Artistiek tuinkomplot

Ooit wedijverden guitige kabouters en parmantige Griekse torso’s om een prominente plaats in de tuin.

In het Kasteelpark van Wijnegem houdt Avant Garden table d’hôtes voor gerenommeerde hedendaagse kunst. Een aanstekelijke tuinverrassing.

LUC DE DECKER

FOTO’S : ERIK TANGHE

Achter de gigantische bolvormige buxus, omzoomd door een parterre van royale leeuweklauw, duiken zes ooien en een ram op. Mekkeren zullen ze nooit en het is duidelijk de bedoeling dat de voorbijganger dat meteen merkt. Naturalisme is aan beeldhouwer François-Xavier Lalanne niet besteed. De kudde bestaat uit een gladde cementkompositie en knipoogt speels naar de groene entourage. Hun aanwezigheid is een waagstuk, ze aksentueert de menselijke ingreep in de tuin. Vreemd genoeg bekoort het geheel. De groene hoek wint aan autenticiteit en ademt in een haast naïeve, vertederend poëtische sfeer.

Autenticiteit, zo luidt ook het streefdoel van een tuin die geschraagd wordt door harmonie met de omgeving én met de bewoners. Een tuin vormt geen dekoratief toetje rond het huis (of bedrijf), maar is opgebouwd uit een visie die erbij aansluit. Wie die filozofie huldigt, laat standaardprodukten en kitsch vanzelf achterwege. Met dat credo zetten de tuinarchitekten Luk Logist en Peter Adams in 1979 Avant Garden op. Midden jaren tachtig namen ze hun intrek in een dependance van het kasteel van Wijnegem. De koetsierswoning en de oude stallen herbergen vandaag het ontwerpkantoor en een oranjerie, met onder meer een befaamde kollektie aardewerk uit Toscane. In die rustige (maar vlot bereikbare) omgeving organizeert Avant Garden elk jaar een evenement rond een bepaald tema. Dit keer staan hedendaagse tuinskulpturen centraal. In samenwerking met Guy Pieters, galeriehouder in Knokke, werden enkele internationale topwerken naar Wijnegem gebracht.

Vier vermaarde kunstenaars stuurden werken. Naast Lalanne, vinden we er diens landgenoten César (Baldaccini), Arman (Armand Fernandez) en Niki de Saint-Phalle. Blikvanger en buitenbeentje is allicht de roemruchte Nana-fontein 1 van Niki de Saint-Phalle (1930). Het werk past in haar serie objekten en figuren uit gepolychromeerd polyester. Lang niet elke tuin kan deze fontein verdragen. Het werk zuigt misschien iets te veel aandacht op, maar we zien het wel als een frivole kommentaar fungeren in een streng groene omgeving. Uit zo’n kontrast welt beslist een nieuwe betekenis voor de tuin op.

La Fanny-Fanny 2, een kreatie van César (1921), oogt als een struisvogel, maar dan wel met hart en veren van rekuperatie-ijzer. César behoort tot de basisgroep van Les Nouveaux Réalistes, begin jaren zestig zowat de tegenvoeters van de in Amerika ontluikende pop-art. Tot die school behoorde meteen ook Arman (1928), die in Wijnegem onder meer prezent is met een bronzen Hermes & Dionysos 3. Met het nodige gevoel voor humor kan men deze haast expressionistisch uiteengerafelde kompositie ook zien als een brug die de Griekse gipsen tuinbanaliteit achter zich laat en de passant meetroont naar een originele wereld.

Het orgelpunt houden we voor Lalanne met zijn Poisson Paysage 4. Bij een tuin die werkt met opeenvolgende doorkijkpunten zou deze bronzen vis, wiens schubben plaats ruimden voor een raam, een schelmse noot plaatsen. Misschien geeft de doorkijk wel zicht op de verrassende speelsheid die de roze bloemen schenken aan de strakke struktuur van een leptospermum. Of hoe kunstenaars en tuinontwerpers een vernuftig artistiek komplot smeden.

De tentoonstelling loopt van 21 tot en met 28 mei bij Avant Garden, Kasteelpark, Turnhoutsebaan 385, Wijnegem. Info : (03) 353.68.64.

Beelden als een frivole kommentaar in een streng groene omgeving.