2 Good to Great

Why Some Companies Make the Leap and Others Don’t

Harper Collins, 2002, 300 blz.

1. Welk stuk op ons schaakbord is dit?

Geen ander stuk op het schaakbord heeft zoveel bewegingsvrijheid als de dame. Koester haar inzichten, mogelijkheden en flexibiliteit.

2. Wie schreef het?

– Jim Collins: na jobs bij McKinsey en Hewlett-Packard, vestigde hij zich als consultant in het Californische Palo Alto. Geniet de status van managementgoeroe sinds Built to Last, dat hij samen met professor Jerry Porras ( Stanford) schreef in 1994.

3. Wat staat erin?

De managementmegaseller Built to Last beleefde net zijn veertigste druk, toen een Californische McKinsey-directeur Jim Collins toevertrouwde dat het weliswaar aangename lectuur was, maar nutteloos. Het boek toonde waarom bepaalde excellente bedrijven excellent bleven, maar niet hoe een doorsnee of zelfs belabberd bedrijf de sprong naar superioriteit kon maken. Collins slikte, gaf zijn criticus gelijk en broedde een nieuw boek uit. Dat duurde wel even. Andermaal baseerde hij de conclusies immers op nauwgezet onderzoek. Vijf jaar lang deed hij erover, samen met een bijna twintigkoppig onderzoeksteam. Finaal werden elf ondernemingen geselecteerd, die na een lange rustige of slabakkende periode plots zeer sterke prestaties op de beurs neerzetten (het makkelijk controleerbare criterium dat Collins hanteerde) en die sterke koers voor ten minste 15 jaar handhaafden. In die selectie vinden we Abbott, Kimberly-Clark en Philip Morris. Bleek dat de sprong niet te danken was aan een spectaculair doorbraakidee of een draconische saneringsoperatie, maar aan een lange, gestage opmars achter de schermen. De sleutel is gewoon hard werken, blijven werken.

4. Wat onthouden we?

Bedrijven die evolueren van goed naar groots worden gekenmerkt door zes sleuteleigenschappen:

– 1. Niveau 5 leiderschap: de CEO’s houden zich ver van de glamour, werken rustig verder, maar wel uitermate gedisciplineerd en streng. Onder die rustige, bijna verlegen bolster, schuilt een passionele toewijding aan het bedrijf.

– 2. Eerst wie, pas dan wat: deze CEO’s starten niet met een eclatante visie, maar omringen zich eerst met de juiste medewerkers. Zonodig gaan de verkeerde medewerkers eerst de deur uit. Pas daarna wordt er gewerkt aan een visie.

– 3. Geen struisvogelpolitiek: deze CEO’s zijn niet blind voor de gevaren en eventuele miserabele situatie, maar behouden een gerechtvaardigde hoop.

– 4. De egelstelling: deze CEO’s beseffen dat ze kernactiviteiten nodig hebben waarin het bedrijf de beste kan zijn, ze moeten er ook gepassioneerd door zijn en die activiteiten moeten uiteraard voldoende winst kunnen opleveren.

– 5. Discipline: zo luidt de sleutel tot de bedrijfscultuur. Met de juiste medewerkers zijn hiërarchie, bureaucratie en overdreven controle niet nodig.

– 6. Technologietoepassers: deze bedrijven beschouwen nieuwe technologie niet als de motor van hun succes, maar ze passen kredietwaardig geachte nieuwigheden wel snel toe. Selectie, zo heet de sleutel op dit gebied.

5. Geeft het praktische tips?

Ga niet op de cover van een businessblad staan blinken, durven we nu niet meteen een praktische tip of wijze raad noemen. Collins beschrijft vooral een bedrijfscultuur, een attitude, een mentaliteit. Zo’n beschrijving laat zich niet altijd makkelijk vertalen in concrete actiepunten.

6. Is het nog actueel?

Enkele van de elf bewierookte bedrijven zijn al in het sukkelstraatje beland. Wells Fargo werd overgenomen, Philip Morris (intussen Altria) blaakt niet echt meer van zelfvertrouwen en bij het spartelende Gillette is het de jongste tijd een va-et-vient van CEO’s. Bij Gillette zette de neergang in toen de succesrijke CEO Colman Mockler een fatale hartaanval kreeg. Nauwelijks een paar dagen voordien had hij de cover van zakenblad Forbes gesierd – wat voor kwezels en bijgelovigen de melige mythe van de businessblad-komt-voor-de-val versterkt.

7. Biedt het leesplezier?

Jim Collins kan niet alleen een onderzoek leiden, hij verwoordt die bevindingen ook uitstekend en serveert een aanzienlijk aantal kruidige anekdotes. De opbouw krijgt een prikkelend spanningsveld en al te droogstoppelige details worden kundig uit de hoofdtekst gehouden.

8. Waarom zou u het lezen?

Verschaft degelijk inzicht in de succesvolle strategie en cultuur van enkele opzienbarende bedrijven. Die inzichten en voorbeelden worden boeiend verwoord.

9. Is het vertaald?

Niet vertaald.

10. Welke boeken sluiten erbij aan? – Built to Last: samen met Jerry Porras beschrijft Jim Collins achttien bedrijven (onder meer WaltDisney, Hewlett-Packard en Sony) die al opvallend lang succesvol zijn. Ze gaan na wat de echt uitzonderlijke bedrijven onderscheidt van andere (Random House, 1994, herziene editie 1998, 342 blz.).

Nederlandse vertaling: Gebouwd voor de toekomst (Thema, 2003, 340 blz.).

Franse vertaling: Bâties pour durer (Editions Générales First, 1996, 400 blz.). De originele Engelstalige uitgaven vonden we vlot bij Acco Leuven. Tel.: 016 29 11 00, fax: 016 20 73 89.