Armin Laschet over Merkel, de Groenen en de overheidsfinanciën

ARMIN LASCHET "De grondwet blijft ook tijdens een pandemie van kracht." © Getty Images

Trends brengt iedere week het beste uit de toonaangevende financieel-economische media in Europa. Velen gaan ervan uit dat corona de wereld onherroepelijk veranderd heeft en dat niets nog hetzelfde zal zijn. Armin Laschet, de gedoodverfde opvolger van Angela Merkel als Duitse kanselier, is het daar niet mee eens.

Armin Laschet wil een snelle terugkeer naar de financiële orthodoxie en een einde aan de bemoeienis van de overheid met zowat alle aspecten van het leven van de burgers. Het Europese herstelfonds, dat de Europese Commissie financiert met schulden, is niet voor herhaling vatbaar, zegt hij. De Europese begrotingsregels moeten weer van kracht worden en Duitsland moet weer grenzen stellen aan al te uitbundige overheidsuitgaven.

Laschets partij, de CDU, lijkt in poleposition te liggen om in september de parlementsverkiezingen te winnen. Het is een historische verkiezing: na zestien jaar valt het doek over Merkels bewind en kan een onuitgegeven coalitie van centrumrechts en de Groenen aan de macht komen.

Bij de regionale verkiezingen in Saksen-Anhalt haalde de CDU deze maand 37 procent van de stemmen. Daarmee lijkt de opmars van de Groenen gestuit, die bleven steken op 6 procent. In de recente polls haalt de CDU nationaal 29,5 procent en de Groenen 21,5 procent van de stemmen.

Maar in de lijstjes met de populairste politici ligt Laschet nog achter op zijn rivalen. “De mensen lijken hem sympathiek te vinden”, stelt Jürgen Falter, politiek wetenschapper aan de universiteit van Mainz. “Maar ze zijn er niet zo zeker van dat hij moeilijke beslissingen kan nemen en uitvoeren. Hij straalt niet de leiderschapskwaliteiten uit van een Konrad Adenauer (de legendarische naoorlogse kanselier, nvdr).”

Machtsstrijd

Zelfs in zijn eigen partij zijn er twijfels. In de strijd om het voorzitterschap van de CDU haalde hij het maar nipt van de miljonair en bedrijfsjurist Friedrich Metz. En om de kanselierskandidaat van zijn partij te mogen worden, moest hij het uitvechten met de Beierse leider Markus Söder, die tijdens de coronapandemie enkel Merkel moest laten voorgaan als populaire crisismanager. Söder kaapte de stemmen van veel christendemocratische parlementsleden en lokale partijbonzen weg, die ervan overtuigd waren dat de partij met hem een grotere kans zou maken om de verkiezingen te winnen. Die machtsstrijd legde een diepe kloof bloot in de Duitse conservatieve beweging, en tussen de CDU en haar Beierse zusterpartij CSU.

ARMIN LASCHET          Hij belooft een
ARMIN LASCHET Hij belooft een “decennium van modernisering”.© Getty Images

Laschet houdt vol dat dat conflict nu voorbij is. “Het is nu zaak te beslissen wie het land uit de pandemie zal loodsen. Wie kan onze economische problemen oplossen en klimaatmaatregelen nemen die de Duitse competitiviteit niet schaden? Ik denk dat de mensen wel weten dat dat kerncompetenties van de CDU zijn.”

Het is een thema waarop Laschet blijft hameren: hij wil gaan voor koolstofneutraliteit tegen 2045, maar hij is ook bang om Duitslands status als industriële macht in gevaar te brengen: “De industrie is goed voor 20 procent van de banen. Staal, chemie en autobouw zijn sleutelsectoren van de Duitse economie, die we over twintig jaar nog altijd willen hebben.”

Europees enthousiasme

Uit zulke uitlatingen blijkt zijn verwantschap aan Merkel. Zoals zij pleit hij voor een omzichtiger aanpak van China, Duitslands grootste handelspartner, en schaart hij zich achter de controversiële Nord Stream 2-pijplijn, die meer Russisch gas naar Duitsland zal brengen en waarvan sommige bondgenoten vrezen dat ze Europa afhankelijker zal maken van Rusland.

Over Europa is hij enthousiaster dan Merkel. Hij wil als kanselier ijveren voor een grotere Europese integratie. “We hebben een hechtere unie nodig”, stelt Laschet. “We moeten meer beslissen bij gekwalificeerde meerderheid, ook over het buitenlandse beleid. We hebben een sterkere Eurocommissaris voor Economie nodig. We moeten evolueren naar een gemeenschappelijk economisch beleid.”

Toch zijn er grenzen aan Laschets Europese enthousiasme. Hij kant zich tegen de uitgifte van Europese obligaties. Het met schuld gefinancierde herstelfonds noemt hij een “antwoord op de pandemie, een unieke situatie”. Hij is ook tegen elke poging om de Duitse ‘schuldenrem’ wat meer te lossen, Duitslands wettelijk verankerde limiet op begrotingstekorten. Die rem “zit in de grondwet, moet in de grondwet blijven en mag niet worden versoepeld”.

Focus op het binnenland

Op het gebied van binnenlandse hervormingen is hij flexibeler. De pandemie heeft in Duitsland problemen aan het licht gebracht die Laschet wil aanpakken: de pijnlijk trage start van de vaccinatiecampagne, de slechte voorbereiding van het onderwijssysteem op het thuisonderwijs en de digitalisering. De gezondheidsdiensten van de overheid communiceren nog grotendeels met elkaar via fax.

Lachet belooft een “decennium van modernisering” om die problemen op te lossen. Hij wil zwaar investeren in de toegang van landelijke gemeenten tot snel internet. Hij lanceerde ook het idee van een ‘Duitslandfonds’, om geld uit de publieke en de private sector te mobiliseren voor investeringen in infrastructuur. Critici zien dat als een poging om op een goed blaadje te komen bij de Groenen, die de overheidsinvesteringen met 50 miljard euro per jaar willen optrekken. “Ik sta open voor samenwerkingsmodellen met privékapitaal”, zegt hij. “Zolang we de regels rond overheidsschuld niet omzeilen.”

Laschet heeft er vertrouwen in dat de CDU en de Groenen ook hun andere meningsverschillen kunnen wegwerken, zelfs over Nord Stream 2, waar de Groenen hevig tegen zijn.

Het beleid herdenken

Eén kloof wordt heel moeilijk om te overbruggen: de rol van de overheid. Laschet is een klassieke liberaal die het moeilijk heeft met de gigantische beperkingen op de persoonlijke vrijheid tijdens de pandemie. “De coronamethode is geen manier om aan toekomstgerichte politiek te doen”, zegt hij. “Alles was gereguleerd en we moesten miljarden lenen om de schade van de pandemie en al die regels te vergoeden.”

De erfenis van de coronamethode is dat “velen denken dat dat de manier is om het land te leiden, dat we op die manier het economische en het klimaatbeleid kunnen aanpakken. Ik zeg dat we daar opnieuw over na moeten denken.”

De Duitse kranten stelden Laschet tijdens de pandemie frequent voor als een twijfelaar, die terughoudend is om de harde beslissingen te nemen die nodig zijn in een crisis. Söder was dan weer de daadkrachtige leider, die snel handelde en lockdowns en de avondklok invoerde. Laschet stelt dat het grootste verschil was dat “ik altijd zei dat we de mensen hun fundamentele rechten moesten teruggeven wanneer het aantal besmettingen zou dalen. Dan moet je de boel weer opengooien.”

Dat bracht hem soms op ramkoers met Angela Merkel. Ze tikte hem openlijk op de vingers omdat hij geen gebruikmaakte van de overheidsmaatregel die lokale sluitingen mogelijk maakt.

Armin Laschet over Merkel, de Groenen en de overheidsfinanciën

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content