AKSENTEN. BOEKEN

WERELDOORLOG

Vijftig jaar na bevrijdingsdag 8 mei lokt de met een waas van mysterie omhulde dood van Hitler nieuwe hypotesen uit. Eén komt van de Nederlandse (in het Vlaams-Limburgse Zutendaal wonende) romancier Jeroen Brouwers. In Adolf & Eva & de Dood portretteert hij vooral Hitler en diens “echtgenote-voor-één-dag” Eva Braun. Voor Brouwers is het een volgende opmerkelijke case-study over suïcidanten en dubbelzelfmoorden. Hij vindt de zelfmoordneuroot in Hitler. Ook enkele vrouwen met wie de Führer een liefdesrelatie had, pleegden zelfmoord of ondernamen een poging. Brouwers slaagt er tevens in de raadselachtige Eva Braun profiel te geven.

Jeroen Brouwers, Adolf & Eva & de Dood. Arbeiderspers, 156 blz., 599 fr.

REIZEN

De zoektocht naar identiteit vormt de rode draad door twee lijvige reisboeken. In Ver van huis staat de literator Bob van Laerhoven de reisreporter echter geregeld in de weg. De Vlaamse auteur bericht vanuit markante oorden (zoals Somalië en Sarajevo). Zijn vaak knappe journalistieke observatie wordt helaas overschaduwd door een afmattende en niet zelden klaaglijke blik op het eigen leven. Zijn Nederlandse konfrator Marion Bloem rijgt de zelfbespiegeling draaglijker en signifikanter door haar indrukwekkende reisverslagen. Ze konfronteert zichzelf met de identiteit en kultuur van andere volkeren. Vooral haar portretten beklijven.

Bob van Laerhoven, Ver van huis. Icarus, 280 blz., 695 fr.

Marion Bloem, Muggen Mensen Olifanten. Arbeiderspers, 367 blz., 799 fr.

EKOLOGIE

Of je het met de inhoud eens bent of niet, Wim Zweers’ magnum opus Participeren aan de natuur zal u niet wegwuiven als een zoveelste ontwerp voor een rabiaat radikale ekologie. Deze turf van de Nederlandse milieufilozoof nodigt niet bepaald uit tot lezen. Wie het echter waagt erin te grasduinen, is meteen wekenlang in de ban. U bent gewaarschuwd. Zweers past de ekologizering van het wereldbeeld in een historisch kader en pleit voor “participatie”, waarbij de kultuur (mens) zich inpast in de natuurlijke ordening. De zwakke benadering van het ekonomische vormt de jammerlijke achilleshiel van het boek. Zweers blijft filozoof.

Wim Zweers, Participeren aan de natuur. Jan van Arkel, 528 blz., 990 fr.

MANGEMENT

“In dit boek staan verwijzingen naar de toekomst, uitdagingen waar volgens mij alle organisaties en alle individuen mee te maken zullen krijgen, en enkele kaders om daarover te kunnen nadenken. Maar de recepten die sukses garanderen, ontbreken deze keer. “

Zo introduceert Charles Handy The Empty Raincoat (in de VS verschenen als The Age of Paradox en bij ons nu als De paradox van de lege jas). In vroegere werken ontpopte de Britse hoogleraar zich als een behendig analist van organizaties. Furore maakte hij met The Age of Unreason (1989, pas vier jaar later vertaald als Chaotische tijden). Hij richt er onder meer een fokus op de klaverbladorganizatie als één van de replieken op de diskontinu veranderende tijden. Handy had er naast zijn aandacht voor het management en het beroepsleven opvallend veel oog voor zowel het individuele bestaan als maatschappelijke dilemma’s. Die algemene belangstelling trekt hij resoluut door in De paradox van de lege jas.

Gelukkig impliceert dat bredere blikveld niet dat Handy zijn bedrijfsmatige flair veronachtzaamt. Ook daarin borduurt hij verder op The Age of Unreason. Zo heeft hij het over de S-vormige curve : onderken de golfbeweging van je produkt of loopbaan en spring tijdig van een dalende lijn, ook al zit je daar nog komfortabel. Het donut-principe : een kleine harde gereguleerde kern is nodig, maar zonder de cruciale flexibele rand stelt hij niets voor. Dit beginsel geldt zowel voor organisaties als werktaken en zelfs bij het opmaken van time-management en zowaar ook bij het zoeken naar levenszin. Het Chinese kontrakt sluit daar alweer bij aan : het komt erop aan win-win-situaties te creëren. Dat gaat ook op voor toeleveranciers, die niet uitgeperst mogen worden (korte blikveld), maar waarmee partnerschappen ontwikkeld moeten worden (lange termijn), net als met de klant.

Telkens weer trekt Handy de konsekwenties vlot door naar de maatschappij. De chaos en de dreiging die hij daar aantreft, stemmen hem somber. Zijn zoeken naar zingeving en organizatie van de chaos (daar komt de paradoks) verhinderen evenwel het doemdenken. Het komt erop aan antwoorden te vinden op de leegte en de anonimiteit waarmee de hedendaagse mens worstelt. Niet de turbulentie van deze tijd moet daarvoor bedwongen worden, je moet ermee kunnen omgaan.

LUC DE DECKER

Charles Handy, De paradox van de lege jas. Contact, 271 blz., 995 fr.

KORT GEBOEKT

Na de Amazone door Redmond O’Hanlon. Atlas, 94 blz., 300 fr. Na beruchte jungletocht zoekt avonturier beste restaurant van Italië. Geestig, maar ondermaats aan zijn imponerende expeditieboeken.

184 manieren om een passende baan te vinden door John Verplanke. Van Holkema & Warendorf, 78 blz. Typische sollicitatiegids boordevol tips. Bruikbaar, maar te beknopt.

Gezond zijn & blijven door G.T. Haneveld. Bruna, 382 blz., 1195 fr. Gezondheidsgids over eetgewoonten, werk, ontspanning, sport en ziekten. Te grootse opzet maakt het haast onvermijdelijk erg ongelijkmatig.