problemen over een ‘na-diefstalsysteem’ van 750 of 1250 euro,” counteren de verzekeraars. “Sommigen besluiten zich zelfs gewoonweg niet tegen diefstal te verzekeren.”

De verzekeringsmaatschappijen bepalen zelf hun aanvaardingspolitiek en hun eisen aan hun verzekeringsnemers. Alle verzekeraars zijn het erover eens dat, zonder de installatie van antidiefstalsystemen, het risico zo goed als onverzekerbaar is geworden, getuigt Wauthier Robyns. Zo eist Fortis AG al twee jaar de installatie van diefstalpreventiesystemen naargelang van het merk en de waarde van het voertuig. Op een Audi, BMW, Jaguar, Mercedes, Porsche, VW Golf en sommige terreinwagens met een waarde van meer dan 24.789,25 euro is een na-diefstalsysteem van het type ‘vertrager’ (systeem CJ1 erkend door de BVVO) vereist. Voor de andere merken volstaat een motorblokkeersysteem (klassiek antidiefstalsysteem) tot een waarde van 49.578,70 euro. Boven die waarde worden alle wagens gelijk behandeld en is een systeem voor lokalisatie per satelliet verplicht (type CJ2 ‘geïntegreerd’, erkend door de BVVO).

“Dat die maatregelen doeltreffend zijn, is ondertussen wel bewezen. Meestal worden de auto’s al gerecupereerd nog voor ze het Belgische grondgebied hebben verlaten,” zegt Philippe Landrain, directeur Schadeverzekeringen bij Fortis AG. “Sommige wagens maken ook een ongelooflijke dwaaltocht mee. Zo werd er ooit één met de satelliet gevolgd door Frankrijk en Italië om uiteindelijk in Kroatië te belanden. Het is ontzettend belangrijk dat we het voertuig terugvinden, anders wordt de verzekerde weliswaar na twintig dagen vergoed, maar de wachttijd voor sommige wagens kan erg lang zijn. Dat brengt dan weer kosten voor een huurwagen en dergelijke mee.”

Volgens cijfers van de federale politie wordt 51 % van de gecarjackte voertuigen en 62 % van de gehomejackte wagens teruggevonden. Sinds de maatregelen ‘na diefstal’ strenger werden, zijn de uitkeringen die door home- en carjackings veroorzaakt worden aanzienlijk gedaald. Bij Fortis AG zijn tijdens de eerste vijf maanden van 2003 de uitkeringen voor ‘totale diefstal van het voertuig’ (als de wagen verdwenen is) met 41 % afgenomen in vergelijking met dezelfde periode in 2002, en zijn de uitkeringen ‘alle diefstallen’ (poging tot diefstal en diefstal van accessoires inbegrepen) er met 33 % op achteruitgegaan.

Wat de beveiligingsmaatregelen betreft, lijken de lokalisatiesystemen per satelliet tot nog toe goed te werken. Maar dan moet u het systeem natuurlijk wél aanschakelen. Dat is niet zomaar een boutade: verschillende slachtoffers hebben toegegeven dat hun systeem niet geactiveerd was toen ze werden aangevallen. We stellen voor dat u even een pauze neemt om uw geparkeerde auto te controleren, en lees dan onze antidiefstaltips.

Lieven Desme

Duitse merken en terreinwagens zijn topstukken. Britse, Zweedse en zeker Amerikaanse modellen vallen veel minder in de smaak.

Zonder de installatie van antidiefstal-systemen is het risico op carjackings zo goed als onverzekerbaar geworden.