Besparen op verlichting: interessanter dan een spaarboekje

Verlichting is goed voor 10 tot 20 procent van uw elektriciteitsrekening. Een paar ingrepen kunnen die factuur al gevoelig doen dalen.

Besparen op verlichting betekent niet dat u in het donker moet zitten. Enkele eenvoudige ingrepen kunnen u jaarlijks tientallen tot enkele honderden euro’s besparen, zonder dat uw vermindert.

Dat lampen niet onnodig moeten branden, moeten we u wellicht niet meer vertellen. Leer uzelf en uw gezinsleden de verlichting uit te schakelen bij het verlaten van een kamer. “In tegenstelling tot wat velen denken, verbruik je niet meer energie door meerdere keren na elkaar het licht aan- en uit te knippen”, zegt Geetha Keyaert van Engie Electrabel. “Enkel voor spaarlampen geldt de regel dat je het licht mag laten branden wanneer je binnen de vijf minuten terugkeert.”

“Heb je hardleerse kinderen of een koppige partner? Dan kunnen bewegingssensoren een oplossing zijn. Die zorgen ervoor dat het licht nooit langer brandt dan nodig. Bovendien is zo’n automatische detector handig wanneer je met volle handen in de garage, kelder of tuin rondloopt. Gebruik binnenshuis een sensor die gevoeliger is dan een detector voor buitenshuis, zodat je niet in het donker komt te zitten wanneer je even niet beweegt. Binnen in huis kan je een klassieke schakelaar door een bewegingsdetector vervangen. Die kost je ongeveer 120 euro.”

Vervang uw lampen

Maak ook regelmatig uw lampenkappen en armaturen schoon. Een vuile lampenkap laat minder licht door en een verwaarloosde armatuur reflecteert minder goed. Niet alle activiteiten – lezen, koken, televisiekijken, enzovoort – vragen ook evenveel licht. Door de lampsterkte in functie daarvan aan te passen, kunt u besparen op plekken waar u minder licht nodig heeft. En enkele lampen uitdraaien op nutteloze plaatsen tast uw wooncomfort wellicht nauwelijks aan.

Gedimde lichten hebben niet altijd een gunstige invloed hebben op uw elektriciteitsfactuur. Het type dimmer speelt een grote rol. “Oudere types verminderen het licht door een weerstand voor de lamp te plaatsen”, legt Geetha Keyaert uit. “Ze zetten een deel van de elektrische energie om in warmte in plaats van in licht. Daarmee dim je dus het licht, maar niet het energieverbruik. Dat zijn de dimmers die je vaak hoort zoemen.”

De meeste moderne types dimmen naast het licht ook het verbruik van de lamp. Maar zelfs als u een lamp hiermee tot halve helderheid dimt, verbruikt die nog altijd meer dan de helft van de energie. U kunt met een dimmer dus wel iets besparen, maar minder dan u vermoedt. Het is dan ook verstandiger om in een ruimte die weinig licht vergt minder sterke lampen te gebruiken.

Maar nog slimmer is het om overal uw gloeilampen te vervangen door energiezuinige alternatieven. Halogeenstaanlampen die als sfeerverlichting gebruikt worden, zijn sowieso niet meer van deze tijd. Ze hebben soms een vermogen tot 500 watt, dat eigenlijk vooral gebruikt wordt om het plafond te verlichten.

Spaarlampen met het A-label vormen een energiezuinig alternatief: ze verbruiken 65 tot 80 procent minder dan de klassieke gloeilamp en gaan tot tien keer zo lang mee. Ze zijn duurder in aankoop dan gewone lampen, maar dat verdient u snel terug. “Zodra een lamp gemiddeld meer dan een half uur per dag brandt, is een spaarlamp interessanter”, weet Brigitte Borgmans van het departement Leefmilieu, Natuur & Energie van de Vlaamse overheid. “Maar gebruik spaarlampen niet voor kortstondige verlichting van een terras, tuin, oprit of koude vertrekken in huis. Bij lage temperaturen duurt het enige tijd vooraleer ze op volle sterkte branden.” Veel in- en uitschakelen is trouwens nefast voor de levensduur van een spaarlamp. Gebruik die dus zeker niet in bijvoorbeeld het toilet.

Denk ook aan led- en tl-lampen

Ook ledlampen zijn goede alternatieven. Ze zijn klein, verbruiken tot 80 procent minder energie dan gloeilampen en leveren tienduizenden uren licht. Dat compenseert ruimschoots de hogere aankoopprijs. Bovendien geven ze meteen licht, zijn ze beschikbaar in tal van kleuren en bestand tegen schokken en trillingen.

Voor indirect licht – bijvoorbeeld onder een hangkast – kunt u ook goedkope tl-lampen met een laag energieverbruik overwegen. Dat geldt eveneens voor de verlichting van functionele ruimtes zoals kelders, garages, bergingen en tuinhuizen.

Dieter Patteeuw, verbonden aan de KU Leuven en bezieler van de website Gezond, Spaarzaam en Milieubewust, bevestigt dat traditionele lampen vervangen door spaarlampen of ledlampen een goede investering is. “Wanneer je een gloeilamp of halogeenlamp vervangt door een spaarlamp met een A-label, dan is de terugverdientijd amper twee jaar. Koop je bijvoorbeeld een spaarlamp van 30 euro, dan levert die tijdens haar levensduur van tien jaar een besparing van 150 euro op. Vergelijk dat met het rendement van een spaarboekje: daar brengt 30 euro op tien jaar misschien 3 euro op.”

Maar hoe weet u welk energiezuinig alternatief evenveel licht geeft als uw oude gloeilamp? Op het internet vindt u tabellen waarin het aantal watts van de verschillende lamptypes vergeleken wordt. Zulke vergelijkingen zijn echter niet helemaal betrouwbaar omdat de technologie evolueert: er wordt voortdurend meer licht gehaald uit minder watt. Baseer uw keuze om een oude gloeilamp te vervangen daarom liever op de lichtintensiteit (uitgedrukt in lumen) die op elke verpakking wordt vermeld: