Wie of wat sleurt Rusland deze keer mee in zijn val?

“Rusland gaat failliet als de olieprijs onder 80 dollar zakt.” Het citaat komt uit een voor de rest oninteressante Hollywood-film die begin dit jaar op het grote scherm werd uitgebracht en enkele dagen geleden zijn première op het kleine scherm kende.

De realiteit heeft dit ondenkbare scenario ingehaald. Wie had een jaar geleden voorspeld dat we vandaag nog slechts 60 dollar zouden betalen voor een vat olie uit de Noordzee? Niemand. Mocht u toch zo iemand kennen, laat het ons vooral weten.

Terwijl alle ogen gericht waren op de geopolitieke spanningen en de zotternijen van de centrale banken, kwamen we onverhoeds terecht in een nieuwe wereld met structureel lage olieprijzen. Een wereld met te veel olie voor bedrijven die niet op volle toeren draaien. Dat is op het eerste gezicht enkel slecht nieuws voor olieproducerende landen, zoals Rusland en Venezuela, en goed nieuws voor de olieverbruikers, wij dus.

Voor we beginnen juichen, is het misschien geen slecht idee na te gaan welke impact een faillissement van Rusland kan hebben op de rest van de wereld. Want dat is waar we op afstevenen. De Russische centrale bank verraste vriend en vijand door in het holst van maandagnacht haar rente te verhogen van 10,5 naar 17 procent. Het bracht geen zoden aan de dijk. De roebel ging gisteren verder onderuit.

Olie en gas zijn goed voor 75 procent van de export van Rusland en voor meer dan de helft van de staatsinkomsten. Het land heeft een hogere olieprijs nodig om zijn schulden op tijd en stond te kunnen aflossen. De Russische bedrijven en overheid hebben voor 600 miljard dollar schulden uitstaan in het buitenland. Het gaat veelal om obligaties in andere munten dan de roebel. Die schulden wegen met de dag zwaarder op de schouders van de Russen. Herfinancieren ligt moeilijk, gezien het embargo van de Europese Unie tegen nieuwe leningen en kredieten aan de Russen. Rusland heeft naar schatting nog 200 miljard dollar buitenlandse reserves die het onmiddellijk kan inzetten om de roebel te ondersteunen, maar op een bepaald moment raken ook die reserves op.

Bij de vorige grote roebelcrisis in 1998 ging het Amerikaanse hefboomfonds LTCM – met 126 miljard dollar onder beheer – kopje onder. Er moest met behulp van vijftien banken en de Amerikaanse centrale bank een grootscheepse redding opgezet worden om te vermijden dat LTCM het hele financiële systeem zou doen instorten. Wie of wat sleurt Rusland deze keer mee in zijn val?

Het gevaar schuilt in een klein hoekje. Een Russische wanbetaler duwde onlangs de Nederlandse kledingketen Mexx over de rand van het faillissement. Zoiets toont nog maar eens aan dat we meer van elkaar afhangen dan we denken. De Europese leiders doen er dus goed aan de deur op een kier te laten, of zelfs de hand te reiken, zodat Vladimir Poetin zonder al te veel gezichtsverlies zijn land uit de embargo’s en uit de roebelcrisis kan manoeuvreren