Bank Zonder Naam

Jan, Marcel, Willy en Jos noemden ze elkaar voor de camera’s. Vlaamse bankiers die van concurrenten beste maatjes werden na zeven maanden onderhandelen. De nieuwe Vlaamse bankverzekeraar heeft nog geen naam, maar wel een programma. The First SuperRegional of Flanders is alive and kicking.

Een bladzijde uit het draaiboek van de Amerikaanse bankenfusies van de jongste vijf jaar. Naast de major banks als Citibank, Bank of America, Chase Manhattan, Wells Fargo ontstonden door de liberalisering van de bankmarkt in de VS in snel tempo Nationsbank, BancOne, Wachovia, CoreStates enzomeer, de zogenaamde SuperRegionals: fusies en netwerken van banken en financiële dienstenverleners uit de regio’s van de States die de major banks naar de hielen happen. De Vlaamse bankverzekeraar ontstaat uit het in elkaar schuiven van Almanij, KB, Cera en ABB (zie organigram) en is een Europese SuperRegional met de wortels in Vlaanderen die de middelen en de vechtlust etaleert om te wedijveren met de groten in Europa. Marcel Cockaerts (KB): “De verankering is ons dierbaar, met de nieuwe bankverzekeraar hebben we de structuur geschapen om het beslissingscentrum van een belangrijke financiële groep ook in de toekomst te behouden in Vlaanderen. Dat is goed nieuws voor onze huidige en toekomstige klanten.” Met op de achtergrond de verkoop van BBL aan het Nederlandse ING en de onduidelijke toekomst van Generale Bank is dit manoeuvre goud waard.

Er bestaan twee types

van fusie: de blitz-fusie en de langzaam-aan-fusie. ABN Amro (Nederland) is van het eerste type, Roelof Nelissen van Amro en Rob Hazelhoff van ABN ontdekten tijdens onderonsjes de voordelen van hun fusie en besloten samen we doen het; de Vlaamse bankverzekeraar is van het tweede type, gedurende maanden hebben ook kaderleden van de ondernemingen met mekaar gepraat en bezoeken afgelegd voor de principiële beslissing viel. De Vlaamse SuperRegional is een bottom up-fusie. Gezien de ingewikkeldheid van de due diligence, de gecompliceerde verhoudingen onder coöperatieve aandeelhouders van Cera, plus de operationele stroomlijning, wordt verwacht dat de fusie van beginselverklaring (30 januari 1998) tot finish drie jaar zal vergen.

Brede fusie

De eerste verkennende gesprekken gingen over de samenwerking tussen KB en Cera, tijdens de onderhandelingen rijpten de geesten en werd besloten om één bedrijf te bouwen met de puzzelstukken Almanij, Gevaert, Cera, Omniver, Fidelitas, ABB, MRBB, KB Lux, Bank van Roeselare, Spaarkrediet. De verloving in mei 1997 van Almanij en Gevaert was de eerste golf, op 30 januari 1998 rolde de tweede golf aan. Wordt de derde golf een alliantie tussen de Vlaamse SuperRegional en Rabo International, het buitenlandbedrijf van de Nederlandse Rabo Groep? Als het zover komt, verwachten de waarnemers een samenwerking volgens een Dexia-formule. Jan Huyghebaert, voorzitter van Almanij, de kernonderneming: “Zoals we d’r nu voorstaan hebben we voor onszelf de mogelijkheid geschapen om te kiezen voor geen alliantie of voor een bepaalde alliantie, veel mogelijkheden liggen open.”

De Vlaamse bankverzekeraar Zonder Naam wordt een leidende financiële groep in België. Zijn waarde is 485 miljard frank en zijn eigen vermogen 261 miljard frank. In België bekleedt de bank van de groep de eerste plaats voor het eigen vermogen ( Tier 1 ongeveer 185 miljard frank) en klantendeposito’s (3100 miljard frank). Op basis van de cijfers van 1996 staat de nieuwe bank voor de eigen middelen op de 35ste plaats in Europa, voor Generale Bank (39ste) en BBL (58ste). Met een premie-inkomen van 64 miljard frank is de verzekeringstak de derde verzekeringsgroep in België. De nieuwe bankverzekeraar heeft 2,5 miljoen klanten en 23.000 medewerkers. Op basis van gegevens van de Belgische Vereniging der Banken is KB-Cera (de bankdivisie) nummer 1 voor totaal klanten-werkmiddelen, totaal kredieten privé-sector, hypotheekleningen, overheidseffecten, beleggingsfondsen. Een naam heeft de nieuwe financiële groep nog niet, de goeroes zoeken. Het programma luidt: de opbouw van “de leidende multikanaal bankverzekeringsgroep”. In het bedrijf zitten bankkantoren, verzekeringsagenten, spaarbankagenten en elektronische loketten. De klandizie van KB en Cera overlapt elkaar voor 50 procent, Paribas en Bacob zijn complementair, de alliantie van Bank Delen en Bank J.Van Breda is complementair. Uitgezet op een lijn heeft KB de betere cliënteel van Vlaanderen (stedelijk, kmo’s, middenstand, middenklasse), daarop volgt Cera met een sterke klemtoon op het platteland (platteland dat spaarzame, conservatieve boeren heeft), Bacob sluit de rij met een volksere klantenkring.

Jan Huyghebaert leidt de versterkte holding Almanij, de centrale zuil waarvan de referentie-aandeelhouders Cera Holding, Familiale aandeelhouders (de families Collin, Vlerick, Santens, Francken, Leysen) en de Maatschappij voor Roerend Bezit van de Boerenbond 75% controleren. “We bezitten de middelen om binnen- en buitenlands te expanderen,” is zijn geloofsovertuiging. Financiële conglomeraten met banken én verzekeraars onder één vennootschappelijk dak hebben veel eigen vermogen voor overnames omwille van de spaarsokken van de verzekeringsbedrijven. ING (met onder meer de verzekeraars Nationale Nederlanden en RVS) putte uit zijn ruime eigen middelen 300 miljard frank voor drie acquisities op rij in de laatste vijf maanden van 1997, waaronder BBL. Bij de gezonde verzekeraars à la ABB zitten veel latente meerwaarden (die ABB niet opnam in het eigen vermogen) en velen waren verrast over de voordelige waardeverhouding van ABB ten overstaan van Almanij die aan de orde kwam tijdens de pre-fusiegesprekken. ABB was sterker dan algemeen werd verwacht. Imiteert de Bank Zonder Naam het Nederbelgische Fortis, ook een bankverzekeraar? Jan Huyghebaert: “Bij onze bankverzekeraar is de bankpoot prominent, bij Fortis is de sterkste zijde de verzekeraar.”

Jan Huyghebaert is de architect van de nieuwe onderneming, minder in de kijker loopt Jos Daniëls, voorzitter-gedelegeerd bestuurder van ABB, hij werkte even fel en gemotiveerd achter de schermen. Met zijn bonhomie en ander temperament dan Huyghebaert beweegt hij toch in hetzelfde sociale en politieke milieu. Jos Daniëls en Willy Breesch van Cera zijn door-en-door financiers met een Vlaams temperament. Lawaaierigheid en show zijn niet hun sterke kanten, een manco waar ze niet om treuren. KB lanceert meer ideeën dan Cera, echter noch de ene, noch de andere bank teren op de (soms holle) esprit van de traditionele Belgische grootbanken, Generale Bank en BBL. Een insider: “Zowel bij KB als Cera heb je dat degelijke, vierkante en democratische. Er werken bankiers die kunnen rekenen, keihard werken en niet willen uitblinken door fraaie volzinnen of salonmanieren. Jan Huyghebaert heeft fijnere antennes, hij kan een idee opvangen, het afwegen en naar een onderhandelingsronde brengen, met daarop grote kansen op succes.”

Remi Vermeiren, gedelegeerd bestuurder van KB, een rasbankier, zal Marcel Cockaerts (KB) opvolgen in de lente met twee titels voorzitter directiecomité bankverzekeringsgroep en voorzitter directiecomité bank, Fons Wouters, directeur-generaal van ABB, wordt ondervoorzitter directiecomité bankverzekeringsgroep en voorzitter directiecomité verzekeraar. Beiden zijn dynamische financiers met nog heel wat jaren voor de boeg. Remi Vermeiren: “Ik zal me serieus inwerken in het verzekeren, dat is vandaag mijn zwakke kant. De nieuwe groep zal beschikken over tientallen miljarden frank voor zijn expansie. Na het verteren van de fusie ontstaat de mogelijkheid om bijvoorbeeld meer aandelen Almanij op de beurs te plaatsen. Het percentage ter beurze bedraagt in de eerste fase 25%, maar dat kan stijgen, en dat levert financiële ammunitie op.”

Almanij Revisited

Almanij heeft zich in weinig jaren opgewerkt van holding waarover in Vlaanderen schande gesproken werd vanwege zijn passiviteit, naar gediversifieerde groep, zelfs industriële participaties ontbreken vandaag niet via de dochter Gevaert. Fernand Collin, de eerste voorzitter van KB, heeft jarenlang de psychologische wonden van de jaren dertig opengehouden. De ontstaansgeschiedenis van KB leunt tegen een achtergrond van wereldcrisis en financiële schandalen na The Great Crash. Daaruit volgde een felle afkeer van participaties buiten een kleine kring van bankbelangen. Dit financiële puritanisme leidde na zestig jaar tot een zuinig, goedgeleid bankbedrijf met daarboven een holdinkje van niks dat slechts in de jaren negentig een lijf en vuisten kreeg.

De Boerenbond is een hybride werkelijkheid; aan de ene zijde, beweging, aan de andere bedrijf. Beweging en bedrijf trekken mekaar aan en stoten mekaar af. In het bedrijf Boerenbond zitten naast financiële, industriële en commerciële participaties: Aveve, Covee, engineering, een gespecialiseerd bouwbedrijf. Het raakvlak tussen Almanij en deze nichebedrijven zuigt sterker. Heel duidelijk was al dat Cera zich jarenlang afzette tegen de Boerenbond, het gebouw aan de buitenkant van Leuven moest dit ook fysiek tonen. Cera is voor 87% in handen van 209 coöperatieve verenigingen die een eerder afstandelijke relatie hebben tot de Boerenbond. ABB is voor 55 procent eigendom van MRBB, de participatiemaatschappij van de BB. “Het bedrijf Boerenbond ziet zijn volwassen kinderen huwen, de afstand tussen hen en ons wordt inderdaad groter,” bevestigt Noël Devisch, voorzitter van de Boerenbond. “De beweging Boerenbond blijft wel sterk met 250.000 leden op het platteland.” Echter, de kern van dat ledenaantal – de boerenstand – krimpt en de Boerenbond wordt een omgekeerde piramide: een smalle basis ondersteunt een breed echelon van agro-bedrijven en financiële deelnamen. De CVP is niet ver weg van de nieuwe bankverzekeraar. Psychologisch en menselijk heeft de hele top daar zijn entrees, vrienden en politieke verwantschap. Paul De Keersmaecker, voorzitter van KB: “Dat is een logisch gevolg van de geschiedenis van de bedrijven die nu fuseren. We zijn ons echter bewust van de situatie en er zal aan de top een opening komen naar andere stromingen in de samenleving.”

FRANS CROLS