‘Als je het in innovatie kalmpjes aan doet, word je vet en lui’

De Zweed Mats Rahmström volgde Ronnie Leten op als CEO van het Zweedse industriële concern Atlas Copco. De Limburger Leten werd beschouwd als de beste garantie voor het behoud van de Belgische activiteiten. “Maar het is niet nodig nerveus te worden”, sust Rahmström in een exclusief gesprek.

Sinds de verbaal kordate Leten, Trends Manager van het Jaar 2013, in april vorig jaar afzwaaide als CEO van Atlas Copco, is het in onze contreien verrassend stil geworden rond het Zweedse industriële concern dat in ons land zowat 3300 werknemers telt en in Wilrijk al lang zijn wereldwijde hoofdkwartier voor compressoren heeft. Maar intussen dweilde zijn opvolger, de boomlange Zweed Mats Rahmström, de wereld af om een volledig beeld te krijgen van het grootste Zweedse industriële bedrijf dat hij onder zijn hoede heeft. Bovendien kreeg Rahmström de nog door Leten geïnitieerde afsplitsing van de mijnbouwdivisie op zijn bord. Die operatie werd begin deze week (maandag 18 juni) afgerond met de eerste notering van Epiroc, zoals de onafhankelijke mijnbouwdivisie nu heet.

In Trends geeft de 52-jarige Rahmström voor het eerst zijn visie op de Belgische activiteiten, en op Leten, die de lat erg hoog had gelegd voor zijn meer ingetogen opvolger. Onder Leten floreerde Atlas Copco als nooit tevoren: 70 overnames en een verviervoudiging van de beurswaarde in acht jaar, terwijl hij van de groep ook een wereldspeler in vacuümtechnologie maakte.

Was het lastig om in de voetsporen van Ronnie Leten te treden?

MATS RAHMSTRÖM. “Ja, zeker omdat hij ook Trends Manager van het Jaar is geweest ( lacht). Nee, ik kan wel tegen een stootje. Voor je CEO kan worden, ben je al twintig à dertig jaar gepokt en gemazeld in dit bedrijf. Ik zou nerveuzer geweest zijn als hij me een ondermaats presterende groep had overhandigd.”

Toen hij zijn afscheid als CEO aankondigde, zei Leten dat je het dak moet herstellen wanneer de zon schijnt. Wat was er mis met het dak boven Atlas Copco?

RAHMSTRÖM. “Niets structureels. De groep presteert uiterst goed. Het was zelfs een fantastisch jaar. Hij bedoelt dat je altijd divisies hebt waar nog werk aan is, en je bijvoorbeeld snel genoeg met digitale oplossingen moet komen voor je klanten. We zouden kunnen zeggen dat we gewoon verder doen omdat we zo goed presteren, maar zolang ik hier ben, zullen we vechten tegen arrogantie en zelfgenoegzaamheid. Als je in innovatie niet voluit gaat en het kalmpjes aan doet, word je vet en lui. We nemen altijd beslissingen om dingen te repareren voor ze echt gebroken zijn. We hebben het lef daarvoor, en een raad van bestuur die onze investeringen in nieuwe technologie volop steunt.”

Wat is uw topprioriteit?

RAHMSTRÖM. “Digitalisering, vooral data-analyse. Producten connecteren is niet echt een probleem, maar data analyseren en begrijpen wel. Om een beter en efficiënter dienstenplatform te bouwen, verzamelen we bijvoorbeeld data van 100.000 geïnstalleerde compressoren. Met die data zouden we kunnen voorspellen wanneer een product stuk zal gaan en daarop anticiperen door de klant aan te geven wanneer onderhoud noodzakelijk is. Die cruciale data-analyse moeten we in huis houden.”

U hebt ook president Donald Trump op uw bord gekregen.

RAHMSTRÖM. “Wij zouden onze tijd kunnen spenderen aan proberen uit te vissen wat meneer Trump bekokstooft, maar we houden ons niet bezig met het voorspellen van de toekomst. De kans dat we juist zitten, is beperkt. We proberen op alles voorbereid te zijn door diverse scenario’s uit te werken. Als er importtaksen komen, weten we hoe we die moeten aanpakken. Wij hebben het voordeel dat een derde van onze activiteiten in Azië is, een derde in Europa en een derde in Amerika. We staan er dus altijd beter voor dan veel andere bedrijven die vaak sterk gefocust zijn op een van de drie regio’s.”

Hoe zal die verdeling evolueren?

RAHMSTRÖM. “We zullen relatief meer business in Azië krijgen, als je weet dat de helft van alle auto’s vandaag in Azië wordt gebouwd, de vacuümactiviteiten in Azië vleugels hebben omdat het continent zo sterk is in elektronica, en China nu al de grootste markt is voor compressoren.”

Toen Leten in 2009 net was aangesteld als CEO, moest hij 6000 banen schrappen, waarvan 500 à 600 in België. Dat is niet iedereen hier vergeten, zeker niet nu er een nieuwe niet-Belgische CEO is. Leten werd gezien als de beste garantie tegen een afbouw van de Belgische activiteiten.

RAHMSTRÖM. “De landsgrenzen worden almaar minder belangrijk voor een bedrijf als het onze. Het gaat er meer over waar we talent kunnen vinden. Dat is de grote uitdaging. En België is daarvoor een uitstekende plaats. Jullie hebben uitmuntende universiteiten, de basis voor innovatie. Vroeger verhuisden bedrijven wegens de loonkosten, maar vandaag compenseert de automatisering dat grotendeels. Het is niet nodig nerveus te worden. Er zal hier niets veranderen omdat ik Zweeds ben.”

Wilrijk is al lang het onbetwiste hoofdkwartier van compressortechnieken van de hele groep. Is die vestiging too big to fail geworden?

RAHMSTRÖM. “Dat denk ik niet, zelfs al is dat onze belangrijkste hub. Net als Ronnie houd ik ervan iedereen uit te dagen om tot betere prestaties te komen. Ook deze regio moet ervoor zorgen dat ze heel competitief blijft. Dit is een goede plaats om actief te zijn, maar tegen goede concurrentiële voorwaarden. We bouwen ook een platform voor compressoren uit in China. Ook daar zie je snelheid en innovatie.”

Welke reputatie heeft deze vestiging, en de Belgen?

RAHMSTRÖM. “Ik moet altijd denken aan hoe geweldig je hier kan eten. Ik heb nog nooit een slechte maaltijd gehad in België. Jullie moeten dat nog meer promoten. Maar dat terzijde. Deze compressorfabriek is altijd top geweest. Ze ontwikkelt en produceert al vele jaren de beste compressoren, dankzij de vaardigheden in engineering en productie die ook terug te brengen zijn tot het sterke onderwijs in België.”

Kan deze fabriek nog groeien?

RAHMSTRÖM. “We zullen investeren waar nodig. En uiteraard kan ook Wilrijk nog groeien.”

Zijn de files rond Antwerpen een zorg?

RAHMSTRÖM. “Dit blijft een goede locatie. We hebben in Wilrijk en in Hoeselt enkele van onze grootste distributiecentra. Niemand wil vastzitten in het verkeer, maar deze locatie, in het centrum van Europa dicht bij de haven en luchthavens, is goed.”

Leten was erg misnoegd over het feit dat Atlas Copco van Europa honderden miljoenen euro’s moet terugbetalen omdat het de Belgische excess profit rulings, een fiscale gunstmaatregel voor multinationals, beschouwt als verdoken staatssteun.

RAHMSTRÖM. “We vechten die beslissing nog altijd aan omdat ze volgens ons verkeerd is. We vinden het niet kunnen dat je terugkomt op een akkoord. Ik zal de Belgische politiek niet zeggen wat ze moet doen, maar uiteraard moet iedereen ervoor zorgen dat dit een goede omgeving is en blijft om te werken en talent aan te trekken, en dat ze concurrentieel blijft met andere landen.”

Is de fiscale onzekerheid in België voor u geen issue?

RAHMSTRÖM. “Het is goed dat België ook stappen doet in vennootschapsbelasting. Ik zou natuurlijk liever hebben dat de hele Europese Unie dezelfde tarieven zou hanteren. Maar dit is voor ons een goede basis. We hebben hier de nodige competenties die je niet zomaar kan vervangen.”

Welke les gaf Ronnie Leten u mee om de Belgen te begrijpen?

RAHMSTRÖM. “Een zeer korte les, want er was helemaal geen overdracht van info over de Belgische cultuur. Maar ik werk al dertig jaar in dit bedrijf en heb veel met Belgen samengewerkt.”

Hij heeft zich er wel gemakkelijk vanaf gemaakt.

RAHMSTRÖM. “Je mag dat niet verkeerd interpreteren. Hij toonde zich juist respectvol. Hij wou me niet zeggen hoe ik mijn werk moet doen. Hij zei dat hij zijn aandelen Atlas Copco zou bijhouden en me zou steunen indien ik hem nodig zou hebben. Vergeet niet dat we zeven jaar hebben samengewerkt. Ik rapporteerde als baas van de afdeling Industriële Technieken rechtstreeks aan hem. Hij zei dat ik nu zelf moest ondervinden hoe ik het het beste zou aanpakken.”

Wat is uw ervaring met Belgen?

RAHMSTRÖM. “In een beslissingsproces zorgen Belgen er eerder voor dat ze beslissen en dan zorgen ze dat de mensen erbij betrokken zijn, terwijl je in Zweden de mensen er eerst bij betrekt, en dan beslist. Ronnie merkte op dat het in het begin voor hem als CEO moeilijk was te weten of de Zweden nu een beslissing hadden genomen of niet.”

U bent als CEO van Atlas Copco nu ook – net als Ronnie Leten – ongetwijfeld een vertrouweling van de familie Wallenberg, de drijvende kracht achter de grote Zweedse industriële parels. Leten is nu voorzitter van Epiroc, en van Ericsson, maar was als CEO ook voorzitter van Electrolux. Zult u er andere prominente mandaten bij nemen?

RAHMSTRÖM. “Ik zit enkel in de raad van bestuur van de holding Permobil, maar voorts focus ik mij volledig op Atlas Copco. Dit is een voltijdse baan, die veel reizen vereist. Ik ben ruim een jaar na datum nog altijd niet overal geweest. Ik kan er geen andere grote functie bij nemen.”