Hoe laat u uw groepsverzekering uitbetalen: in één keer of toch maar in stukjes?

Met een groepsverzekering bouwt u een extralegale spaarpot op voor later, als aanvulling op uw wettelijk pensioen. Het betreft een levensverzekeringspolis, die uw werkgever afsluit voor zijn personeel. De uitbetaling ervan kan in één keer of in stukjes gebeuren.

Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) maakte deze zomer zijn blauwdruk voor een grote fiscale hervorming bekend. Om de toegang tot pensioensparen te verbreden voor alle werknemers en de betaalbaarheid daarvan te kunnen garanderen, wil hij onder meer de voorkeursbehandeling voor uitkeringen in kapitaal in het kader van een groepsverzekering gradueel wegwerken.

Dat zit zo: een groepsverzekering via uw werkgever geeft u recht op de opgebouwde spaarpot vanaf uw pensionering. U krijgt dan in principe de keuze tussen een uitbetaling van het gespaarde kapitaal in één keer of in stukjes. In dat laatste geval spreken we van een periodieke rente.

Welke opties hebt u?

De wet legt geen voorwaarden op voor de uitbetaling van de groepsverzekering. Het pensioenreglement vermeldt de concrete mogelijkheden. De meest voorkomende is de eenmalige uitkering van het kapitaal. Volgens de verzekeraarskoepel Assuralia kiezen ruim negen op de tien werknemers daarvoor.

“Voorziet uw groepsverzekering in de toekenning van het kapitaal in de vorm van een periodieke rente, dan bepaalt het pensioenreglement de regelmaat”, zegt Sammy Bogaert, adviseur levensverzekeringen bij Assuralia. “Meestal is dat maandelijks of per kwartaal. Je geniet in principe van een levenslange uitkering, maar je kunt niet vrij beschikken over het opgebouwde kapitaal.”

“Ook als je groepsverzekering voorziet in een eenmalige uitbetaling van het kapitaal, heb je wettelijk het recht om het bedrag toch nog te laten omzetten in een levenslange rente. Ook dan verlies je het beschikkingsrecht over het kapitaal.”

Is een indexering van de rente mogelijk?

De hoge inflatie maakt uw spaargeld jaar na jaar minder waard. Helaas kan de rente niet automatisch gekoppeld worden aan zo’n algemene prijsstijging. “Groepsverzekeringspolissen kunnen wel voorzien in een indexering tegen een vast percentage”, merkt Sammy Bogaert op. “Maar dat vertaalt zich voor eenzelfde beginkapitaal dan in een lagere rente bij de start van de uitkering, in vergelijking met het bedrag dat je zou ontvangen bij een vaste rente.”

Hoe wordt uw groepsverzekering belast?

Bij een eenmalige uitbetaling worden van het opgebouwde brutokapitaal (inclusief winstdeelname) allereerst een Riziv-bijdrage (3,55%) en een solidariteitsbijdrage (0 tot 2%) afgehouden. Daarna volgt een eindbelasting op het brutobedrag (zonder winstdeelname). Die hangt af van allerlei parameters:

· Op het deel van het pensioenkapitaal dat is opgebouwd met de werknemersbijdragen, geldt een belasting van 16,5 procent voor stortingen tot 1993 en van 10 procent op de stortingen vanaf 1993.

· De belasting op het gedeelte van het kapitaal dat gevormd is door de werkgeverspremies hangt af van uw leeftijd op het moment van de uitbetaling en hoelang u actief bent gebleven. Het tarief varieert tussen 10 en 20 procent. In de meeste gevallen bedraagt het 10 of 16,5 procent (plus gemeentelijke opcentiemen).

“Voorziet uw groepsverzekering in een uitbetaling in rente, dan betaalt u dezelfde Riziv-bijdrage maar geen solidariteitsbijdrage”, zegt Sammy Bogaert. “Daarna wordt bij elke uitkering nog belasting afgehouden. Het periodieke inkomen wordt belast in de personenbelasting volgens de progressieve tarieven. Daardoor komen de rentes wel in aanmerking voor een belastingvermindering inzake pensioenen, maar worden ze – indien u al veel andere inkomsten geniet – mogelijk belast tegen het marginale tarief van 50 procent (plus gemeentelijke opcentiemen).”

“Voorziet uw groepsverzekering in de uitkering van een kapitaal, maar beslist u het bedrag alsnog te laten uitbetalen in rente, dan wordt eerst belasting afgehouden alsof de uitbetaling zou gebeuren in de vorm van een eenmalig kapitaal. Vervolgens betaalt u jaarlijks een afzonderlijke roerende voorheffing van 30 procent op 3 procent van het resterend kapitaal (plus gemeentelijke opcentiemen).”

Het fiscale regime verschilt dus naargelang de gekozen wijze van de uitkering. Uit het bovenstaande kunnen we concluderen dat de uitbetaling in kapitaal doorgaans de meest voordelige formule is. Maar die voorkeursbehandeling wil minister Van Peteghem dus wegwerken. Wordt vervolgd.

Wat gebeurt wanneer u overlijdt na uw pensionering?

Indien de uitkering van de groepsverzekering in één keer gebeurde, dan maakt wat overblijft van het pensioenkapitaal deel uit van uw nalatenschap. Tenminste, indien er geen goede vermogensplanning werd uitgewerkt. Het is dan ook belangrijk u daarover tijdig te informeren bij een expert.

Kiest u voor de uitbetaling in de vorm van een periodieke rente, dan wordt die in principe levenslang uitgekeerd, dus tot op het moment waarop u sterft. Sammy Bogaert: “Het reglement van de groepsverzekering kan wel een eventuele rente-overdracht op de langstlevende partner bevatten, tot wanneer die overlijdt. Een overdraagbare rente ligt voor eenzelfde beginkapitaal wel wat lager dan een niet-overdraagbare rente.”

“Hebt u ervoor gekozen het kapitaal alsnog te laten omzetten in een periodieke rente in plaats van het in één keer te laten uitbetalen? In dat geval hebt u eigenlijk afstand van kapitaal gedaan, waardoor uw erfgenamen na uw overlijden in principe geen recht op het saldo van dat kapitaal hebben. Bij een vroegtijdig overlijden kan dat nadelig zijn.”

Wat gebeurt wanneer u overlijdt vóór uw pensionering?

In de meeste groepsverzekeringen zit een overlijdensdekking. Als u zou overlijden vóór uw pensioenleeftijd, wordt dan een bedrag uitbetaald aan uw naasten. Hoe hoog dat bedrag is en wie het krijgt, staat beschreven in het pensioenreglement.

“Overlijdt u vóór uw pensionering, dan wordt het uitgekeerde overlijdenskapitaal onderworpen aan een eindbelasting van 10 tot 16,5 procent (plus gemeentelijke opcentiemen) en in bepaalde gevallen ook aan een Riziv- en een solidariteitsbijdrage”, merkt Sammy Bogaert op. “Bovendien is ook erfbelasting verschuldigd, tenzij het kapitaal wordt uitgekeerd aan de echtgenoot of aan de kinderen jonger dan 21 jaar.”