Als het druppelt in de Verenigde Staten

TELKENS OPNIEUW valt mij op dat wij niet alleen steeds meer de taal van Uncle Sam hanteren, maar dat we ook de Amerikaanse waarden, of het gebrek eraan, importeren. Dat varieert van de Halloween-rage (waar is Allerheiligen naartoe?) tot fastfood, van de eindeloze odes aan het disruptieve ondernemerschap tot allerlei vormen van meritocratie. Het goede nieuws is dat we enkele jaren op voorhand weten wat ons te wachten staat. The American Psychological Association doet jaarlijks een stressonderzoek bij een representatief staal van de Amerikaanse bevolking. Dit jaar legde het een speciaal accent op de jongste generatie, de jongvolwassenen tussen 15 en 21 jaar, de zogenoemde generatie Z. Dat zijn de opvolgers van de millennials, die ondertussen iedereen kent.

EN DAT PLAATJE OOGT niet fraai. Die generatie rapporteert dat ze uitzonderlijk veel stress heeft. De recente politieke gebeurtenissen – aanslagen, seksuele schandalen, immigratie – hakken er diep in. Een derde heeft al manifeste stresssignalen zoals hartkloppingen ervaren. En toch gaat deze generatie, zodra ze achttien is, veel minder stemmen dan de andere generaties. Dat alarmsignaal is niet nieuw. Die houding heeft de onverwachte uitslag van de brexitstemming veroorzaakt. In België ontsnappen wij daar nog wat aan door onze stemplicht. Jongeren manoeuvreren zich zo in de positie van een verongelijkte groep machtelozen, die wel het slachtoffer van schietpartijen op school zijn – voorlopig nog bijna uitsluitend in de Verenigde Staten – en seksuele aanranding, maar die hun sterkste wapen in een democratie niet hanteren: hun stem in het stemhokje. Liever veroorzaken ze veel trillingen op de sociale media, maar daardoor neemt de polarisatie alleen maar toe. Politiek is immers de kunst om constructief om te gaan met tegengestelde belangen, niet om zich steeds dieper in te graven in het eigen gelijk.

WAT ZIJN DE GROTE stressfactoren bij de bevolking in het algemeen? Donald Trump en The Wall Street Journal sturen het ene triomfrapport na het andere uit over de Amerikaanse economie. Die harde cijfers over de economische groei spreken de zachte ervaringen tegen. Amerikanen zijn gestresseerd door hun banen en de huizenprijzen. Het meest onthutsende voor mij is de vaststelling dat bijna één op de drie Amerikanen ‘honger’ als een belangrijke stressfactor vermeldt. The American Psychological Association geeft daar geen commentaar bij, maar ik denk dat elke beleidsverantwoordelijke in de Verenigde Staten die cijfers toch eens nauwkeurig zou moeten bekijken. Normaal zou je in dat land verwachten dat overgewicht een stressfactor is.

DE LANGETERMIJNTRENDS zijn altijd boeiend. De meest opvallende is dat veel stress het nieuwe normaal is. De Amerikanen stijgen opnieuw met 0,2 punten op een vijfpuntenschaal in wat zij als het ‘te verwachten stressniveau’ beschouwen. Als kind was ik gefascineerd door sciencefiction en de toekomstvoorspellingen voor na het jaar 2000. Veel voorspellingen zijn bewaarheid, en als het van Elon Musk afhangt, zal zelfs de meest foute voorspelling – iedereen onder ons zou nu volop in de ruimte reizen – toch min of meer plausibel worden. Maar al die voorspellingen hadden geen aandacht voor de files, de toegenomen dagelijkse stress, de burn-outepidemie. Moderne technologie zou ons immers alle ongemak uit handen nemen. Net het omgekeerde is waar, en zelfs gepensioneerden klagen over tijdgebrek. Ook van hen wordt steeds meer verwacht dat ze presteren, ook zij moeten scoren met likes of door hoog kwalitatieve cultuur te beleven.

UIT DE ONDERZOEKSRESULTATEN kun je afleiden dat ongeveer een derde van de jongvolwassenen in de Verenigde Staten niet goed in zijn vel zit. Voor Amerikanen is de stap naar de psycholoog of de psychiater altijd kleiner geweest dan voor ons. Maar de consumptie van psychologische hulpverlening neemt in de Verenigde Staten bij de jongeren epidemische proporties aan. Waait dat ook naar hier over? Dat moet u maar eens met uw levens- of gelukscoach bespreken.