100 Brusselse monumenten openen hun deuren

Van alle bewustmakingsacties rond het erfgoed zijn de Open Monumentendagen ongetwijfeld het meeste bekende evenement. Dit jaar kunt u zo’n honderd architecturale pareltjes van binnen gaan bekijken.

Info: Directie Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Open Monumentendagen, C.C.N. (7de verdieping), Vooruitgangstraat 80, 1035 Brussel, tel. 0800 40 400 , e-mail: jdp-omd@mrbc.irisnet.be, websites: www.monumentenmaandag.irisnet.be en www.lundidupatrimoine.irisnet.be

Wat het erfgoed betreft, moeten we zowel in Brussel als in andere grote historische steden vaststellen dat ondanks de vele architecturale pareltjes, het toch de schandvlekken zijn die van zich doen spreken. “Maar wat men vaak niet weet, is dat Brussel met zijn zowat één miljoen inwoners bijna 3300 beschermde gebouwen telt. Parijs, bijvoorbeeld, telt dubbel zoveel inwoners maar nauwelijks 400 beschermde gebouwen,” merkt Brussels staatssecretaris voor Monumenten en Landschappen Emir Kir (PS) op.

Het laat zich dan ook raden dat Brussel de handen vol heeft met zijn patrimonium. Beschermde sociale woningen takelen langzaam maar zeker af, omdat er jarenlang geen renovaties kunnen worden uitgevoerd bij gebrek aan een akkoord tussen de bouwheren en de Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen. Een gebouw in een probleemwijk kan niet worden uitgerust met een klimaatregeling of een alarmsysteem omdat het beschermd is, of een gemeentehuis mag geen toegang voor gehandicapten bouwen enzovoort. De voorbeelden zijn legio en elke Brusselaar kan hele avonden vullen met gesprekken over de noord-zuidverbinding, de overwelving van de Zenne of, onlangs nog, de reconversie van de terreinen van Tour & Taxis of het Josaphat-park.

175 jaar Brussel

Om de Brusselaars bewust te maken van het erfgoed in hun stad en hen de kans te geven plaatsen te ontdekken die gewoonlijk niet of slechts beperkt toegankelijk zijn, organiseert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest al zestien jaar lang de Open Monumentendagen. Dit jaar vindt het evenement plaats op 17 en 18 september, en staat alles in het teken van een bijzondere verjaardag: 175 jaar Belgische onafhankelijkheid en de rol die Brussel als hoofdstad hierbij heeft gespeeld.

“Sinds de onafhankelijkheid werden in Brussel talloze architecturale en stedenbouwkundige projecten verwezenlijkt. De rol als hoofdstad wordt bovendien benadrukt door de inplanting van hoofdzetels van grote ondernemingen en banken, en de aanwezigheid van de federale wetenschappelijke instellingen, de ambassades en de vertegenwoordigingen van andere landen en gewesten. Het is dan ook een natuurlijke zaak dat instellingen verbonden met de macht en de monarchie, wetenschappelijke, culturele en militaire organisaties, vestigingen van grote ondernemingen, musea en symbolische en historische plaatsen de deuren openzetten in dit heel bijzondere jaar,” verklaart Emir Kir de themakeuze voor 2005.

Naast een zeventigtal happenings, tentoonstellingen en thematrajecten te voet, op de fiets of per boot, vallen ook ongeveer honderd gebouwen te bezichtigen. Daarvan zijn er nogal wat die vooral in de smaak zullen vallen bij liefhebbers van panden met een geschiedenis die even rijk is als het marmer en het koper dat hun gangen siert.

Enkele aanraders

Niet alleen de vele in het Brusselse gewest gelegen (en vaak pas gerenoveerde) parlementen openen de deuren (Paleis der Natie, Brussels parlement, parlement van de Franstalige gemeenschap van Wallonië en Brussel, Vlaams parlement), maar ook een aantal minder gefrequenteerde machtscentra, zoals het Justitiepaleis, de Raad van State, het Rekenhof, het Arbitragehof en het Egmontpaleis, gaan open. Wie dat wenst, kan ook een groot aantal gebouwen bezoeken die verband houden met het koningshuis.

Bovendien worden de bezoekers verwelkomd in de federale wetenschappelijke instellingen (Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, Wiertz-museum, Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Koninklijk Museum van het Leger en de Krijgsgeschiedenis, Natuurwetenschappelijk Museum, Algemeen Rijksarchief, Koninklijke sterrenwacht van België…), en bepaalde militaire (Koninklijke Militaire School, Sint-Annakwartier) en culturele instellingen (Flagey, Koninklijke Muntschouwburg, Koninklijke Vlaamse Schouwburg…), evenals in verscheidene gemeentehuizen.

Ten slotte nemen ook heel wat symbolische en religieuze locaties (Grote Synagoog, Islamitisch en Cultureel Centrum van België, Nationale Basiliek van het Heilig Hart van Koekelberg, Koninklijke Sint-Mariakerk…), zetels van grote ondernemingen (Fortis, Axa, Glaverbel…) en privé-instellingen, verenigingen en prestigieuze gebouwen (Cercle Gaulois, tempels van de vrijmetselaars, Hôtel Errera) deel aan de Open Monumentendagen.

Dit jaar kunnen de bezoekers uitzonderlijk ook terecht in de Cercle des Amis Philanthropes, het gerenoveerde Hôtel des Finances, de residentie van de ambassadeur van Roemenië, de Cercle Royal du Parc, de International Club Château Saint-Anne en de Universitaire Stichting.

Nieuw dit jaar is de Monumentenmaandag op 19 september. Dit evenement, exclusief voorbehouden aan de leerlingen van de Brusselse scholen, moet een uitgelezen kans bieden aan jongeren om de belangrijkste plaatsen van het weekendprogramma te ontdekken.

Philippe Coulée

“Brussel telt bijna 3300 beschermde gebouwen, terwijl Parijs er nauwelijks 400 heeft.”