Apple vecht op het foute front

S teve Jobs houdt niet van beproefde recepten. Zijn bedrijf, Apple Computer, maakte er de afgelopen twintig jaar bijna een sport van om tegen de stroom in te roeien. Het leverde een pak nieuwe, innovatieve en verrassende producten op. Jobs zelf beleeft er ongetwijfeld veel plezier aan om tegenstanders en sceptici op hun plaats te zetten, om te bewijzen dat ze de spitsvondigheid van Apple andermaal onderschat hebben.

Zelfs de grootste criticaster moet toegeven dat Jobs met de lancering van de muziekwinkel iTunes (zie blz. 28) een mooie referentie aan zijn palmares heeft toegevoegd. Als een volleerd diplomaat bracht hij muziekliefhebbers en platenmaatschappijen rond de tafel op een moment dat beide met getrokken zwaarden tegenover elkaar stonden als gevolg van internetpiraterij. Jobs bewees dat niet elke internetter een verstokt kleptomaan was en niet elke platenbaas een wereldvreemde dinosauriër.

Buiten een morele overwinning voor Steve Jobs levert het succes van iTunes Apple vooral mooie verkoopcijfers op. Het is immers een publiek geheim dat de winst van iTunes verwaarloosbaar is, dat de digitale muziek slechts een lokkertje is voor de iPod, de draagbare muziekspeler die Apple op de markt brengt en die momenteel veruit de po- pulairste in zijn klasse is. Waarom bijt Apple dan zo van zich af als concurrenten voorstellen gratis reclame te maken voor de iPod?

Eind juli kreeg Apple te horen dat Real, een producent van muzieksoftware die met RealRhapsody een concurrerende webwinkel uitbaat, zijn gebruikers voortaan zou toelaten aangekochte muziekjes ook op de iPod te plaatsen. Jobs reageerde furieus en stelde onomwonden dat Real zich schuldig had gemaakt aan “digitale inbraak”. Apple zou veranderingen aanbrengen aan de iPod die Real weer zouden buitensluiten, zo klonk het nog.

Apple zal lang niet de eerste onderneming zijn die probeert zijn klanten zoveel mogelijk aan zich te binden. Maar Jobs verdedigt in de eerste plaats de marktpositie van de iTunes-muziekwinkel. Natuurlijk zal die omzet moeten prijsgeven wanneer de iPod opengesteld wordt voor andere muziekleveranciers. Maar de populariteit van de toestelletjes kan alleen toenemen door de bezitters ervan voortaan een keuze te geven waar ze hun digitale muziek willen aankopen, bij iTunes, RealRhapsody of een van de vele andere webwinkels.

Jobs springt op die manier in de bres voor een dienst die nagenoeg geen winst maakt en doet dat ten koste van een product dat zijn bedrijf uit een diep dal heeft getrokken. Apple ligt niet alleen in de clinch met Real, maar de Franse tak van cd-verkoper Virgin Megastore wil het bedrijf zelfs voor de rechter dagen omdat het iTunes-concurrenten geen toegang geeft tot de iPod.

Ironisch genoeg is het net het Microsoft-kamp dat met keuzevrijheid kan uitpakken. Rond het door Microsoft ontwikkelde muziekformaat WMA ontstaan stilaan tal van muziekwinkels en ook op de markt van de afspeelapparaten heeft de consument de keuze uit een groot aantal merken en modellen. Bill Gates zorgt alleen voor het bestandformaat en laat de verkoop van muziek en software aan anderen over. Apple wil, zoals zo vaak, alles zelf doen. Daardoor maakt het bedrijf bokkensprongen die noch de consument, noch de eigen business ten goede lijken te komen.

Raphael Cockx