BEBLOEDE DIAMANT

Terug naar het mobutisme.

De Verenigde Naties beschuldigt België en Antwerpse diamantkringen van medewerking aan volkerenmoord. Het VN-rapport, hoofdzakelijk bijeengeschreven door niet-gouvernementele organisaties, getuigt van een gebrekkige terreinkennis en van hypocrisie.

Alles draait om de boycot van de Angolese rebellenbeweging Unita. De diamanttoevoer van Unita naar Antwerpen is echter sinds 1998 opgedroogd, nadat de MPLA-regering van Angola in Lunda Norte een bloedbad aanrichtte onder de Congolese diamantzoekers: ruim 4000 Congolezen werden brutaal vermoord, maar de VN en de ngo’s zwegen (uit onwetendheid?). Intussen komt de diamantwinning in Lunda Norte weer stilaan van de grond. De opbrengsten daarvan gaan vooral naar het MPLA-regime en naar enkele Russische en Braziliaanse industriegroepen. Blijkbaar is de ‘ethische diplomatie’ blind voor de terreur van een van de meest corrupte en hardvochtige regimes in Afrika.

Tegelijk gaat de angolisering van Congo onverminderd voort. De poging van minister van Buitenlandse Zaken Louis Michel (PRL) om op het terrein inzicht te krijgen in het drama van Centraal-Afrika is lovenswaardig. Maar is België nu beter gewapend dan in de eindjaren van het Mobutu-tijdperk, toen Brussel alle relaties verbrak en blind tekeerging?

Congo is er nu veel erger aan toe: het Kabila-systeem is een sombere variant van het mobutisme. Ook dit regime heeft vele gezichten. Kabila zal, afhankelijk van de wisselende invloed van belangengroepen en fracties, Brussel een ander discours voorhouden. En net als onder Mobutu dreigt België daar opnieuw in verloren te lopen.

De kans is groot dat Louis Michel, na de volgende regeringsherschikking door Kabila in Kinshasa, Nanda Mobutu als gesprekspartner krijgt. Maar de context is vandaag op alle gebieden moeilijker dan voordien: tegenover een sterk uitgeholde presidentiële macht van het zieltogende mobutisme, vrije media, politieke partijen, een agenda voor verkiezingen, een levendige burgermaatschappij en een bruisende informele economie, staat vandaag een meer autocratisch kabilistisch bewind met evenveel corruptie, een gemuilkorfde pers, aan banden gelegde partijen en een verlamde samenleving; zelfs de informele economie wordt stilaan gewurgd.

Zal België in dit kluwen slagen, terwijl onze diplomatie in meer ‘gunstige’ omstandigheden faalde? VN-troepen dreigen in het Congolese moeras te verzuipen. Bovendien zit de kern van het probleem niet in Congo, maar in Ruanda. Zal Louis Michel zijn ‘ethische’ diplomatie daar kunnen hardmaken?