Het Grondwettelijk Hof oordeelde eind januari over de verzekeringsplicht voor een bromfiets en een hoogtewerker op de openbare weg. Heeft die uitspraak ook gevolgen voor elektrische rolstoelen, e-steps, hoverboards en monowheels?
De wet van 21 november 1989 legt een verplichte burgerlijke-aansprakelijkheidsverzekering op voor gemotoriseerde voertuigen die zich op de openbare weg begeven. Zo’n BA-verzekering vergoedt de eventuele materiële en lichamelijke schade aan derden bij een verkeersongeval of een ander incident. In artikel 2bis van die wet wordt weliswaar een uitzondering gemaakt voor motorrijtuigen die door mechanische kracht niet méér dan 25 kilometer per uur halen. Zij zijn niet onderworpen aan de verzekeringsplicht.
In dat artikel wordt meteen een uitzondering op die uitzondering gemaakt: voor bromfietsen klasse A met een maximumsnelheid van 25 kilometer per uur. Ondanks hun beperkte snelheid geldt voor die voertuigen toch de verplichte aansprakelijkheidspolis.
Een bestuurder van een bromfiets klasse A, die voor de rechtbank van eerste aanleg in Gent was veroordeeld omdat hij geen zo’n verzekering op zak had, was het daar niet mee eens. Hij vond het niet eerlijk dat zijn tweewieler wél verzekerd moet zijn, terwijl diezelfde verplichting niet geldt voor e-steps of hooverboards die even snel kunnen rijden. De man tekende beroep aan. Ook de bestuurder van een hoogtewerker die in eenzelfde context beboet werd, ging in beroep tegen zijn veroordeling.
Uitspraak
Beide dossiers kwamen terecht bij het Grondwettelijk Hof. Dat rechtscollege deed daarover een uitspraak in zijn arrest van 28 januari 2021, en oordeelde dat zowel de bromfiets als de hoogtewerker wel degelijk verzekerd moesten zijn.
Heel wat kranten en nieuwssites sprongen meteen op dat nieuws. Ze blokletterden dat een aansprakelijkheidsverzekering verplicht is voor álle voertuigen die autonoom kunnen rijden zonder trapondersteuning of starthulpsysteem, ook al is hun maximumsnelheid beperkt tot 25 kilometer per uur. Dat betekent voor e-steps, elektrische rolstoelen, hoverboards, monowheels en alle andere voortbewegingstoestellen.
We lazen ook “dat het nog af te wachten valt hoe agenten en rechters met dit arrest zullen omgaan, maar dat de politie alvast boetes kan uitschrijven voor wie zich zonder geldige BA-polis op de openbare weg begeeft”.
Die interpretatie is niet correct, of op zijn minst voorbarig. Wauthier Robyns, woordvoerder van de verzekeringsfederatie Assuralia, dringt er dan ook op aan om de uitspraak van het Grondwettelijk Hof te relativeren. “Het gaat hier om een concreet geval dat het voorwerp uitmaakt van een prejudiciële vraag aan het Hof”, argumenteert hij. “Het arrest heeft heel wat opschudding veroorzaakt, maar er moet nog altijd een uitspraak ten gronde volgen van de rechtbank die met deze zaak belast is. Of de rechter de bewuste bestuurders zal veroordelen, is nog niet zeker.”
“Bovendien werd het probleem intussen indirect opgelost voor zware voertuigen die niet méér dan 25 kilometer per uur rijden”, weet Robyns. “Een nieuwe wet van 2 februari 2021 bepaalt dat werfvoertuigen met andere doeleinden dan verplaatsing – zoals hoogtewerkers – effectief onder de verzekeringsplicht vallen. Die onduidelijkheid is dus weggewerkt.”
Wat betekent dat?
Volgens Assuralia heeft de uitspraak van het Grondwettelijk Hof op dit moment geen gevolgen voor de consument. Dat betekent dat tot nader orde de wet blijft gelden zoals we die vandaag kennen:
· Rijwielen met een ondersteunende hulpmotor (zoals de gewone elektrische fiets) zijn niet onderhevig aan de verplichte BA-motorrijtuigenverzekering.
· Rijwielen en verplaatsingstoestellen zoals e-steps, e-skateboards en monowheels die autonoom de limiet van 25 kilometer per uur niet overschrijden, zijn eveneens vrij van de verplichte BA-motorrijtuigenverzekering.
· Bromfietsen klasse A zijn wél onderhevig aan de verplichte BA-motorrijtuigenverzekering, net als rijtuigen die bedoeld zijn voor een andere doelstelling dan het verkeer (zoals hoogtewerkers, bulldozers en heftrucks), ook al halen ze geen 25 kilometer per uur.
“De discussie over welke voertuigen al dan niet onder de verzekeringsplicht vallen, is nog niet definitief beslecht”, merkt Wauthier Robyns op. “Momenteel herziet Europa zijn richtlijn, die een aantal minimummaatstaven oplegt aan zijn lidstaten. In het kader van die herziening wordt bekeken welke criteria bepalend zijn. Het ziet ernaar uit dat we in de richting van twee maatstaven zullen evolueren: enerzijds een snelheidslimiet van 25 kilometer per uur, anderzijds een maximale massa van 25 kilogram.”
En uw familiale polis?
Kan een familiale verzekering soelaas brengen voor bepaalde voertuigen? “Rijwielen met een ondersteunde hulpmotor waarvoor geen BA-motorrijtuigenverzekering verplicht is, vallen automatisch onder de dekking van de particuliere familiale BA-polis”, stelt Wauthier Robyns. “Diezelfde polis voorziet dus ook in waarborgen bij schade aan derden door rijwielen en verplaatsingstoestellen die autonoom niet harder rijden dan 25 kilometer per uur. In een professionele context biedt de BA Exploitatie een gelijkaardige dekking voor bedrijven.”
