Spaarboekjes spelen 3,9 miljard euro kwijt in één maand: is de Belg het sparen beu?

De Nationale Bank van België publiceerde vrijdag – net als aan het begin van elke maand – hoeveel geld er twee maanden geleden op de Belgische spaarboekjes stond. Voor het eerst sinds november 2021 zakten in april de inlagen op de spaarrekeningen onder de 300 miljard euro. Het is tevens de tweede maand op rij dat het bedrag op de spaarboekjes zakt. Kunnen we over een kentering spreken?

Er stond eind april nog steeds een gigantisch bedrag van 296,9 miljard euro op Belgische gereglementeerde spaarboekjes, leren de marktcijfers die NBB Stat publiceerde. Gereglementeerde spaarrekeningen zijn rekeningen, waarop de spaarders verplicht een basisrente krijgen van minstens 0,01 procent en een getrouwheidspremie van minstens 0,1 procent. De premie is pas verworven als spaarders hun geld een jaar lang bij dezelfde bank laten. De basisrente daarentegen tikt van dag 1 aan.

Daar zit allicht de crux. De Belgische banken klagen al langer dat die rente en die premie hun geld kosten, omdat ze het spaargeld zelf niet tegen een hoger rendement kunnen beleggen. Meer zelfs, als banken te veel spaargeld hebben in verhouding tot hun kredieten zijn ze verplicht de overtollige cash bij de Europese Centrale Bank onder te brengen tegen een strafrente van 0,5 procent.

Plafond op spaarrekeningen

BNP Paribas Fortis besliste daarom vanaf 1 april het bedrag op de gereglementeerde spaarrekeningen te beperken tot 250.000 euro. Als klanten na die datum nog meer dan 250.000 euro op hun spaarrekening hadden, dan werd het overschot automatisch overgeschreven naar een andere rekening met 0 procent rente. Het zou in theorie dus kunnen dat de Belgische spaarders geen geld van hun spaarrekeningen haalden in april, maar dat de grootste bank van ons land enkele miljarden van de klanten overschreef van een spaarrekening naar een zichtrekening.

Toen BNP Paribas Fortis in 2017 besliste dat kmo’s en rechtspersonen niet langer gereglementeerde spaarrekeningen konden aanhouden, verdween er plotsklaps meer dan 5 miljard euro uit de statistieken van de spaarboekjes. De grootste bank van het land keek die truc af van KBC die zo’n ingreep al in 2016 voordeed. Voor het plafond voor particulieren op de spaarrekeningen haalt BNP Paribas Fortis allicht de mosterd bij ING België, die bank voerde in 2020 een plafond van 1 miljoen euro en in 2021 een plafond van 250.000 euro in.

Koopkracht van spaargeld

De kans bestaat natuurlijk ook dat mensen geconfronteerd met hogere energiefacturen, duurdere brandstoffen in het tankstation en stijgende prijzen in de supermarkt ten lange leste aan hun spaargeld moeten zitten. De inflatie steeg in mei tot net geen 9 procent. De energieprijzen begonnen bijna een jaar geleden de inflatie omhoog te duwen, in mei 2021 bedroeg de inflatie nog maar 1,46 procent. In de laatste maanden van 2021 en vooral sinds het conflict in Oekraïne uitbrak kwam de inflatie in een stroomversnelling. We zitten nu al vier maanden met een inflatie boven 8 procent en toch dikten de spaarboekjes in februari en maart nog wel aan. De kans is dus klein dat de Belgen in april plots wel veel geld van de spaarrekening haalden.

De voorbije jaren zijn een groep spaarders in aandelen beginnen beleggen, omwille van de historisch lage rente die geen gelijke tred kan houden met de stijgende levensduurte. De kans is klein dat er de voorbije maanden nog veel bijkomende spaarders de stap naar de beurs gezet hebben. De krantenkoppen over de beurs waren overwegend negatief, door de gevaarlijke cocktail van stijgende rente, hoge inflatie en oorlog. De Amerikaanse S&P500-index is 14 procent kwijt sinds de jaarstart. De Amerikaanse technologie-aandelen verloren 23 procent van hun waarde. De Bel20-index noteert vandaag 10 procent lager dan eind vorig jaar. De turbulente maanden op de beurs zullen de beleggers er eerder toe aangezet hebben om voorzichtig te zijn en wat meer geld op hun spaarrekening te houden.

Voor obligatiebeleggers zullen er de komende weken en maanden mogelijk weer interessante beleggingen opduiken. De Belgische staatsbon is in ieder geval terug van weggeweest. Nu is het nog wachten op wat meer interessante obligaties van Belgische bedrijven op maat van de kleine beleggers.