Risicokapitaal: subsidieer lef, belast angst

Door de chronische economische onzekerheid staat bij de bedrijven de vraag naar risicokapitaal op een laag pitje. Dat legt bij voorbaat een hypotheek op het succes van het voorstel van de minister van Financiën om risicokapitaal een fiscaal duwtje te geven.

Door de chronische economische onzekerheid staat bij de bedrijven de vraag naar risicokapitaal op een laag pitje. Dat legt bij voorbaat een hypotheek op het succes van het voorstel van de minister van Financiën om risicokapitaal een fiscaal duwtje te geven.

De bedrijven lopen weg van de beurs en de meeste beleggers mijden aandelen als de pest. De minister van Financiën, Steven Vanackere (CD&V), wil risicokapitaal een fiscaal duwtje in de rug geven. Is de tijd rijp voor een nieuwe wet-Cooreman-De Clercq?
Het voorstel komt er op een moment dat de Belgische gezinnen veiligheid boven alles verkiezen als ze hun centen beleggen. Een recente enquête van de Nationale Bank leert dat 70 procent van de gezinnen niet bereid is ook maar enige vorm van financieel risico te nemen. De 36- tot 44-jarigen met een eigen huis en een diploma hoger onderwijs, durft nog het meest een beetje zekerheid inruilen voor wat extra rendement. Slechts 1 gezin op de 100 neemt grote risico’s en verwacht in ruil een hoog rendement.

Financiële helden zijn de Belgen dus allerminst. Tijdens de crisis werd massaal geld verschoven van aandelen naar de bankrekening, en van die bankrekening naar meerdere andere bankrekeningen (als gevolg van de bankencrisis) en naar vastgoed, dat als veilig en waardevast beschouwd wordt. Wat het natuurlijk ook niet is.

Weinig spaargeld vindt zijn weg naar de beurs, zodat de aandelenkoersen relatief laag en de kapitaalkosten voor de bedrijven relatief hoog blijven. Als er met een klein fiscaal duwtje in de rug wat meer beleggers in het aandelenbad springen, dan kan de economie wat extra zuurstof krijgen, redeneert de minister van Financiën, Steven Vanackere (CD&V). Door de chronische economische onzekerheid staat bij de bedrijven de vraag naar risicokapitaal echter op een laag pitje, wat bij voorbaat een hypotheek legt op het succes.

Te duur

De regering-Di Rupo heeft al een por richting aandelen uitgedeeld. De roerende voorheffing op de meeste vastrentende producten is opgetrokken van 15 naar de 25 procent die ook van toepassing is op dividenden. De stiefmoederlijke fiscale behandeling van dividenden is dus ongedaan gemaakt door ook de andere kinderen een bank achteruit te schuiven. Met een roerende voorheffing van 25 procent op dividenden zit België in het midden van het Europese peloton. België kent wel als een van de weinige landen in Europa geen meerwaardebelasting op aandelen, al worden vanuit socialistische hoek verwoede pogingen ondernomen om die in te voeren. Daarbij wordt vaak vergeten dat het vermogen van de meeste gezinnen het restant is van al zeer zwaar belaste arbeidsinkomsten.

Risicokapitaal krijgt ook een fiscaal steuntje via de belastingvermindering op het pensioensparen (tot 910 euro per belastingplichtige voor het aanslagjaar 2012). Dat resulteert in een impliciete negatieve belasting van ongeveer 30 procent op het pensioensparen, en dat geld vloeit voor een gedeelte naar aandelen. Ook gelden belegd in levensverzekeringen en groepsverzekeringen worden gesubsidieerd, maar dat geld vloeit vooral naar (overheids)obligaties. In het algemeen beleggen de verzekeraars nog nauwelijks in aandelen, omdat ze voor hun aandelenposities te veel kapitaal opzij moeten zetten. De regelgevers hebben aandelenbeleggingen te duur gemaakt voor de verzekeraars. Het is duidelijk welke ingrepen nodig zijn om dit ‘bange kapitaal’ te mobiliseren.

In het algemeen drijft de fiscus de gezinnen nog altijd naar veilige oorden. Beleggen in vastgoed, vooral dan in de eigen woning, is fiscaal een stuk interessanter dan een aandelenbelegging. Ook het spaarboekje geniet nog altijd van een fiscale vrijstelling op de eerste 1830 euro per belastingplichtige (voor aanslagjaar 2012). Dat beloont de conservatieve houding van de Belg, en staat in schril contrast met wat minister Vanackere beoogt.

Geen waarborg

De vraag is natuurlijk of het verstandig is om hic et nunc in aandelen te beleggen. Drijft Vanackere de spaarder naar nieuw financieel ongeluk? Gegeven de huidige waardering van Europese aandelen, met een cyclisch gecorrigeerde koers-winstverhouding van 12, is de kans op meer dan behoorlijke rendementen op langere termijn vrij groot. Dat betekent niet dat de bodem achter ons ligt, vooral omdat de beurzen vooral drijven op het expansieve geldbeleid van de centrale banken in plaats van op gezonde economische fundamenten. Pas als de crisis en het excessieve geldbeleid uitgezweet zijn, en steeds in functie van het persoonlijke risicoprofiel, kan met een relatief gerust geweten geadviseerd worden om ook te beleggen in aandelen. Verliezen worden hier niet gewaarborgd.

D.K. en J.V.O.