De arbeidsmarktpositie in België is over het algemeen veel beter voor personen met een EU-achtergrond, zo blijkt uit cijfers van Statbel. Voor de eerste keer nam het Belgische statistiekbureau ook de nationaliteit van de ouders in rekening om de herkomst te definiëren, en werden die gegevens gekoppeld aan onder meer werkgelegenheidsgraad en beroepsstatuut.
Gevoelige materie, die ook wat nuance behoeft. Zo wijst Statbel erop dat de data afkomstig zijn van een steekproef die geëxtrapoleerd werd. De onzekerheidsmarge is dus iets groter, klinkt het. Daarnaast spelen ook nog achtergrondvariabelen zoals scholingsgraad of gezinssituatie een rol bij iemands positie op de arbeidsmarkt, welke niet in deze statistieken werden opgenomen. Statbel pleit dan ook voor verder wetenschappelijk onderzoek. De bedoeling is wel om de koppeling herkomst en arbeidsmarktpositie elk jaar te meten.
Uit de studie, die de situatie meet over een periode van twintig jaar (2003-2022), blijkt dat alle herkomstcategorieën (België, ander EU-land, Turkije, Maghreb, Sub-Sahara-Afrika of andere) er de voorbije jaren op vooruit zijn gegaan inzake werkgelegenheidsgraad. Wel zijn er nog grote verschillen tussen de verschillende bevolkingsgroepen.
Bevolkingsgroepen
Zo steeg de werkgelegenheidsgraad bij de (van oorsprong) Belgen (tussen 20 en 64 jaar) van 67,3 procent in 2003 tot 75,8 procent in 2022. Landgenoten met een andere EU-achtergrond doen het nagenoeg even goed of zelfs beter. Zo bedraagt de werkgelegenheidsgraad van de “oude” EU-herkomstlanden zoals Italië of Frankrijk nu 70,9 procent. Voor inwoners met een herkomst uit de laatst toegetreden EU-landen als Polen of Bulgarije is de werkgelegenheidsgraad zelfs gestegen tot 76,4 procent.
Bij mensen met een niet-EU-herkomst is de werkgelegenheidsgraad de voorbije twintig jaar ook sterk gestegen, aldus Statbel, maar toch blijft de kloof met de Belgen vrij groot. De verschillen variëren van een werkgelegenheidsgraad van 58,2 procent voor landgenoten met een Turkse afkomst (met een sterke opwaartse knik de jongste jaren, red.), tot 54,3 procent voor inwoners uit Sub-Sahara-Afrika en slechts 51,3 procent voor mensen met herkomst in Noord-Afrika. De categorie ‘Andere’ (met een zeer diverse samenstelling van China tot Syrië, red.) kent een werkgelegenheidsgraad van 61,5 procent.
Tegelijk blijft ook de werkloosheidsgraad in die categorieën van niet-EU-herkomstlanden hoog, hoewel hij de voorbije twintig jaar wel verbeterde. Terwijl de werkloosheidsgraad bij de Belgen is gedaald van 6,2 procent in 2003 tot 3,8 procent vorig jaar, bedraagt die voor inwoners met een Turkse achtergrond nog altijd 10 procent, 16,4 procent voor mensen uit Noord-Afrika en 18,6 procent voor mensen met herkomst uit Sub-Saharaans Afrika. Bij personen met een EU-achtergrond schommelt de werkloosheidsgraad rond de 5 à 6,4 procent.
Mannen en vrouwen
Achter deze cijfers schuilen ook grote verschillen tussen mannen en vrouwen. Een vrij algemeen fenomeen bij elke herkomstcategorie is de toegenomen deelname van vrouwen aan de arbeidsmarkt, in combinatie met de sterk gedaalde werkloosheidsgraad die ervoor gezorgd heeft dat de vrouwelijke werkgelegenheidsgraad veel sterker gestegen is dan de mannelijke, aldus Statbel. Toch is bij vrouwen tussen 15 en 64 jaar uit Noord-Afrika of Turkije nog altijd minder dan 40 procent aan het werk. Bij vrouwen met herkomst uit Sub-Saharaans Afrika is de situatie iets beter met 52 procent die aan het werk is.
Statbel keek daarnaast ook naar het arbeidsstatuut, en de verdeling ervan over de verschillende bevolkingscategorieën. Zo blijken personen met een niet-Europese herkomst veel vaker een job als arbeider te hebben en zijn ze sterk ondervertegenwoordigd bij overheidsjobs. Personen uit de zogenaamde “nieuwe” EU-landen zijn veel vaker actief in de bouwsector, terwijl personen van Sub-Sahara-Afrika sterk oververtegenwoordigd zijn in de sector van de menselijke gezondheidszorg en maatschappelijke dienstverlening.
