Singapore is een hoogontwikkeld, stabiel land met uitmuntend onderwijs, een efficiënte overheid en een vriendelijk ondernemersklimaat. De stadstaat is een uitstekend basiskamp voor start-ups die snel willen groeien en zaken willen doen in de grote opkomende markten eromheen.
Met zijn 716 vierkante kilometer is Singapore ruim de helft kleiner dan een gemiddelde Belgische provincie, en de eilandengroep telt minder inwoners dan ons land. Toch heeft Singapore zich opgeworpen als dé draaischijf voor Zuidoost-Azië, een markt van een miljard mensen in opkomende economieën als Indonesië, Maleisië, Vietnam, Thailand en de Filipijnen. Singapore ligt strategisch tussen Japan, China, Australië, het Midden-Oosten en Europa. De invloedssfeer van de stadstaat reikt tot het zuiden van India.
Zestien jonge Belgische IT-bedrijven (zie kader Zestien Belgische start-ups in Zuidoost-Azië) en allerlei partners vormden vorige week een IT-handelsdelegatie van 35 man, georganiseerd door de netwerkorganisatie Startups.be. “De markten in Europa en de Verenigde Staten zijn wel wat verzadigd. Als je een product hebt waarmee je snel internationaal kunt groeien en als je een van de eersten bent, kun je hier enorm snel vooruitgaan”, zegt Frederik Tibau, de contentdirecteur van Startups.be. “De markten in Zuidoost-Azië zijn ook veel toegankelijker dan in China, er wordt bijna overal Engels gesproken. In Singapore is innovatie een van de speerpunten van het beleid. De overheid stelt gigantische budgetten ter beschikking van start-ups. Daarbij komt nog het bijzonder vriendelijke ondernemersklimaat en het feit dat de lokale ondernemers nog niet zo creatief en ondernemend zijn als hun collega’s uit het Westen.”
Singapore en België hebben meer met elkaar gemeen dan je zou denken, vindt Ralph Moreau, de technologie-attaché voor Singapore bij het Vlaamse overheidsagentschap FIT. “We hebben geen natuurlijke grondstoffen. Onze enige troeven zijn onze strategische geografische positie en ons onderwijs. Singapore heeft misschien iets meer multinationals, maar wordt zeker ook gedreven door een kmo-sector. Antwerpen en Singapore zijn allebei belangrijke havens met een grote petrochemische cluster. Op het gebied van ambitie en economische activiteiten zijn Antwerpen en Singapore eigenlijk een doorslag van elkaar.”
De investering van het Singaporese havenbedrijf PSA in de haven van Antwerpen is overigens zijn grootste buitenlandse investering. Singapore bouwt in sneltreinvaart een nieuwe containerhaven op een nieuw opgespoten schiereiland. Het moet de grootste ter wereld worden.
Ondernemersvriendelijk
De individuele en politieke vrijheid zijn in België groter dan in Singapore, waar je eigen huis zowat de enige plek moet zijn waar je niet in het oog wordt gehouden door camera’s. Daar staat tegenover dat ondernemers in Singapore een overheid vinden die hen volop stimuleert. Er is nauwelijks bureaucratie of corruptie. Met het metronetwerk ben je overal in 45 minuten, en files zijn er nauwelijks. Een auto kopen is er bijzonder duur. De vennootschapsbelasting bedraagt er 17 procent en ook de personenbelasting is laag.
De overheid is bovendien mee met de nieuwste technologie. De eerste minister kan coderen, en de kinderen in Singapore leren het op school. Opvallend zijn de uitgebreide langetermijnplannen op tien jaar of meer, die de overheid maakt om in te spelen op trends zoals de automatisering en de robotisering. Daarin anticipeert ze tegelijk op problemen, zoals het banenverlies, die met die trends gepaard gaan.
Maar wie al wat langer in Singapore woont, kent uiteraard ook de nadelen. De overheid weet goed wat ze wil en is vooral geïnteresseerd in bedrijven die passen in haar langetermijnstrategie. Onder meer farma- en maritieme bedrijven of ondernemingen die zich bezighouden met cyberveiligheid, financiële technologie of het internet der dingen, hebben daarom een voetje voor.
“Er is geen wettelijk minimumkapitaal vereist, maar in de praktijk moeten start-ups voldoende kapitaal hebben om een werkvergunning te verkrijgen voor hun werknemers en te kunnen functioneren”, zegt Els Van Poucke. De Belgische is in Singapore actief als advocaat bij het van oorsprong Duitse kantoor Luther LLP. “De financiering valt niet voor alle start-ups mee. De concurrentie is ook zeer groot. Een weldoordacht concept is dan ook raadzaam. Daarnaast zijn de personeelskosten in Singapore hoog en is het aantrekken van goed gekwalificeerd personeel moeilijk. De overheid moedigt ondernemingen ook aan lokale personeelsleden aan te werven. Het is moeilijker geworden werkvergunningen voor buitenlands personeel te krijgen. De jongste twee jaar groeit de economie ook niet meer zoals voorheen. Vooral in de olie- en gassector en in de maritieme sector gaat het niet goed.”
Slimme stad
Ervaren rotten zoals Didier Chenneveau, de Franse executive director Asia Pacific bij het consultancybedrijf EY, zijn onder de indruk van de efficiëntie van de overheid. Hij vertelt over zijn ervaring met een app om te rapporteren over lekken, gevallen bomen en andere kleine problemen. “Toen ik via de app de afgebladderde verf van een metalen hek rapporteerde, dat ik tijdens het joggen zag, kreeg ik na twee dagen een telefoontje van de overheid en nog eens twee dagen later was het hek geschilderd”, zegt Chenneveau. Hij vroeg of de overheid had nagedacht over de mogelijkheid het hek uit te rusten met technologie die meldt wanneer het tijd is voor een nieuwe lik verf. Binnen een paar dagen was een vergadering geregeld om te praten over die slimmestadtoepassing.
Singapore profileert zich sinds twee jaar als een ‘s werelds eerste smart nation. Dat wil zeggen dat het volop inzet op slimme technologie om het internet der dingen te bevorderen. Apparaten in onze dagelijkse leefomgeving, zoals het hek uit het voorbeeld, worden ‘slim’. Zo worden ze via sensoren verbonden met het internet en met elkaar. De overheid is vooral geïnteresseerd in technologie voor de gezondheidszorg, omdat de bevolking veroudert, en voor mobiliteit, omdat de bevolking op de kleine eilandenstaat de komende jaren nog zal toenemen.
De markten in Zuidoost-Azië zijn veel toegankelijker dan in China
De Belgische logistieke-engineeringgroep Katoen Natie is met steun van de Singaporese overheid en met het Nederlandse VDL Groep als technologiepartner al twee jaar zo’n slimme mobiliteitstoepassing aan het ontwikkelen, een zelfrijdende vrachtwagen. In september wordt de eerste vrachtwagen getest, zei Koen Cardon, de CEO van Katoen Natie Singapore, vorige week tijdens het bezoek van de Belgische delegatie. Volgend jaar wil Katoen Natie al twaalf zelfrijdende vrachtwagens laten rijden op een industrieterrein, bij een klant in de Singaporese haven. Behalve in dat project investeert de overheid ook in experimenten met zelfrijdende taxi’s en bussen.
Het is dus geen toeval dat Belgische start-ups die toepassingen voor het internet der dingen maken, naar die markt lonken. Vorig week maandag namen de Antwerpse bedrijven T-Mining, Rombit en PlayPass officieel hun kantoor in Singapore in gebruik. Ze krijgen de kantoorruimte ter beschikking waar de stad Antwerpen recht op heeft als lid van B-DNA, een Belgisch partnerschap van designers, architecten en ingenieurs in Singapore. De stad Antwerpen wil net als Singapore een smart city worden en werkt samen met het onderzoekscentrum imec en bedrijven om gebouwen en objecten in de stad en de haven uit te rusten met sensoren en draadloze internettoegangspoorten.
Innovatie
Om ‘s werelds eerste slim land te worden, investeert Singapore stevig in innovatie. In nauwelijks vijf jaar heeft het een indrukwekkend ondernemerslandschap ontwikkeld, waarin de overheid, grote bedrijven, investeerders, accelerators, coworkingplekken en start-ups elkaar versterken. Zo redde SingTel, het grootste communicatiebedrijf van Azië, mee een leegstaand gebouw van de sloop om er start-ups in onder te brengen, vertelt Monica Tsai. De senior director bij Singtel Innov8, het investeringsfonds van Singtel, is een bekend gezicht in het Singaporese start-uplandschap. Dat gebouw waar het allemaal begon, Block 71, kreeg ondertussen vijf broers omdat het aantal start-ups snel groeide, tot 750 bedrijfjes op dit moment. SingTel zit ook achter heel wat technologie voor de slimme stad, zoals de grote ERP-toegangspoorten waar auto’s onder rijden op de wegen. Een doosje op het dashboard registreert hun passage en rekent, afhankelijk van het moment van de dag, het juiste toltarief aan.
“Als je China erbij neemt, zijn er drie tot vier start-upsteden belangrijk in Azië”, legt Frederik Tibau van Startups.be uit. “Singapore, Peking, Sjanghai en eigenlijk ook Shenzhen. Zonder China, is het er eentje, Singapore.” De contentdirecteur verwijst ook naar een nieuwe studie van Startup Genome, dat wereldwijd ecosystemen voor start-ups bestudeert. “Daaruit blijkt dat de stadstaat intussen meer techtalent aantrekt dan Silicon Valley.”
16 Belgische start-ups in Singapore
• Awingu: helpt bedrijven om te schakelen naar mobiel werken zonder hun IT-infrastructuur te veranderen
• PlayPass: een specialist cashloos betalen en data-analyse, die zich richt op muziekfestivals
• Wonderland en IOT Factory: twee start-upstudio’s, gericht op designers en het internet der dingen
• T-Mining: zet in op blockchaintechnologie voor containertransport
• SettleMint: adviseert bedrijven hoe ze kunnen gebruikmaken van de mogelijkheden van blockchain.
• UniFly: maakt software voor de markt van drones
• Rombit: ontwerpt toepassingen voor het internet der dingen
• SpringSyple: ontwerpt technologie om sneller te rekruteren
• Nexxworks: een innovatieadviseur
• Brandfirst: maakt digitale reclamedragers met aanraakschermen
• iText: innoveerde met software om pdf-documenten aan te passen
• Onsophic: biedt grote bedrijven een performant leerplatform
• Audience Advantage: ontwerpt technologie om het verkoopproces te verbeteren
• Gambit: levert software aan bedrijven om beter beleggingsadvies te leveren
• Gnoothi: een socialemedia-app voor jongeren
Contacten leggen en opvolgen
De ondernemers die deel uitmaakten van de handelsdelegatie, luisterden de afgelopen week niet alleen naar de ervaringen van grote bedrijven, start-ups en investeerders, ze dompelden zich met gusto onder in het lokale zakenleven. Met apps als Uber of zijn lokale concurrent Grab – een van de succesverhalen uit Singapore – bestelden ze taxi’s richting afspraken met overheidsinstanties, mogelijke klanten en andere interessante partijen. Tijdens het bezoek aan Google, dat onlangs een fonkelnieuw kantoor opende in Singapore, kregen tien start-ups elk drie minuten om een jury van investeerders te overtuigen van hun idee.
Het hoogtepunt was de grote innovatiebeurs Innovfest Unbound vorige week woensdag. Honderden start-ups legden contacten met de bezoekers van grote bedrijven, partners en met studenten die op zoek waren naar een toekomstige werkgever. De Belgen praatten zich schor en een enkel bedrijf zat na de dag al door zijn voorraad visitekaartjes. Digital In Asia, een nieuwssite voor digitale marketing en media in Azië, koos uit de honderden aanwezige bedrijven zes interessante start-upideeën. Drie ervan waren Belgisch: IoT Factory, SettleMint en PlayPass.
Uit de eerste reacties blijkt dat de Belgen tijdens hun week in Singapore vlotjes gegevens van prospecten verzamelden en afspraken hadden met belangrijke overheidsorganisaties als het Economic Development Board (EDB). De Limburger Tom Pennings van het in Silicon Valley gevestigde Onsophic breide drie extra dagen aan de missie om met zijn zakenpartner de belangrijkste twee co-workingkantoren een dag te testen. “Singapore leunt vrij dicht aan bij de waarden in het Westen en de manier waarop je zaken doet”, zegt Tom Pennings. “Kort op de bal spelen en zaken gedaan willen krijgen, lijkt hier net als in Silicon Valley ingeburgerd te zijn.” Pennings verwacht dat hij over zes tot negen maanden terug naar Singapore reist om de gelegde contacten op te volgen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier