Langer werken? Uw polis gewaarborgd inkomen past zich aan

Met een verzekering gewaarborgd inkomen kunnen zelfstandigen zich indekken tegen een inkomensverlies door arbeidsongeschiktheid. Sinds 1 januari 2024 kan de looptijd van die dekking uitgebreid worden tot de wettelijke pensioenleeftijd van 66 of 67 jaar.

Naar schatting een op de tien personen geraakt tijdens zijn beroepsloopbaan – al dan niet tijdelijk – arbeidsongeschikt. Een uitkering via de sociale zekerheid bedraagt dan doorgaans enkele tientallen euro’s per dag.

Volstaat dat bedrag niet om uw vaste kosten als zelfstandige te dekken? Leg dan, indien mogelijk, tijdig een geldreserve aan. Daarnaast kunt u ook een verzekering gewaarborgd inkomen overwegen. Die kan het verschil compenseren tussen uw gebruikelijke inkomen en het bedrag dat u van het ziekenfonds ontvangt.

Zo’n verzekering gewaarborgd inkomen keert bij arbeidsongeschikt een rente uit. In de regel wordt zowel ziekte als een ongeval gedekt. U krijgt dan gedurende een bepaalde periode elke maand een bedrag op uw rekening gestort. Die periode wordt in het contract bepaald. U kunt opteren voor een opklimmende (geïndexeerde) rente, die rekening houdt met de inflatie. Uitzonderlijk kan de verzekeraar ook in de eenmalige uitbetaling van een kapitaal voorzien.

De uitkering wordt berekend op basis van uw fysiologische en/of economische ongeschiktheid: De fysiologische ongeschiktheid heeft betrekking op uw lichamelijke onvermogen. De economische ongeschiktheid houdt rekening met de impact op de uitoefening van uw job. Een vinger verliezen weegt bijvoorbeeld zwaarder bij een pianist dan bij een advocaat. Maar er wordt ook gekeken naar de mogelijkheden tot professionele heroriëntering.

Oordeelt de verzekeraar dat de ongeschiktheid zich onder een bepaalde grens bevindt, dan komt hij niet tussenbeide. Die grens staat vermeld in het verzekeringscontract.

Sommige verzekeraars hanteren een carenstijd of wachttijd. “Dat is een periode na een verzekerd ongeval of verzekerde ziekte waarin nog geen uitkering wordt betaald”, legt Assuralia, de beroepsvereniging van verzekeringsondernemingen, uit. “Voorziet de polis bijvoorbeeld in een carensperiode van 30 dagen, dan start de uitkering van de rente pas vanaf de 31ste dag.” Met andere woorden: de eerste maand dient u zelf te overbruggen.

Zijn er uitsluitingen?

De verzekeraar kan arbeidsongeschiktheid als gevolg van de uitoefening van bepaalde gevaarlijke sporten uitsluiten. De uitgesloten risico’s worden in het contract opgesomd. Het is dus mogelijk dat u geen uitkering ontvangt na een motorongeval of na een val tijdens het bergbeklimmen. Maar u krijgt meestal wel de kans de dekking voor bepaalde risico’s uit te breiden door een bijpremie te betalen.

Psychische aandoeningen en mentale problemen, zoals een burn-out of een depressie, worden over het algemeen wél gedekt in een standaardpolis gewaarborgd inkomen, eventueel beperkt in de tijd. Voor psychische ziektes met een duidelijk medische consensus, zoals schizofrenie, geldt die beperking niet.

Arbeidsongeschiktheid door overmatig alcohol- of druggebruik is in principe niet verzekerd, net zoals pogingen tot zelfmoord en vrijwillige zelfverminking.

Hoeveel betaalt u?

Net zoals bij andere verzekeringen betaalt u een premie, bijvoorbeeld maandelijks, trimestrieel of jaarlijks. De hoogte van het premiebedrag wordt bepaald door allerlei factoren. De modaliteiten verschillen naargelang de verzekeraar. Vergelijken is dus wenselijk.

Uiteraard speelt de gewenste uitkering mee. De meeste zelfstandigen kiezen voor een verzekerd bedrag tussen 70 en 80 procent van hun gebruikelijke inkomen. Ook de duur van de uitkering, de indexatie van de rente en de carensperiode bepalen mee de premie. Beschikt u over eigen reserves, dan kunt u een langere wachtperiode van bijvoorbeeld drie of zes maanden overwegen. Daardoor kan uw premie gevoelig dalen.

Uw leeftijd is eveneens bepalend: hoe jonger u bent bij het aangaan van het contract, hoe lager de premie. De meeste verzekeraars hanteren ook een maximumleeftijd. Bij AG Insurance is dat de einddatum van het contract verminderd met tien jaar.

Ook uw beroep en het risico dat ermee gepaard gaat spelen mee, net als uw gezondheidstoestand. Daarom moet u vooraf een medische vragenlijst invullen of een screening door een geneesheer ondergaan, afhankelijk van de gewenste hoogte van de verzekerde rente.

Er is ook het ‘recht om vergeten te worden’. Dat recht werd in 2022 in het leven geroepen om ex-kankerpatiënten gemakkelijker toegang te bieden tot een verzekering gewaarborgd inkomen. Is de behandeling al acht jaar geleden en was u sindsdien niet arbeidsongeschikt ten gevolge van die ziekte, dan mag de verzekeraar geen rekening houden met uw kankerverleden bij de beoordeling van uw aanvraag. De toepassing van een bijpremie of een weigering is dan dus uit den boze.

Was u jonger dan 21 jaar op het moment van uw kankerdiagnose, dan bedraagt de termijn slechts vijf jaar. Vanaf 1 januari 2025 wordt de periode van acht jaar voor iedereen verlaagd naar vijf jaar.

Maar hoeveel betaalt u nu concreet voor zo’n verzekering? Bent u bijvoorbeeld een dertiger zonder zware beroepsrisico’s die kiest voor de gebruikelijke waarborgen, dan moet u een gemiddelde maandpremie van 100 euro budgetteren. U kunt de premies fiscaal inbrengen als beroepskosten, waardoor uw belastingen dalen. U betaalt daar wel een verzekeringstaks van 9,25 procent op.

Aanpassing aan pensioenleeftijd

De wettelijke pensioenleeftijd in ons land wordt vanaf 2025 opgetrokken naar 66 jaar, en vanaf 2030 zal u moeten werken tot uw 67ste. Dat heeft ook gevolgen voor de verzekering gewaarborgd Inkomen, want volgens Assuralia lopen de meeste contracten vandaag tot de leeftijd van 60 tot 64 jaar. Daarom publiceerde de beroepsvereniging eind december een gedragscode voor verzekeraars. Die voorziet in het optrekken van de looptijd van de dekking tot de verlengde wettelijke pensioenleeftijd.

“Verzekerde zelfstandigen mogen vanaf 1 januari 2024 daaromtrent een voorstel van hun verzekeraar verwachten”, zegt Assuralia. “Wie zijn contract graag aangepast wil zien, hoeft dus in principe niets te ondernemen. De gedragscode voorziet erin dat de verzekeraar zelf proactief contact opneemt met de verzekerde klant, ten laatste tegen eind 2026.” Eindigt uw contract eerder, dan doet er goed aan uw verzekeraar of makelaar te contacteren.

De nieuwe gedragscode is van toepassing op elke verzekering gewaarborgd inkomen die voorziet in een rente-uitkering en waarvan de huidige dekking loopt tot de leeftijd van minstens 60 jaar. Ze bepaalt ook dat de verzekeraar geen nieuwe medische screening of vragenlijst mag opleggen om zijn voorstel tot verlenging te formuleren.

“De verzekeraar mag zich evenmin baseren op aandoeningen die zich tijdens de looptijd van het contract hebben voorgedaan maar die (nog) niet tot een arbeidsongeschiktheid geleid hebben”, merkt Assuralia op. “Hij mag wél uitgaan van de schadestatistiek van de verzekerde zelfstandige.”

Mogelijk hogere premie

Omdat bij oudere werknemers het risico op langdurige arbeidsongeschiktheid nu eenmaal groter is, bestaat de kans wel dat de premie bij een verlenging van de dekking wordt opgetrokken. De gedragscode stelt echter dat de verzekeraar een alternatief moet voorstellen als de zelfstandige de looptijd wil aanpassen aan de wettelijke pensioenleeftijd maar de nieuwe premie te duur vindt. Dat kan bijvoorbeeld een langere carensperiode of een lagere rente-uitkering in geval van arbeidsongeschiktheid zijn.