ARBEIDSKWALITEIT

Stappenplan

De jaren tachtig en begin negentig brachten de doorbraak van kwaliteitsconcepten. De medewerker is hierbij de kritische factor bij uitstek. Uiteraard vormt de gezondheids- en welzijnssector daar geen uitzondering op. Waar anders is de band tussen de medewerker en de kwaliteit van de dienstverlening groter, concreter en directer ? Uitgerekend daar scoort arbeidskwaliteit niet zelden belabberd. De witte woede van ontevreden gezondheidspersoneel ontkiemde niet eens uit louter financiële frustraties. Het doorgaans schrijnende gebrek aan een personeelsbeleid die naam waardig, leidt er naar demotivatie, verloop en burn out.

Gelukkig werd hier en daar een verantwoordelijke wakker geschud. Het Samenwerkingsverband Leuvense Universiteiten en Caritas (LUCAS) en de Vormingscel Caritas (VOCA) namen in 1992 het initiatief om een instrument te ontwikkelen dat verantwoordelijken in gezondheids- en welzijnsorganisaties kunnen gebruiken voor het Vaststellen En Verbeteren van ArbeidsKwaliteit (VEVAK). Zopas verscheen een boek, Verbeteren van arbeidskwaliteit door organisatie-ontwikkeling, dat een praktische handleiding verschaft voor zo’n VEVAK-project.

In hun inleiding poneren Ilse Kustermans en Marc Vermeire, beiden verbonden aan VOCA, dat ze een gids aanreiken aan iedereen die wil werken aan arbeidstevredenheid, motivatie, betrokkenheid en organisatiebeleid. Alhoewel ze hun werkterrein zelf beperken tot de gezondheids- en welzijnsorganisaties, kunnen ook andere sectoren er hun licht opsteken. Vooral dientverleners vinden er herkenbare signalen en mogelijke oplossingen.

In een eerste hoofdstuk schetsen de auteurs de algemene achtergrond van een VEVAK-plan. “We beschouwen het verbeteren van arbeidskwaliteit als een organisatie-ontwikkelingsproces,” stellen ze. Dit ontwikkelingstraject speelt zich af op een dubbel niveau. Op de eerste plaats is er het taakproces. Hier worden zowel de fouten als de oorzaken ervan opgespoord. Meteen worden ook de maatregelen gezocht die daartegen te nemen zijn. Op een systematische manier worden oplossingen naar voren gebracht. Op de tweede plaats, maar zeker zo belangrijk, staat het communicatieproces : wie wordt er, hoe en wanneer betrokken bij het veranderingsproces ? Dit heeft vooral een invloed op de mate waarin mensen zich bij de gekozen oplossingen betrokken voelen en de veranderingen zullen verwezenlijken.

Vanaf het tweede hoofdstuk leest de handleiding als een stapsgewijze aanpak van arbeidskwaliteit in de organisatie. Ze vertrekt bij de probleemformulering en eindigt pas bij de evaluatie. Bij elke stap hoort ook een instrument, zoals vragenlijsten en zelfs een classificatie van interventies. Kortom, het boek vormt een uitstekende routeplanner, zij het dat alles wat vlug en summier uitgetekend wordt. Jammer genoeg wordt ook te weinig verwezen naar reële voorbeelden (de drie cases worden te vlug afgehaspeld).

LDD

Ilse Kustermans & Marc Vermeire, Verbeteren van arbeidskwaliteit door organisatie-ontwikkeling. Garant, 126 blz., 690 fr.