Liefde maakt blind, maar let toch maar op uw centen

Valentijnsdag is volgens de Belgische notarissen het gepaste moment om romantische koppeltjes met de voeten op de grond te zetten. “Het huwelijk biedt nog altijd de beste bescherming.” De notarissen hebben in 2023 40.734 huwelijkscontracten opgesteld of veranderd, waarvan bijna drie kwart koos voor een volledige of gedeeltelijke scheiding van goederen.

Valentijn is de dag van de liefde, maar vergeet bij alle romantiek de realiteit niet. In 2023 werden in België 14.271 nieuwe huwelijkscontracten afgesloten, iets minder dan de 14.289 nieuwe contracten van 2022. Dat blijkt uit cijfers van de Federatie van het Notariaat (Fednot). Met een huwelijkscontract kunnen koppels afwijken van het wettelijke gemeenschapsstelsel, waarin alles wat tijdens de loop van het huwelijk wordt opgebouwd gemeenschappelijk is. Denk aan beroepsinkomsten, maar ook huurinkomsten bijvoorbeeld. Alles wat de partners al voor het huwelijk hadden, blijft eigen. Erfenissen en schenkingen zijn ook eigen goederen.

Het is belangrijk om daar goed over na te denken, want een op de drie huwelijken eindigt met een echtscheiding. Echtscheiding is een van de belangrijkste oorzaken (16%) van schulden, blijkt uit cijfers van de erkende instellingen voor schuldbemiddeling. Ook het overlijden van de partner (2%) kan de overlevende partner in financieel slechte papieren brengen.

Er zijn wel regionale verschillen te merken voor de huwelijkscontracten, want in Wallonië en Brussel werden in 2023 wel nipt meer huwelijksakten bij de notaris verleden dan in 2022. Enkel in Vlaanderen is er dus een daling. 2022 was ook wel een topjaar voor huwelijken: maar liefst 48.482 koppels stapten in het huwelijksbootje in 2022, ofwel 3.933 huwelijken meer dan het gemiddelde van de periode 2017-2019. Dat heeft natuurlijk alles te maken met de vele trouwplannen die in 2020 en 2021 moesten worden uitgesteld door de covid-maatregelen. In die jaren vonden respectievelijk 11.770 en 3.713 minder huwelijken plaats dan het jaargemiddelde in 2017-2019. Diezelfde beweging zien we ook bij de huwelijkscontracten.

In de helft van de gevallen kozen koppels voor een scheiding van goederen, een kwart (23,8%) ging voor een scheiding van goederen met toevoeging van een beperkte gemeenschap. Soms kiezen zelfstandigen ervoor hun eigen zaak uit de gemeenschap te houden. Dat heeft voor- en nadelen, maar het kan bijvoorbeeld dienen als bescherming tegen een faillissement. Ongeveer 5 procent van de mensen die in schuldbemiddeling terechtkomen, geven als oorzaak aan dat hun zelfstandige activiteit niet of niet meer rendabel was.

Koppels kunnen ervoor kiezen specifieke goederen of geld net wel of net niet in de gemeenschap te stoppen. Er worden jaarlijks ongeveer acht contracten per tien huwelijken opgesteld, maar voor hetzelfde huwelijk kunnen er natuurlijk door de jaren heen verschillende contracten opgemaakt worden.

Of u nu voor het wettelijke stelsel, het stelsel van de scheiding van goederen, het stelsel van de algehele gemeenschap of een minder voorkomend stelsel kiest: “Een huwelijk aangaan biedt koppels nog altijd de beste bescherming”, meent notaris Carol Bohyn. Feitelijk samenwonen brengt geen verplichtingen, maar ook geen bescherming met zich. Wie wettelijk samenwoont, geniet al iets meer bescherming. Hier zetten de notarissen de belangrijkste verschillen op een rij.

Een huwelijkscontract hoeft niet per se bij de start van het huwelijk afgesloten te worden. Er kunnen ook nog wijzigingen aan een contract gebeuren tijdens het huwelijk. “Vooral oudere koppels passen hun contract tijdens het huwelijk aan. Meestal in het kader van successieplanning, om hun partner extra te beschermen. Jongere koppels passen hun huwelijkscontract eerder aan naar aanleiding van de geboorte van hun eerste kindje”, weet notaris Carol Bohyn. In Vlaanderen waren er in 2023 wel meer koppels dan de voorgaande vijf jaar die bij de notaris aanklopten om hun huwelijkscontract te wijzigen. In Brussel en Wallonië daarentegen was er een lichte daling van het aantal wijzigingen.