Genoeg tooggebrabbel over werkschuwe of hopeloos inefficiënte allochtonen. Hoog tijd om komaf te maken met al die idiote vooroordelen. Maar zonder de kop in het zand te steken: zeven tips om allochtonen een faire kans te geven op een baan én problemen te voorkomen. We voegen er vier aanbevelingen voor de overheid aan toe.
In Antwerpen is 40 % van de allochtonen werkloos. In sommige wijken zit 60 % van de 18- tot 35-jarigen zonder werk. Een dramatische situatie die voor onrust zorgt. Ook en vooral omdat we zien dat heel wat vacatures voor laaggeschoolden open blijven staan.” Mohammed Chakkar, coördinator van de Federatie van Marokkaanse Verenigingen (FMV) is pessimistisch. Volgens hem gelooft een steeds groter deel van de late twintigers en dertigers uit de allochtone gemeenschap er niet meer in een job te vinden. Ze trekken zich terug in een soort van hermetisme ten opzichte van de Vlaamse samenleving. “Ik zeg niet dat we op weg zijn naar islamburchten zoals in Frankrijk, maar de tijd dringt. Ik ben er trouwens van overtuigd dat werk de beste weg is naar integratie. De cijfers tonen echter een verontrustende evolutie. Tussen december 1995 en mei 2004 is het aandeel van allochtonen in de werklozen gestegen van 7,56 % tot 20,93 %.”
Op deze bladzijden zoeken we de drempels die allochtonen van de Vlaamse werkvloer houden én geven we meteen advies hoe die obstakels weg te werken. Zo kunnen we ook de organisatievrees voor de ramadan nuanceren, de vastenmaand waarin moslims niet eten van zonsopgang tot zonsondergang en die momenteel begonnen is. In het interview met PeymanDilmaghanian (zie blz. 36) merken we alvast dat ook een Iranese asielzoeker kan doorstoten tot productmanager bij een groot farmaciebedrijf.
1 Laat u niet gijzelen door vooroordelen van personeel
Chakkar wijst ook met een beschuldigende vinger naar de bedrijven. “Daar is een mentaliteitsverandering nodig. Sommige werkgevers zoeken laaggeschoolden, maar vinden ze niet, omdat ze door hun personeel eigenlijk worden gegijzeld om geen allochtonen aan te werven. Mijn antwoord is duidelijk: er kan maar één baas zijn. Er zijn natuurlijk uitzonderingen. Bepaalde bedrijfsleiders zeggen me dat ze gewoon goede werkkrachten willen, of die nu allochtoon zijn of niet.”
2 Laat u niet afschrikken door vreemde namen
Vreemde namen schrikken af. Dat blijkt onder andere uit onderzoek naar de werking van het KISS-systeem van de overheidsdienst VDAB dat werkgevers toelaat om via internet selecties te maken in het aanbod van kandidaten. Elke zoekopdracht van de werkgever levert een aantal geselecteerde werkzoekenden op die aan de jobvereisten voldoen. Daarbij verschijnen in eerste instantie enkel de naam en de voornaam op het scherm van de werkgevers. De cv’s achter die namen kunnen aangeklikt worden. Uit het onderzoek blijkt dat de cv’s van allochtonen bijna de helft minder bekeken worden dan die van klassieke Benelux-namen. Een bewijs dat vreemde namen een afschrikeffect hebben op de selectieverantwoordelijken.
3 De arbeidsethiek van de allochtoon is niet ‘anders’
Het mentaliteitsprobleem valt ook op wanneer nogal wat werkgevers over attitudes praten. Chakkar: “Er bestaat een vertekend beeld van de arbeidsethiek en de attitudes van de allochtone werknemer. Als mensen langdurig werkloos zijn en soms bijna tien jaar niet meer gewerkt hebben, dan schort er automatisch iets aan hun attitude. Maar dat heeft niets te maken met het feit of men al dan niet allochtoon is.”
4 Organisatie (ook tijdens de ramadan) is geen echt probleem
Ook de vrees over een belabberde efficiëntie leeft bij vele werkgevers. Hoe moet je de arbeidstijden regelen als moslims vijf keer per dag willen bidden of – zoals nu het geval is – deelnemen aan de ra-madan? Moet je hen vrijaf geven tijdens het slachtfeest? Zijn moslims onvermijdelijk minder fit tijdens het vasten van de ramadan? Mohammed Chakkar glimlacht: “De islam-economie valt niet stil tijdens de ramadan. Als het geen zwaar werk is, vormt de ramadan sowieso geen probleem.”
Een aantal bedrijven gaat daar flexibel mee om. Het schoonmaakbedrijf ISS, dat er een aantal jaren geleden doelbewust voor koos om zoveel mogelijk allochtonen aan te trekken, verschuift de pauzes tijdens de ramadan naar zonsondergang. In de loop van de dag krijgen de moslims ook de gelegenheid om hun gebed te doen. Ze sparen ze gewoon op voor de pauzes of voor ‘s avonds. Bij Umicore in Hoboken – waar meer dan 20 % van de werknemers allochtoon is – doen er zich evenmin problemen voor. Er wordt over allerlei interculturele aspecten gecommuniceerd en er worden kleine aanpassingen doorgevoerd in het uurschema. Veel allochtonen zijn arbeiders die in shifts werken. Werkgevers kiezen er dan voor om ze tijdens de ramadan in een vroege shift onder te brengen. Die duurt van zes uur ‘s ochtends tot twee uur ‘s namiddags. Verschillende bedrijven zijn gewoon verplicht geweest om voor zo’n aanpak te kiezen, omdat ze merkten dat allochtone werknemers die tijdens de ramadan in een latere shift actief waren, er onderdoor gingen.
5 Doe een beroep op Jobkanaal
Hoe complex ze ook mogen lijken, hulp van tewerkstellingsprojecten kan een opsteker zijn, zowel voor werkgevers als allochtonen. In sommige projecten trekken privé en overheid of andere organisaties samen aan de kar. Een van de meest efficiënte instrumenten is Jobkanaal, het tewerkstellingsproject van het Vlaams netwerk van ondernemingen Voka. Elf jobconsulenten verzamelen vacatures bij bedrijven en bezorgen die aan een netwerk van arbeidsbemiddelaars. Sinds juli 2003 heeft die aanpak 509 allochtonen, andersvaliden en 45-plussers aan een job geholpen. In de vacaturebank zitten al 6000 vacatures.
6 Laat u erkennen als invoegbedrijf
Bedrijven kunnen zich ook laten erkennen als invoegbedrijf. In dat geval heeft een onderneming voor nieuwe activiteiten of een taaksplitsing van activiteiten recht op een uitdovende loonsubsidie als een werkloze een contract van onbepaalde duur aangeboden krijgt. Tegelijk moet het bedrijf wel het charter van de meerwaarden-economie ondertekenen, waarbij het verklaart maximale inspanningen te leveren om kansengroepen aan te werven en gelijkwaardige kansen te bieden in de onderneming. Het gaat hier om een van de hoogst toekenbare subsidies, want het eerste jaar wordt 80 % van de volledige loonkosten gesubsidieerd. Dat daalt elk jaar met 20 %. Indien een nieuwe afdeling binnen een bestaand bedrijf wordt opgericht, geldt de regel dat het eerste jaar 60 % van de loonkosten wordt gesubsidieerd, gevolgd door 40 % het tweede jaar en 20 % het derde jaar.
7 Leer van het Paradox-project
Er zijn nog tijdelijke initiatieven, zoals het Paradox-project, dat jammer genoeg al in november 2004, na twee jaar werking, wordt afgesloten. Dat is een samenwerkingproject van Randstad, VDAB, Vitamine W en IDEA Consult. Het krijgt ook steun van het Europees Sociaal Fonds, de Vlaamse overheid en de stad Antwerpen. Via Paradox werden 1250 werkgevers gesensibiliseerd en zowat 320 haalbare vacatures verzameld voor 45-plussers en allochtonen. 600 allochtonen en 45-plussers werden gescreend en 130 geraakten in het gewone arbeidscircuit. “Allemaal lovenswaardige maatregelen en toch blijft het arbeidspotentieel onderbenut. Dat zorgt voor blijvende frustratie,” commentarieert Mohammed Chakkar. “Al zijn er allochtonen die niet bij de pakken blijven zitten en zelf een bedrijfje oprichten ( nvdr – zie kader Admini-stratie pest allochtonen). Maar de prioriteit moet gaan naar een strakker en imponerender beleid. Voor veel bedrijven betekenen de huidige systemen een zware administratieve last. Ze zijn op zoek naar laaggeschoolden én die zijn beschikbaar, maar ze moeten bijvoorbeeld nog een taalopleiding volgen. Wel, het duurt soms te lang vooraleer ze die zelfs maar kunnen aanvatten.”
Alain Mouton
“Ik zeg niet dat we op weg zijn naar islamburchten zoals in Frankrijk, maar de tijd dringt. En werk is de beste weg naar integratie.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier