Angelsaksische inspiratie kan banen scheppen

Na het desastreuze non in Frankrijk was president Jacques Chirac er als de kippen bij om te zeggen dat het scheppen van banen de topprioriteit van Frankrijk wordt. En in één adem stelde hij de Fransen gerust dat Frankrijk niet zal buigen voor het Angelsaksische model. Het Franse sociale model zal overeind blijven. Ook al waarschuwde Chirac dat geen enkele oplossing bij voorbaat uitgesloten is. Chirac zet zich hiermee buiten de Europese trend.

Dichter bij huis weet een slimme socialiste als europarlementslid Anne Van Lancker (SP.A) heel goed wat de inzet wordt van de volgende maanden en jaren. In een interview met De Morgen stelt ze de vraag of het Rijnlandmodel of het liberale Angelsaksische model de heersende toon zal worden in Europa.

De kaarten liggen gunstig voor de Angelsaksen. Bijna alle hervormingen in de Europese welvaartsstaat hebben een Angelsaksisch sausje. In Duitsland volgt kanselier Gerhard Schröder een liberaal recept. In de Duitse Sozialstaat werden de werkloosheidsuitkeringen in de tijd beperkt en zijn ultralage lonen mogelijk. Dat alles met één doel: meer jobs creëren. Beter een hamburgerjob dan geen job. Kan het Amerikaanser? In september neemt hoogstwaarschijnlijk Angela Merkel het roer over van Schröder. Van Merkel mag verwacht worden dat ze een nog meer liberale koers zal varen. Hoewel je natuurlijk nooit weet met de op zichzelf gerichte Beierenaars van de CSU.

Vanaf juli neemt Engeland het voorzitterschap van de Europese Unie waar. Blairs liberaal socialisme (of is het sociaal liberalisme?) zal nog meer dan vandaag naar voren geschoven worden als de “Derde Weg” tussen het oude Europese model en het Amerikaanse.

Bovendien zijn nogal wat nieuwe landen, met de Balten en de Polen voorop, voorstander van het Amerikaanse sociale model. “We kunnen eerder verwachten dat de nieuwe landen de aanzet zullen geven tot veranderingen in het sociale systeem dan dat die veranderingen vanuit de klassieke landen zullen komen,” zegt Nobelprijswinnaar economie Gary Becker in deze Trends (zie blz. 54).

Ook in Scandinavië – de goudstandaard voor de welvaartsstaat – nemen socialisten ongegeneerd liberale maatregelen. Werklozen worden onder druk gezet via een scherp systeem van activering om een job te aanvaarden. In Denemarken is de werkloosheidsuitkering in de tijd beperkt. Zweden en Balten delen een vrijwel identieke hervorming van het pensioenstelsel, met een gedeeltelijke privatisering en het de facto openbreken van de vaste pensioenleeftijd.

Zal het Duitsland van Angela Merkel aansluiting kunnen vinden met haar voormalige kameraden van de nieuwe landen? De Frans-Duitse as zou dan wel eens een Duits-Oost-Europese as kunnen worden. Een as die een stroomstoot zou kunnen sturen door het vastgeroeste Europese sociale systeem.

In 2007 kan Frankrijk dan zijn karretje weer aan deze Europese trein vasthaken wanneer de meer Angelsaksisch denkende Nicolas Sarkozy Chirac uit het Elysée zal kegelen. Misschien kan de crisis rond de grondwet de katalysator worden om Europa een nieuw sociaal model te bezorgen dat voor jobs kan zorgen. En als er voldoende banen gecreëerd worden, moet de gemiddelde Europeaan niet meer bang zijn van le plombier Polonais.

Guido Muelenaer