André Bergen (KBC Groep)

Kredietcrisis of niet, de bankverzekeraar schreef dit jaar een volgend hoofdstuk aan het groeiverhaal in Centraal- en Oost-Europa.

“Dit jaar hebben we de tweede trap van de raket ontstoken van onze expansiestrategie in Centraal- en Oost-Europa”, zegt André Bergen, CEO van bankverzekeraar KBC. “Na de eerste investeringsgolf beslisten we in 2004 om een periode van consolidatie in te bouwen. Er was hier en daar een pan van het dak gewaaid, zoals in Polen en Hongarije. Het was tijd om de schroeven overal wat steviger aan te draaien. Maar dit jaar hebben dus opnieuw bijna 2 miljard euro geïnvesteerd, met de strategisch belangrijke beslissing om ook naar een niet-EU land als Rusland te trekken.”

KBC kocht in het voorjaar voor 761 miljoen euro de Russische Absolut Bank, naast investeringen in Servië, Bulgarije, Oekraïne, Roemenië en Letland. De bankverzekeraar investeerde intussen 6 miljard euro in Centraal- en Oost-Europa, wat al 20 % van de groepswinst oplevert. “Vandaag hetzelfde belang opbouwen zou het dubbele kosten”, zegt Bergen. Dat lokt begerige blikken, maar meer dan 50 % van de aandelen van de groep is verankerd in de Vlaamse klei. “Vijf keer per jaar moet ik collega’s uitleggen dat we niet te koop staan”, zegt Bergen. “En onze uitbreiding naar het oosten is mogelijk omdat stabiele aandeelhouders achter deze strategie staan. De keerzijde van de medaille is dat ik geen grote kapitaalsverhoging kan vragen omdat de aandeelhouders de controle willen behouden. Dat zijn de krijtlijnen waarbinnen we spelen.”

“Minder sexy, maar strategisch even belangrijk is de voortdurende verbetering van de operationele efficiëntie”, stipt Bergen aan. “Vereenvoudigen is verschrikkelijk ingewikkeld, maar zeer rendabel. We hebben een overname in Kroatië onderzocht, een bank die 50 miljoen euro winst maakte en door een concurrent voor 1 miljard euro werd overgenomen. Als we dus 250 miljoen recurrente kosten kunnen besparen, is dat een overname van 5 miljard euro waard.”

André Bergen noemt zichzelf nog een bankier van de oude stempel: “De voorbije 10 jaar heeft het wereldje gezondigd tegen twee heilige principes van het bankieren, en de kredietcrisis zal deze principes in ere herstellen. Het eerste principe is dat voor een bank niet de kredietmarkten maar de klantendeposito’s de belangrijkste bron van liquiditeit zijn. Banken die zich vooral op de markt financieren, zijn heel kwetsbaar in tijden van crisis, want dan droogt de marktliquiditeit op. Wij zijn veel minder kwetsbaar. Wij hebben meer deposito’s dan kredieten. Het tweede principe is dat je krediet geeft op basis van de kwaliteit van de kredietnemer, niet op basis van de kwaliteit van het onderpand, of van de ratings.”

“Zelfs mijn vrouw gelooft mij niet, maar ik heb nooit aan carrièreplanning gedaan”, zegt André Bergen. “Twee telefoontjes zijn beslissend geweest in mijn loopbaan. In ’99 belde André Leysen me om CFO van Agfa-Gevaert te worden en in 2003 belde Jan Huyghebaert me op om CEO van KBC bank te worden. In 2006 volgde ik Willy Duron ook op als CEO van de hele KBC Groep. Tot hoelang mijn mandaat loopt? Tot 2011 zeker? Ik zou het moeten checken.”

Het is geen gespeelde bescheidenheid. Sterallures of franjes zijn Bergen vreemd. De deur van zijn kantoor aan de Brusselse Havenlaan staat letterlijk altijd open en voor de collega’s is het André en niet mijnheer Bergen. Varen is zijn grote passie, waar hij tot zijn grote frustratie nog te weinig aan toe komt. De doctorandus in de economie (KU Leuven) begon zijn carrière trouwens bij de Kredietbank, eerst twee jaar op de studiedienst en dan twee jaar op de arbitrageafdeling, waar Eddy Wouters nog directeur was. Wat jobhoppen bracht Bergen in ’82 bij de Generale Bank, waar hij in ’93 het directiecomité bereikte. Toen in ’98 de Generale Bank in handen van Fortis kwam, was hij niet bij de vertrekkers van het eerste uur. “Maar de veer was gebroken”, zegt Bergen. “Ik stapte op in oktober ’99, zonder vaste plannen. Een sabbatical zag ik wel zitten. Die duurde drie dagen tot André Leysen belde. Ik had wel zin in een industriële ervaring. Ik ben een van de weinige bankiers die CFO van een bedrijf is geweest. Dat heeft van me een betere bankier gemaakt. Ik heb het standpunt van de klant beleefd en heb me in die periode al eens vreselijk kwaad gemaakt op een bank.”

Op de wekelijkse dinsdagvergadering van het directiecomité schuiven naast Bergen 6 confraters aan. “Dat team staat niet achter, maar naast mij”, zegt hij kordaat. “Alle beslissingen worden, zoals bij alle Belgische banken, collegiaal door het directiecomité genomen en worden dus gedragen door een ploeg, niet door één manneke dat daar boven staat.” Het loonbeleid weerspiegelt de collegialiteit. André Bergen: “Ik word vaak gekapitteld omdat ik mijn individuele loon niet publiceer in het jaarverslag. Maar ik verdien maximaal 25 % meer dan de andere leden van het directiecomité.”

Maar wie zijn die 6 naast Bergen? Herman Agneessens is de CFO en risk officer van KBC. André Bergen: “Herman heeft alle internationale watertjes doorzwommen voor de bank en is dus gepokt en gemazeld in het bankwezen. Een jurist en een cijfergoochelaar.”

Chris Defrancq zit op de stoel van COO. André Bergen: “Chris beheert onze systemen en onze informatica, en zit dus op zware budgetten. Hij is een actuaris van achtergrond. We zijn de meeste geïntegreerde bankverzekeraar met één directiecomité, één boekhouding, één personeelsafdeling enzovoort.”

Frans Florquin is de verantwoordelijke voor België, nog altijd goed voor een kleine helft van de groepswinst. André Bergen: “Frans is een hyperrealist. Laat ons maar gewoon doen, is zijn motto. Hij staat in deze ploeg het dichtst bij het commerciële net.”

Jan Vanhevel is de verantwoordelijke voor Centraal- & Oost-Europa. André Bergen: “Jan is de man die de vliegmijlen opstapelt. Een noeste West-Vlaming en de fitste van allemaal. Beklimt de reuzen van de Himalaya en deed mee aan de trappenloop op de Antwerpse KBC boerentoren.”

Etienne Verwilghen neemt private banking voor zijn rekening. André Bergen: “Etienne is een burgerlijk ingenieur en heel creatief. Hij is ook de enige Franstalige in het directiecomité.”

Guido Segers beheert merchant banking. André Bergen: “Guido is een econoom van opleiding en een alleslezer. Hij is een wandelende encyclopedie, die boven Rusland vanuit een vliegtuigraam kan zeggen welke rivier er beneden stroomt.” (T)

Door Daan Killemaes