Bankdirecteuren ontwijken fiscale amnestie

Naar verluidt, hebben de Belgen dit jaar al minstens 7,5 miljard euro overgeschreven op Belgische bankrekeningen. Hierin zit ook een deel zwart geld. Sommige bankdirecteuren blijken hun klanten te adviseren hoe ze hun zwarte geld toch nog kunnen witwassen.

Door het wantrouwen van vele spaarders tegenover de Belgische wetgever dreigt de fiscale amnestie op een flop uit te draaien. Voorlopig is nog maar 530 miljoen euro gerepatrieerd, wat de schatkist slechts 47 van de verhoopte 850 miljoen euro oplevert (achteraf bijgesteld tot 200 à 300 miljoen euro). Intussen ijveren de Verenigde Naties ( VN) en de Organisatie voor Economische Samenwerking enOntwikkeling ( Oeso) voor een versterkte samenwerking tussen de verschillende belastingadministraties om fraude in de kiem te smoren. Daarnaast zal Luxemburg, waar een belangrijk deel van de Belgische vermogens schuilt, een roerende voorheffing op inkomsten uit spaargelden heffen. Vrijstellingen zijn dan nog alleen in eigen land mogelijk.

Daarom kiezen veel Belgen eieren voor hun geld en keren ze met hun geld naar eigen land terug. Voor de verschoning van het grijze en zwarte kapitaal biedt de EBA fiscale en strafrechtelijke immuniteit. Maar de wet hangt met haken en ogen aan elkaar, zodat vele belastingplichtigen nog twijfelen.

Misbruik van financiële producten

Financiële adviseurs die het niet zo nauw nemen met de deontologie, maken van de onzekerheid gebruik om dubieuze alternatieven aan te prijzen. Zo verdwijnt grijs en zwart geld in levensverzekeringen, gekoppeld aan een beleggingsfonds. Professor Jef Pacolet ( KU Leuven): “Buitenlandse banken willen vermijden dat Belgen terugkeren met hun geld en bieden volop producten aan die niet onder de spaarrichtlijn vallen, zoals Tak 21 en Tak 23. Om te ontsnappen aan elke voorheffing moeten ze wel een overlijdensdekking van minstens 130 % of een looptijd van minstens acht jaar hebben. Dan is het fiscale misdrijf verjaard. Op die manier proberen sommigen zonder fiscale amnestie toch hun gelden te witten“.

“Maar,” zegt Jo Viaene, algemeen directeur van Optima Financial Planners, “ook andere producten – zoals de Luxemburgse holding 29, een Angelsaksische trust, een Liechtensteinse Stiftung of een gemiddelde Belgische sicav – zijn even crimineel als er verkeerd vermogen in ondergebracht wordt. Het overgrote deel van de mensen benut de levensverzekering om de nalatenschap correct, legaal en voordelig te regelen. Die motieven lijken mij perfect economisch te verantwoorden en hebben niets te maken met witwassen, gevangenissen of verbeurdverklaringen. Dat is ook de reden waarom tal van vrije beroepen en zelfstandigen voor Tak 21 en Tak 23 kiezen. Bovendien stijgt sinds de invoering van de EBA volgens de Luxemburgse beroepsfederatie het omzetvolume van deze producten niet significant.”

Intussen laten sommige bankdirecteuren zich ook niet onbetuigd in het gebruik van oneerlijke verkooptechnieken om Belgische vermogens uit het buitenland te repatriëren. Uit reacties van lezers op onze oproep om hun stem over de EBA en Tak 23 te laten horen ( Trends, 14 en 21 oktober 2004), blijkt dat heel wat Belgen hun buitenlandse deposito’s – inclusief zwart geld – in alle stilte op een Belgische rekening hebben gestort. Een vermogensbeheerder uit Luxemburg getuigt: “In ruil voor een jaarlijkse commissie bewezen Belgische bankiers decennialang hun klanten hand- en spandiensten om vermogens uit eigen land naar hun zusterbank in Luxemburg te brengen om de roerende voorheffing te vermijden. Hierdoor lokten zij de spaarders onnodig in de illegaliteit. Begin jaren negentig verbood de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantiewezen echter deze couponnetjestrein. Sindsdien doen de financiële instellingen alles om het buitenlandse kapitaal van de Belgen te repatriëren. Met de aankondiging van de EBA leek hun eitje gebakken. Ze benaderden toen systematisch de Belgische klanten om nog snel vóór 31 december 2003 – één dag later trad de fiscale amnestiemaatregel in werking – hun Luxemburgse goederen te repatriëren met een simpele overschrijving of een fysiek depot.”

Een andere bron uit de verzekeringssector vervolgt: “Eenmaal de EBA een feit was, prezen ze massaal de amnestiemaatregel aan. Toen bleek dat vele beleggers het zaakje niet betrouwden, stelden malafide bankmedewerkers een stille repatriëring voor met het valse argument dat deze techniek goedkoper en anoniemer is dan de EBA vanwege het bankgeheim. Bovendien zou na vijf jaar alles fiscaal verjaard zijn. Het meest misleidende aan deze praktijk is echter dat ze de klanten vertelden dat de bank deze repatriëring niet zou melden aan de Cel voor Financiële Informatieverwerking.”

Tak 23 groeit zonder EBA

Uit intern onderzoek blijkt dat de Luxemburgse sector van levensverzekeringen dit jaar naar schatting ongeveer 7 miljard euro aan premies zal realiseren, of 1,4 miljard euro meer dan in 2003.

Een lid van de lokale beroepsfederatie Aca: “Deze stijging met 25 % komt overeen met de normale trendgroei en vertoont geen verband met de EBA. Slechts 2,8 miljard euro, of 40 %, van de beleggingen in Tak 23 uit Luxemburg betreft geld van Belgische oorsprong. Hiervan zou nog geen 10 % – hooguit 200 miljoen euro – uit zwart kapitaal bestaan. Dat bedrag staat in schril contrast met de sommen die de Belgische regering vooralsnog hoop terug te lokken. Om 250 miljoen euro op te leveren, moet de EBA 3 miljard euro repatriëren.”

Maar de stille repatriëring van Belgische vermogens zou veel groter zijn. Verschillende bronnen spreken van 7,5 miljard euro op 150.000 nieuwe depositoboekjes in één jaar tijd. Volgens de Belgische Federatie van het Financiewezen ( Febelfin) betreft het niet allemaal zwart geld: “Dat zullen de banken moeten controleren. Misschien zijn het overschrijvingen om een EBA voor te bereiden. Bovendien repatriëren steeds meer beleggers hun vermogen, omdat de lidstaten fiscale informatie gaan uitwisselen of een roerende voorheffing invoeren. En dan ben je in eigen land vaker beter af.”

Eric Pompen Werner Niemegeers

“Malafide bankmedewerkers stellen een stille repatriëring voor met het valse argument dat die techniek goedkoper en anoniemer is dan de EBA vanwege het bankgeheim.