Gerechtsdeurwaarders voelen zich door minister van Justitie Laurette Onkelinx (PS) in een hoek gedrongen. Door de ‘vereenvoudiging’ van de juridische procedures – eerst voor sociale dossiers, later voor de rest? – wordt hun rol overgenomen door… Postbodes. Ook advocaten voelen de hete adem van de minister in hun nek. De politica lijkt de juridische sector te willen verstaatsen door stunts en een gratispolitiek (zie blz. 20).
Onkelinx wil justitie dichter bij de burger brengen. De drempel verlagen, zoals dat heet. Wat de deurwaarders betreft, ziet het ernaar uit dat ze een uniek systeem van private public partnership op losse schroeven zet. De veralgemening van het ‘eenvoudig verzoekschrift’ (een aangetekend schrijven via de post) voor sociale rechtsdossiers moet de tussenkomst van de gerechtsdeurwaarders overbodig maken. Die zouden immers te duur zijn. Dat is vreemd, want meer dan twee derde van de kosten voor een dagvaarding bestaat uit taksen. Blijkbaar komt het alternatief om de factuur te verlichten – minder belastingen – niet op bij de minister.
Gevreesd wordt dat dit systeem voor het gros van de dossiers wordt ingevoerd. Met haar voorstel verschuift de minister een deel van het beheer van de rechtsprocedures naar haar eigen administratie, niet echt het voorbeeld van efficiëntie en modern dossierbeheer. Zo draait de belastingbetaler op voor de proceskosten, die vandaag nog grotendeels worden gedragen door de gedingvoerende partijen.
Een gelijkaardige verstaatsing dreigt zich voor te doen bij die andere zelfstandige juridische ondernemers, de advocaten. Ook deze beroepsgroep levert vandaag inspanningen om justitie dichter bij de burger te brengen, door een (deels door de overheid ondersteund) pro Deo-systeem voor minvermogende cliënten te organiseren. Maar dat gaat niet ver genoeg voor minister Onkelinx. Een verplichte rechtsbijstandsverzekering zou justitie voor alle burgers toegankelijker moeten maken. Het voorstel wordt vooral verdedigd door de Franstalige advocaten. Hopen zij dat de maatregel een stroom van door de staat gesponsorde processen – dus inkomsten – op gang brengt?
De Orde van Vlaamse Balies verzet zich (tot nog toe met enig succes) tegen de plannen, omdat ze leiden tot de invoering van vaste tarieven én de kosten van de procesvoering bij de gemeenschap leggen. De burger zal met andere woorden opdraaien voor de echtscheiding van zijn buurman. Querulanten worden aangemoedigd met staatssubsidies. En waarom is de andere optie – de afschaffing van taksen zoals rolrechten, griffierechten en registratierechten – ook in deze onbespreekbaar?
In de aanloop naar de speciale ministerraad ‘justitie’ die einde deze maand plaatsvindt, circuleren er heel wat voorstellen die het gerecht ‘dichter bij de burger’ moeten brengen. Het gerecht moet uit de ivoren toren, heet het. De hoogste ivoren toren lijkt momenteel echter het kabinet zelf, getuige de wereldvreemde plannen die het voortdurend de wereld instuurt.
Hans Brockmans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier