10 heerlijke witte zomerwijnen

In deze maandelijkse wijnrubriek gaan wij op zoek naar wijn met persoonlijkheid en bewaarpotentieel. Terroirwijnen die om kelderrijping vragen, als antwoord op de brede gamma van fruitige maar oppervlakkige doordrinkwijnen. Rond één thema suggereren wij tien wijnen die u in uw kelder moet hebben. Deze maand: frisse witte zomerwijnen.

Volgende maand: super tuscans.

Een glas witte wijn kan wonderen doen op een hete zomerdag. Tenminste, als de wijn goed is. Onder ‘goed’ verstaan wij: fris, voldoende fruitig, maar vooral zuiver en knisperend mineralig. Er is veel witte wijn op de markt, maar het aantal flessen aan deze criteria voldoet, is zeer beperkt. Veel witte zomerwijnen lijken aromatisch op elkaar: oppervlakkig en zoet perzikenfruit, hints van exotische vruchten als limoen, citroen, pompelmoes en mango, meer niet. Daar is een verklaring voor.

De meeste scheikundige processen die wijn maken tot wat hij is, zijn na jarenlang onderzoek bekend. Wie weet hoe de aroma’s en het karakter van wijn zich ontwikkelen, kan beginnen sturen en manipuleren. Dat is zonder medeweten van de wijndrinker. Die gaat er terecht van uit dat de wijn in zijn glas natuurlijk is, het gevolg van een subtiel spel tussen mens en natuur. Nu is dat in grote mate gelukkig nog zo, maar veel wijnliefhebbers stellen zich langzamerhand vragen bij de grote uniformiteit die er in wijnland heerst. Te veel wijnen hebben hetzelfde smaakprofiel en geen eigen karakter.

Het schoolvoorbeeld zijn witte wijnen, gemaakt van de chardonnaydruif, zeker wanneer ze uit landen komen als Zuid-Afrika, Australië, Nieuw-Zeeland, Chili en Argentinië. Bijna altijd hebben die, naast toetsen van citrus en ander exotisch fruit (zoals mango en soms zelfs ananas) uitgesproken aroma’s van hout, toast en vanille. Dat komt door het overvloedige gebruik van hout tijdens het productieproces van de wijn. Door die uniformiteit gaan veel wijndrinkers ervan uit dat dergelijke houtaroma’s eigen zijn aan chardonnay.

De geur en smaak van veel wijnen lijken dus simpeler en enkelvoudig fruitiger te worden. In moderne wijn zijn daar verschillende technieken verantwoordelijk voor, maar vooral het gebruik van cultuurgist ligt aan de basis van het fenomeen.

Aanvankelijk werd wijn gemaakt met natuurlijke of zogenaamde inheemse gisten, gisten die in de wijngaard op de grond, planten en druiven leven en die voorkomen in wijnkelders. Het zijn gisten die nauw verbonden zijn met de plaatselijke toestand van de wijngaard en wijnkelder: klimaat, ondergrond, fauna en flora. Door de industrialisering van de wijnbouw werden wijngaarden almaar groter en het onderhoud ervan arbeidsintensiever. In de jaren zes- tig van de vorige eeuw werden daarom, net zoals in de landbouw, chemicaliën ontwikkeld die het werk eenvoudiger moesten maken: pesticiden, fungiciden, herbiciden en kunstmeststoffen. Vooral in de grote succeswijngaarden van Bordeaux en Bourgogne werd gretig gebruikgemaakt van die middelen. Dat leidde tot minder arbeid in de wijngaard, maar het resultaat was wel een bijna dode bodem: geen fauna en flora meer, maar kale stukken grond tussen de druivenstokken. Daarmee verdwenen ook de natuurlijke gisten uit de wijngaarden.

Laboratoria ontwikkelden daarom op basis van de zeldzamer wordende natuurgisten een hele reeks cultuurgisten voor wijnbouwers. Die kunnen zij in bepaalde hoeveelheden toevoegen aan het druivensap of de most om de gisting op gang te brengen. De selectie van die cultuurgisten werd fijner en fijner. Men koos ervoor om de gisten zo dominant mogelijk te maken, zodat ze elke invloed van natuurgisten kunnen elimineren en de wijnbouwer het resultaat geven dat hij verwacht. In laboratoriumkringen worden deze dominante gistculturen killers genoemd.

Het Parijse Institut Technique de la Vigne et du Vin stelde in 1994 een uitgebreide catalogus samen met de titel Choix et emploi des micro-organismes en oenologie. Daarin staan de meeste tot dan toe ontwikkelde commerciële cultuurgisten vermeld, zeventig in totaal. Elke gist heeft een aparte technische fiche waarin, naast zijn technische en commerciële naam, zijn herkomst en eigenschappen worden vermeld. De wijnbouwer kan met andere woorden gewoon kiezen welke gistcultuur of -culturen hij wil gebruiken om zijn wijn te maken.

Een voorbeeld: de gist L-2868 of Oenoprox 6872 is ontwikkeld uit natuurgisten uit de omgeving van Nantes in de Loirevallei. L-2868 kan de wijn tot 14 % Vol. Alc. geven en vormt zeer uitgesproken florale aroma’s in witte wijn. Wanneer tegenwoordig veel witte wijnen dezelfde aroma’s hebben (perzik en abrikoos of citrusfruit en exotische vruchten), dan komt dat voor een belangrijk deel door het gebruik van dezelfde gistculturen.

Wij garanderen niet dat de wijnen die wij hieronder bespreken vrij zijn van cultuurgisten, maar ze voldoen wel aan de criteria van zuivere terroirmineraligheid.

1. François Cotat La Grande Côte 2002 (Vin de table, Loire)

Een van de toppers uit Chavignol, de regio van Sancerre, hoewel op het etiket Vin de table staat. Dat komt omdat de wijnmakers, Paul en Francis Cotat, de regels van de appellation simpelweg aan hun laars lappen. Hun domein is uiterst klein, amper 1,5 hectare. Ze bewerken de hellingen van hun wijngaard op een artisanale manier en maken wijnen die bijzonder gelaagd en mineralig complex zijn. Hier geen overtollige en opgefokte florale aroma’s en exotisch fruit, maar zuivere terroirexpressie. Met serieus bewaarpotentieel. De wijn wordt geklaard noch gefilterd.

PRIJS: 21,43 euro voor de 2004

WAAR TE KOOP: Kwaliteitswijnen

Boutelegier tel. 050 35 65 01

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR:

HHHHH

PRIJS/KWALITEIT:

HHHHH

2. Josmeyer Riesling Hengst 2001 (Alsace Grand Cru)

Josmeyer blijft een van de meest betrouwbare domeinen uit de Elzas. Ze doen er op een succesvolle manier aan biodynamische wijnbouw. Alle wijnen zijn van dezelfde stijl: droog mineralig en met een grote aromatische zuiverheid. Dat geldt ook voor de grand cru Hengst. Die heeft behalve exotische fruitaroma’s (voornamelijk citrus) – typisch voor jonge riesling – een uitgesproken rokerige terroirtoets. Kan nu al worden gedronken, maar zal alleen maar aan complexiteit winnen na een vijftal jaren rijping op fles. Pas dan komen de typische ‘petroleum’-aroma’s naar voor.

PRIJS: 28,56 euro

WAAR TE KOOP: Fourcroy,tel. 02 423 71 11

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHHH

PRIJS/KWALITEIT:

HHHH

3. Pazo Señorans Albariño 2004 (Rias Baixas, Spanje)

De herkomstbenaming Rias Baixas ligt in Galicië, in het noordwesten van Spanje, boven Portugal. Hier wordt witte wijn gemaakt van de albariño-druif, een verre zuidelijke variant van de riesling. De albariño brengt krachtige aromatische wijnen voort met toch voldoende mineraligheid om de wijn fris te houden. Een van de beste domeinen is Pazo de Señorans.

De wijn is bleekgeel en levendig van kleur. Rijpe geur met aroma’s van amandelen, blank en gedroogd fruit. Zoete smaakaanzet die eindigt in een droge finale met flink wat pittige zuren. Verleidelijke wijn, een beetje sexy.

PRIJS: 13,29 euro

WAAR TE KOOP: La Buena Vida, tel. 014 45 13 03

VEROUDERINGSPOTENTIEEL:

3 tot 5 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

4. Abel Mendoza Malvasia Rioja 2004 (Rioja, Spanje)

Abel Mendoza heeft met zijn 15 hectare een van de kleinste domeinen in Rioja. Behalve enkele rode wijnen maakt hij een eigenzinnige witte wijn op basis van 100 % malvasia. De wijn draagt de herkomstbenaming Rioja en dat is zeer zeldzaam voor een witte wijn. De gisting en lagering van vijf maanden gebeurt op nieuwe houten vaten afkomstig van eik uit de wouden van Allier. Het resultaat is een rijke en volle wijn die pit en fraîcheur heeft dankzij de ondergrond in de wijngaard. Die is arm aan voedingsstoffen, maar rijk aan kalk en steen.

PRIJS: 15,02 euro

WAAR TE KOOP: La Buena Vida, tel. 014 45 13 03

VEROUDERINGSPOTENTIEEL:

3 tot 5 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT:

HHHH

5. Blanc de Grand Renouil 1999 (Bordeaux Blanc)

De wijnen van Michel Ponty behoren tot de top van de herkomstbenamingen Fron- sac en Canon-Fronsac. Zijn twee paradepaarden zijn beide rood: Grand Renouil en Château du Pavillon. Sinds 1995 maakt deze gedreven wijnbouwer ook een witte wijn in de appellation Bordeaux. Die is bijzonder zuiver en origineel qua samenstelling: 60 % sémillon en 40 % sauvignon blanc. De druivenstokken zijn nog niet oud, de wijn speelt nu nog vooral op zijn fruit, maar de terroir is buitengewoon en brengt zuivere, subtiele mineralige wijnen voort. Een niet onbelangrijk detail: deze wijn krijgt een houtlagering op eikenhouten vaten van Château Haut-Brion.

PRIJS: 11,42 euro voor de 2001

WAAR TE KOOP: Kwaliteitswijnen Boutelegier, tel. 050 35 65 01

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHHH

6. Château Malartic-Lagravière 2002 (Pessac-Léognan, Graves)

Kenmerkend voor de stijl van het moderne Malartic-Lagravière, in 1997 gekocht en gerenoveerd door de Belg Alfred-Alexandre Bonnie, is een perfect uitgebalanceerde structuur. De wijnen zijn krachtig, maar net wanneer je verwacht dat die kracht de bovenhand zal nemen op de rest van de wijn, blijft die ingehouden. Hetzelfde geldt voor de houtaroma’s. Die zijn merkbaar aanwezig in zowel geur als smaak, maar blijven altijd ondersteunend, nooit dominant. In tegenstelling tot veel andere witte Graves-wijnen ligt het gebruik van nieuwe eikenhouten vaten hier vrij laag: slechts 30 %. En Bonnie wil dat getal nog naar beneden halen.

Briljante bleekgele kleur. In de geur een beetje de vegetale toets van de sauvignon. Mooie vettigheid, zeer gesloten nog, maar met doorkomende aroma’s van boter en iets fijn noot- en mineraalachtigs bovenop rijp exotisch en blank fruit. Geen overdonderend hout, zelfs niet in zulke jonge wijn (80 % sauvignon blanc, 20 % sémillon).

PRIJS: 32,97 euro

WAAR TE KOOP: Caves de France,

% 052 42 73 73

VEROUDERINGSPOTENTIEEL:

5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHH

7. Thelema Sauvignon Blanc 2001 (Stellenbosch, Zuid-Afrika)

Van alle nieuwe-wereldlanden maakt Zuid-Afrika de meest Europees getinte wijnen. Dat betekent dat het smaakpalet sterk lijkt op dat van Europese wijnen. Thelema’s sauvignon blanc is tegelijkertijd fris mineralig en krachtig aromatisch. Door de gisting op lage temperatuur in inoxen vaten blijft de frisse toets van het fruit (citrus, perzik en abrikoos) behouden. Zonder twijfel een moderne cultuur- gistwijn, maar met toch voldoende finesse en persoonlijkheid, zeker voor zijn prijs.

PRIJS: 12,52 euro

WAAR TE KOOP: Fourcroy, % 02 423 71 11

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: maximaal 1 tot 3 jaar kelder, nu drinkklaar

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

8. Loimer Riesling Steinmassl 2003 (Kamptal, Oostenrijk)

Fred Loimer behoort tot de jonge garde moderne wijnbouwers in Oostenrijk. Hoewel zijn riesling 13,5 % Vol. Alc. heeft – door het warme, continentale klimaat kan het in de zomer makkelijk tot 42 °C worden – blijft die bijzonder fris. Hij heeft diepe aroma’s van steenfruit, typisch voor jonge riesling, maar er is ook iets van gedroogde kruiden die nauw aanleunen bij de mineraliteit. De wijn is beendroog gevinifieerd en heeft een enorme lengte. Absolute aanrader die nog flink wat jaren meekan.

PRIJS: 24,75 euro

WAAR TE KOOP: Leirovins, % 09 369 07 95

VEROUDERINGSPOTENTIEEL: 5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

9. Silex par Didier Dagueneau 2003 (Pouilly Fumé, Loire)

Didier Dagueneau blijft een van de meest excentrieke wijnbouwers van Frankrijk. De ondergrond in zijn wijngaard van 10 hectare bestaat vooral uit klei en vuursteen. Dat vertaalt zich in krachtige sauvignon blanc-wijnen met een uitgesproken rokerige mineraliteit. Dagueneau doet zijn zin, maar vinifieert zo traditioneel en natuurlijk mogelijk. Op zijn vaten laat hij de vermelding ‘ D.S.L.S. ‘ branden, wat naar eigen zeggen ‘ Dieu seul le sait‘ (alleen God weet welke houtsoort dit is) betekent. Maar bevriende wijnbouwers lachen al eens: ‘ Didier seul le sait‘…

De cuvée Silex is de topwijn van het domein en wordt, net als alle andere wijnen (waaronder Buisson Renard en Pur Sang), uitsluitend van sauvignon blanc gemaakt. Subtiel, elegant en evenwichtig enerzijds, maar met een krachtige aardse terroirtoets anderzijds. Vrij duur, maar zeer speciaal.

PRIJS: 53,15 euro

WAAR TE KOOP: Leirovins, % 09 369 07 95

VEROUDERINGSPOTENTIEEL:

5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHH

10. Demoiselle de Bourgeois 2003 (Pouilly Fumé, Loire)

We blijven in de herkomstbenaming Pouilly Fumé. Het grote verschil met Sancerre is dat ‘Pouilly Fumé’-wijnen rokeriger zijn, zoals de naam doet vermoeden. De wijnen van Henri Bourgeois zijn niet zo excentriek als die van Didier Dagueneau, maar behoren wel tot de top van de appellation, zowel in Pouilly Fumé als in Sancerre. Het geheim schuilt er alweer in om de sauvignondruiven aan de stokken te laten hangen tot ze optimaal rijp zijn. Dat maakt niet alleen de fruitigheid maar ook de mineraliteit voller. De topwijnen van Bourgeois worden zo’n beetje beschouwd als de bourgognes van Sancerre en Pouilly.

PRIJS: 18,09 euro

WAAR TE KOOP:

Caves de France, % 052 42 73 73

VEROUDERINGSPOTENTIEEL:

5 tot 10 jaar kelder

PERSOONLIJKHEID/KARAKTER/TERROIR: HHHH

PRIJS/KWALITEIT: HHHHH

Filip Verheyden

Een glas witte wijn kan wonderen doen op een hete zomerdag. Tenminste, als de wijn fris, voldoende fruitig maar vooral zuiver en knisperend mineralig is.