De staalprijzen dreigen fel te stijgen, misschien wel met een derde. Dat heeft alles te maken met een Aziatische deal, waardoor voortaan om de drie maanden over de prijs van ijzererts wordt onderhandeld. Slecht nieuws voor kleine staalafnemers in Europa, want zij zitten nog altijd in crisismodus.
De voorbije maanden was nervositeit troef in de staalwereld. De Aziatische staalproducenten en de grote mijngroepen die ijzererts ontginnen – het belangrijkste ingrediënt om staal te produceren – slaagden er maar niet in om nieuwe contracten te smeden, waarin de prijs voor ijzererts voor een jaar lang wordt vastgeklonken. Het systeem van die jaarcontracten bestaat nochtans al veertig jaar, maar de sterk toenemende Aziatische vraag naar staal – en dus naar ijzererts – heeft de mijngroepen in een sterke positie geplaatst.
Bovendien zijn er maar drie grote spelers die ijzererts ontginnen: Vale, BHP Billiton en Rio Tinto. Een oligopolie waar staalproducenten steeds minder tegen in te brengen hebben.
Vorige week ontstond een bres in het front dat de staalproducenten hadden opgeworpen tegen de mijngroepen. Een Japanse staalproducent zou het met enkelen onder hen op een akkoordje gegooid hebben. Gevolgd door enkele sectorgenoten. Die historische deal houdt in dat de prijs van ijzererts niet langer in jaarcontracten wordt vastgeklonken, maar dat er elk kwartaal over wordt onderhandeld. Volgens de nieuwe afspraken zou de prijs voor een ton ijzererts volgend kwartaal stijgen tot 110 à 120 dollar – veel meer in lijn met de dagprijs van ijzererts op de spotmarkt. Dat betekent bijna een verdubbeling tegenover de 60 dollar per ton die gangbaar was voor de jaarcontracten 2009-2010.
De vraag is hoe de Europese staalproducenten zullen reageren. Hun jaarcontracten met de ijzerertsmijnen lopen telkens af aan het einde van maart, en dus zitten we nu op een kantelmoment. De Europese staalproducenten zijn allerminst gelukkig met de demarche van hun Japanse collega’s. De Europese koepelfederatie Eurofer heeft zelfs al een klacht ingediend bij de Europese Commissie, tegen de ‘onwettige coördinatie van de nieuwe prijsmechanismen’. Maar het belang van de Europese staalproducenten neemt af op wereldschaal, ten voordele van het Aziatische geweld.
De kwartaalcontracten worden dus wellicht de wereldwijde norm. Wat betekent dat? Als de prijs van ijzererts verdubbelt, lijkt het logisch dat de staalproducenten die prijsstijging doorrekenen. Staal kan dan tot een derde duurder worden. De Europese staalproducenten waarschuwen er zelfs voor dat de nieuwe deal een significante impact zal hebben op de volledige waardeketen, tot bij de eindconsument. Alle producten waar staal in verwerkt zit – van wasmachines over auto’s tot en met appartementsgebouwen – worden duurder, klinkt het.
Of het zo’n vaart zal lopen is de vraag. Aziatische staalproducenten kunnen het zich misschien permitteren om de stijgende ijzerertsprijs door te rekenen aan hun klanten, want de economie boomt daar alweer. Maar in Europa waart het crisisspook nog altijd rond, en dus liggen prijsstijgingen erg moeilijk. Bovendien beschikken sommige staalproducenten die in Europa actief zijn, zoals ArcelorMittal, over hun eigen ijzerertsmijnen. En dus ondervinden ze geen of minder gevolgen van de nieuwste ontwikkelingen.
De Europese consument moet met andere woorden niet meteen wakker liggen van dit verhaal, denken de meeste specialisten. De technologiefederatie Agoria bijvoorbeeld gelooft niet dat auto’s duurder worden, hoewel de Europese autofederatie ACEA wel in alle staten is. De Confederatie Bouw is evenmin ongerust.
“Staal wordt hoe dan ook weer duurder”, zegt staalspecialist Patrick Van den Bossche van Agoria. “De staalafnemers onder onze leden merken dat al sinds begin dit jaar. Zeker de kleine spelers zien zich genoodzaakt om de hogere staalprijs door te rekenen aan hun klanten. Anders gaan ze failliet.” En dus speelt Agoria met het idee van een rondetafel met alle betrokken partijen. “We moeten absoluut vermijden dat onze kmo’s alweer de dupe worden, want ze hebben het al moeilijk genoeg.”
C.D.C.
