Bank wordt app

Belfius poneert bescheiden winstgroeiambities voor de komende jaren. De staatsbank wil tussen nu en 2020 vooral investeren in de digitale transformatie van haar retailbank en de uitbouw van de kredietverstrekking aan ondernemingen.

Belfius presenteerde zijn nieuwe strategisch plan ‘Ambities 2020’ niet toevallig in Londen. Als locatie koos de bank Level 39, de fintech-incubator op de 39ste verdieping van de Canary Wharf-toren in de Docklands. In dat gebied huizen zowel de nieuwe digitale spelers die het uitzicht van de financiële sector dreigen te veranderen, als de grote, gevestigde financiële instellingen waarmee ze vaak samenwerken.

Jong, dynamisch en vooral: digitaal en mobiel. Dat gevoel wilde Belfius uitstralen. Want de staatsbank zet de komende jaren in op de digitale tranformatie van zijn consumentenbank. “Dit is de bank van de toekomst”, glunderde CEO Marc Raisière terwijl hij zijn smartphone in de lucht stak.

Voor Raisière is de digitalisering niets minder dan een opportuniteit. Als de elementaire bankdiensten via een app verlopen, zal de bank, dankzij datamanagement, de klant beter kennen en hem dus proactief beter kunnen bedienen, luidt de redenering. Bovendien moet de digitalisering een forse kostenbesparing betekenen.

Mobile First

“Belfius-klanten zullen alle basis bank- en verzekeringsproducten via hun smartphone kunnen kopen”, zegt Dirk Vanderschrick, hoofd retail & commercial banking van Belfius. “Onze app wordt het eerste distributiekanaal.” Belfius zal daarin 100 miljoen euro per jaar investeren.

Papier moet overbodig worden. De papierkosten, die enkele jaren terug nog 26 miljoen euro bedroegen, moeten naar bijna nul. Wie nog gewoon is zijn rekeninguittreksels aan de selfbank uit te printen, zal het voelen. “Het ligt in de logica dat we die kosten gaan aanrekenen”, zegt Raisière. Hij geeft aan dat Belfius werkt aan een nieuwe tariefstructuur voor het gebruik van de zichtrekening.

En wat met de kantoren, die hoofdzakelijk door zelfstandige agenten worden uitgebaat? “De kantoren zullen vooral dienen voor gespecialiseerd advies”, antwoordt Vanderschrick. “Lokaal zullen zij zich anders moeten organiseren.” Per regio zullen er enkele grote kantoren zijn, de rest worden kleine kantoren met een beperkte dienstverlening en openingstijden. Klanten zullen wel gemakkelijker digitaal een afspraak kunnen maken met hun relatiebeheerder.

“In de praktijk blijven er tegen 2020 wellicht minder agentschappen over dan de huidige 720”, geeft Raisière toe. “Maar dat is geen doel op zich. We laten de klant de keuze. De strategie is Mobile First, niet Mobile Only.

Meer inkomsten

Belfius gaat ervan uit dat de bank de komende jaren in zeer moeilijke omstandigheden moet werken. “Wij verwachten dat de groei in Europa en België beperkt en kwetsbaar blijft”, zegt financieel directeur Johan Vankelecom. “De lage rentevoeten zullen almaar zwaarder wegen op onze rentemarge. De oplossing is de inkomsten meer te diversifiëren.”

Daarom wil Belfius zijn bank-verzekeraarsmodel versterken en meer focussen op vermogende klanten. Relatiebeheerders zullen zich meer bezighouden met klanten met een roerend vermogen tussen 100.000 en 500.000 euro. “Een verwaarloosd segment”, geeft Raisière toe. En ook voor klanten met meer dan 1,5 miljoen euro vermogen komt er een nieuw aanbod. Ten slotte wil Belfius ook investeringen in woonvastgoed aanbieden, waarbij de bank optreedt als co-vastgoedontwikkelaar. Al die activiteiten moeten meer commissie-inkomsten opleveren.

Ook uit de kredietverstrekking aan ondernemingen wil Belfius meer inkomsten puren. De bank is de marktleider in de financiering van de publieke sector, maar in dat segment daalt de vraag naar kredieten en verliest Belfius terrein. Dat wil de bank compenseren door te groeien in corporate banking. Het marktaandeel van 8 procent in de productie van bedrijfskredieten moet tegen 2018 naar 13 procent. Belfius wil zich onderscheiden door ondernemingen warm te maken voor overheidsopdrachten.

Bescheiden ambities

Belfius zal de komende vier jaar dus vooral gebruiken om zijn onderliggende verdienmodel aan te passen en minder afhankelijk te worden van de rente-inkomsten. Tegelijk moet de digitalisering een strikte kostenbeheersing mogelijk maken. Veel extra winst zal dat niet opleveren. De bank-verzekeraar schuift bescheiden groeiambities naar voren.

Zo mikt de bank tegen 2020 op een nettowinst van minstens 600 miljoen euro. Vorig jaar boekte Belfius 506 miljoen euro nettowinst. Maar dat kwam doordat verliezen op de afbouw van de Dexia-erfenisportefeuille het resultaat met 105 miljoen euro afroomden. Het resultaat uit de commerciële activiteiten (bank en verzekeraar) bedroeg 611 miljoen.

Volgens Vankelecom zullen de afbouw en de financiering van de erfenisportefeuille ook de komende jaren nog 30 tot 40 miljoen euro per jaar kosten. En hij wijst erop dat de winst van Belfius Insurance terug zal vallen door de lage rente. De verzekeringstak was de voorbije jaren telkens goed voor 215 miljoen euro winst. Hij zit nog op een niet-gerealiseerde meerwaarde van 2,6 miljard euro, maar Vankelecom wil die niet verzilveren. Hij geeft er de voorkeur aan de obligaties bij te houden om het recurrente resultaat van Belfius Insurance op langere termijn te stutten. “Liever bescheiden maar realistische verwachtingen”, besluit hij.

Exit overheid

De komende maanden of jaren moet een beslissing vallen over de toekomst van Belfius. Het lijkt een uitgemaakte zaak dat de staatsbank op termijn geprivatiseerd wordt, inclusief een Belgische verankering. Dat kan een beursgang zijn of de intrede van een of meerdere investeerders. Maar de bescheiden winstprognoses betekenen dat het rendement op eigen vermogen (nu 6 %, tegen 2020 maximaal 8%) misschien te laag is om beleggers warm te maken.

Volgens Vankelecom kan dit opgevangen worden door de overheid, voor een eventuele kapitaaloperatie, eerst een fors dividend uit te keren. Daardoor zou het eigen vermogen dalen en het rendement automatisch een stuk hoger liggen. Sowieso heeft de hoogte van de dividenduitkering de volgende jaren een impact op het exitscenario voor de overheid, en de snelheid waarmee dat tot stand komt. “Kapitaal dat in het bedrijf blijft, kunnen we gebruiken voor waardecreatie binnen Belfius”, zegt Vankelecom.

Patrick Claerhout in Londen

Belfius zal de komende vier jaar vooral gebruiken om zijn verdienmodel aan te passen.