Bankentaks blijft Argenta op de maag liggen

De bank-verzekeraar Argenta blijft structureel groeien, maar de bankentaks neemt een flinke hap uit zijn winst. Ook de nieuwe taks die de regering plant, viseert vooral het spaargeld. “We blijven met het gevoel zitten dat we onrechtvaardig behandeld worden”, zeggen voorzitter Jan Cerfontaine en CEO John Heller. Maar een nieuwe rechtszaak komt er niet.

Het bankmodel van Argenta munt uit in eenvoud. De groep wil een bank-verzekeraar zijn voor gezinnen in België en Nederland. Haar aanbod bestaat uit eenvoudige en transparante producten, die verkocht worden via een net van zelfstandige, exclusief werkende kantoorhouders (België) en onafhankelijke tussenpersonen (Nederland). Een lichte structuur en lage kosten zijn inherent aan het model.

De voorbije jaren was dat een garantie voor succes. De financiële crisis deed klanten twijfelen aan de grootbanken, vermogens werden gespreid en Argenta plukte daar als grootste van de niet-grootbanken de vruchten van. Maar de jongste tijd zijn het vooral de prijsbrekers als Rabobank.be die groeien op de spaarmarkt. Argenta groeit niet in dezelfde mate. In 2011 bijvoorbeeld namen de spaarinlagen bij Argenta ‘maar’ met 2 procent toe (tot 28 miljard euro). Is er iets aan de hand?

Verbeterde distributie

“Helemaal niet”, antwoordt John Heller, de Nederlandse CEO van Argenta Bank- en Verzekeringsgroep. “Structureel wint Argenta marktaandeel op de spaarmarkt. Maar veel belangrijker is dat we structureel groeien op de markt van de beheerde middelen ( funds under management). Klanten doen steeds meer bij Argenta: sparen, beleggen, pensioensparen, spaarverzekeringen afsluiten. Dat bewijst dat onze strategie werkt. De relatie met de klant verdiept. Argenta is uitgegroeid tot veel meer dan een spaarbank.”

Het volume beheerde middelen nam vorig jaar met 6,3 procent toe tot 33,1 miljard euro. Vooral de verkoop van tak 21-spaarverzekeringen en hypotheekleningen zat in de lift. In pensioensparen doorbraken de Argenta-fondsen de grens van 500 miljoen euro. Voor steeds meer klanten is Argenta de hoofdbankier.

Volgens Heller heeft dat alles te maken met de verbetering van de distributie. “Meer Argenta-kantoren zijn bezig met kredietverstrekking, gezond beleggen, bescherming van het patrimonium, waardeoverdracht naar de volgende generatie. We investeren fors in de opleiding en de kwaliteit van onze kantoorhouders en commercieel bedienden. We stimuleren ook de herinrichting van de kantoren, met meer ruimte voor persoonlijk advies.”

Toen Heller anderhalf jaar geleden als CEO van Argenta aantrad, beloofde hij “de distributie in België een push te geven”. Nochtans is het aantal vestigingen vorig jaar verder gedaald tot 513, tegen 524 een jaar eerder en bijna 580 enkele jaren terug. “We hebben het voorbije anderhalf jaar vijftig nieuwe kantoorhouders aangeworven en geplaatst”, reageert de Nederlander. “We ondervinden geen moeite om nieuwe mensen aan te trekken. Maar de meesten worden ingezet ter vervanging van bestaande kantoorhouders die met pensioen gaan.”

“De uitbreiding, het opzetten van nieuwe kantoren, gaat niet heel hard”, geeft de Argenta-topman toe. “We hebben een beperkt aantal kantoren geopend in Vlaanderen en in Waals-Brabant, maar de expansie in Brussel en Wallonië loopt niet zo goed als we zouden willen. Dat is een moeilijk traject. Verzekeringsmakelaars willen dolgraag voor ons werken, maar wij houden vast aan een exclusieve werking: een Argenta-kantoorhouder adviseert producten van Argenta of van onze partners. Momenteel stabiliseert het aantal Argenta-kantoren. Ik had graag iets meer gezien, maar we zijn niet bereid toegevingen te doen in kwaliteit en exclusiviteit.”

Onrechtvaardig

De nettogroepswinst van Argenta Bank- en Verzekeringen steeg vorig jaar met 12,8 procent tot 93,1 miljoen euro en de balans dikte 4 procent aan tot 35,2 miljard euro. Een doorn in het oog van de Antwerpse groep blijft de bankenheffing. Argenta betaalde vorig jaar 37 miljoen euro als bijdrage tot het depositogarantiestelsel (34 miljoen met de bank en 3 miljoen met de verzekeraar). Via een procedure voor het Grondwettelijk Hof slaagde Argenta erin de taks te laten vernietigen, maar de nieuwe heffing lijkt weinig beterschap te bieden.

Het ontwerp van Programmawet voorziet in de invoering van een nieuwe, bijkomende taks op de kredietinstellingen terwijl de bijdrages tot het depositogarantiestelsel in 2012 en 2013 uitzonderlijk opgetrokken worden. Resultaat: de sector moet dit jaar naar schatting 1 miljard euro aan belastingen betalen. Ook voor Argenta zal de factuur waarschijnlijk hoger uitvallen dan de voorbije jaren.

Toch spant de bankgroep geen nieuwe rechtszaak aan, bevestigt voorzitter Jan Cerfontaine: “We hebben de vorige wet bestreden, niet omdat de belasting te hoog was, maar omdat er een disproportionaliteit was, een schending van het gelijkheidsbeginsel. We vonden het belangrijk dat de financiële sector op het geheel van zijn activiteiten getaxeerd werd en niet enkel op de spaardeposito’s.”

Die nuance maakt de nieuwe bankheffing wel: er is een taks op het retailsparen, maar die is variabel in functie van het risicoprofiel van de instelling, en er is een heffing op de rest van de passiva (de zogenaamde financial stability contribution). “Hoewel er een duidelijk onevenwicht is in de taxatie van de retail- en de marktfunding, kan je niet ontkennen dat de nieuwe bankenheffing conceptueel beter is dan de vorige”, concludeert Cerfontaine. “Dat de taks hoger dreigt uit te vallen dan de vorige maakt ons ongelukkig, maar dat is geen voldoende basis om een rechtszaak te starten.”

Cerfontaine stoort zich vooral aan het feit dat de nieuwe taks uitsluitend de spaarboekjes viseert. Hij vindt het ook vreemd dat de regering als motivering daarvoor komt met het argument dat de verhoogde roerende voorheffing niet van toepassing is op de spaarboekjes. “Eigenlijk vraagt de overheid de financiële instellingen een belasting te betalen waarvan de regering de spaarders zelf heeft vrijgesteld.”

In elk geval zal het beslag op de banksector toenemen, en dat wordt een moeilijke pil om slikken op een moment dat banken hun kapitaal moeten versterken om aan de nieuwe Basel III-normen te voldoen. Voor Argenta lijkt dat laatste geen probleem. Maar de bank steunt voor haar groei wel op een autofinancieringsmodel: het grootste deel van de winst wordt in het bedrijf geherinvesteerd. En te hoge belastingen staan dat groeimodel in de weg.

“Daarom blijven wij toch zitten met het gevoel dat we onrechtvaardig behandeld worden”, beklemtoont Heller. “Uiteindelijk waren de grootbanken met hun onverantwoorde investeringen en hun afhankelijkheid van interbankenfinanciering verantwoordelijk voor de financiële crisis. En nog altijd pakt men vooral het spaargeld aan, de meest gezonde bron van funding. Ik vrees dat de overheid alleen oog heeft gehad voor wat het de schatkist oplevert en de weg van de minste weerstand gekozen heeft.”

Nederlands vastgoed

In Nederland boekte Argenta vorig jaar opnieuw commerciële successen. De bank verkocht er 1,2 miljard euro aan nieuwe hypothecaire kredieten, waarmee ze een marktaandeel van 2 procent claimt. Die groei is opmerkelijk omdat Argenta in het verleden al een heel sterke positie in Nederland opbouwde, maar die daarna eigenlijk weer liet varen.

“De facto is ons acceptatiebeleid in Nederland al tien jaar heel stabiel en conservatief”, vertelt John Heller. “Maar op een gegeven moment vonden we dat de prijzen van de woningen in Nederland te snel stegen en dat er een gevaar op oververhitting was. In 2008 liep de productie van nieuwe hypotheken in Nederland op tot 125 miljard euro. Toen hebben we nadrukkelijk op de rem getrapt. We wilden niet te hard groeien.”

Dat heeft Argenta volgens Heller in staat gesteld een nieuw commercieel beleid te ontwikkelen: “Onze relatie met de distributie in Nederland is veel selectiever dan voorheen, en net daardoor veel sterker. Waar we vroeger met meer dan 2000 tussenpersonen werkten, zijn dat er nu nog tussen 400 à 500. We werken alleen nog met kwalitatief sterke tussenpartijen, die veel aandacht besteden aan compliance (voldoen aan alle wetten en regelgeving).” Een van de bevoorrechte partners van Argenta in Nederland is De Hypotheker, een franchiseketen met 170 vestigingen die deel uitmaakt van de Blauwtrust-groep. Bijna de helft van de verkoop loopt via hen.

Intussen is de Nederlandse hypotheekmarkt afgekoeld, meent Heller. De productie van nieuwe leningen schommelt tussen 50 en 55 miljard euro op jaarbasis. “Dat is een gezondere omgeving om zaken te doen”, oordeelt de CEO van Argenta, ook al oogt de situatie op de Nederlandse woningmarkt verre van rooskleurig.

De woningprijzen zijn in Nederland al een tijdje aan het kelderen. Sommige huizen zijn al een vijfde in waarde verminderd. Dat zet veel Nederlanders aan tot spaarzaamheid, waardoor de economie krimpt en de werkloosheid toeneemt. Om de begroting bij te sturen overweegt de overheid bovendien om de hypotheekaftrek af te schaffen, wat de woningcrisis nog kan verergeren.

“Zolang iemand zijn lening blijft afbetalen, hoeft de daling van de woningprijzen geen gevolgen te hebben voor de hypotheekverstrekkers”, sust Heller, “Wie slecht heeft uitgeleend, met een hoge onderliggende poliswaarde en maximaal gebruik van de hypotheekaftrek, moet zich zorgen maken. Argenta heeft zich daar nooit aan bezondigd. We hebben altijd met lage bedragen gewerkt en hebben nauwelijks wanbetalers. Het percentage kredietverliezen ligt in Nederland nog lager dan in België. De kwaliteit van de portefeuille is zeer goed.”

Ook voor de nieuwe kredieten die Argenta verstrekt, houdt de groep zich strikt binnen het kader van de Nationale Hypotheekgarantie. Dat zijn hypotheken van maximaal 350.000 euro waarbij een Nederlandse overheidsinstelling borg staat voor de lening. “95 procent van de nieuwe leningen die we toekennen, zijn gedekt door deze garantieregeling”, zegt Heller. “Dat maakt het extra veilig.”

PATRICK CLAERHOUT, FOTOGRAFIE THOMAS LEGRÈVE

“Ons percentage kredietverliezen ligt in Nederland nog lager dan in België. De kwaliteit van onze portefeuille is er zeer goed”

John Heller