Hoe maakt u kans op een studietoelage voor uw kind?

Het nieuwe academiejaar gaat weldra van start. Hoeveel kost een opleiding aan een hogeschool of universiteit tegenwoordig? En wanneer hebt u recht op een studiebeurs voor uw kroost?

Studerende kinderen kosten handenvol geld. Vooral voor hogere studies kan de factuur hoog oplopen. Het inschrijvingsgeld, de cursussen en specifiek studiemateriaal, het vervoer of de huisvesting, de maaltijden en het bruisende studentenleven nemen doorgaans een flinke hap uit het gezinsbudget.

In bepaalde gevallen komt u in aanmerking voor een studiebeurs. Zo’n toelage zorgt ervoor dat het inschrijvingsgeld aan een universiteit of hogeschool gevoelig daalt. Maar uiteraard kan niet iedereen aanspraak maken op deze gunstmaatregel.

Het inschrijvingsgeld

De toegang tot het onderwijs is in België sowieso gratis voor elke leerplichtige. Er wordt dus geen inschrijvingsgeld gevraagd in het basisonderwijs en in het secundair onderwijs. Voor hogere studies wordt het inschrijvingsgeld jaarlijks door de gemeenschappen in ons land vastgelegd.

Het inschrijvingsgeld aan een Vlaamstalige universiteit of hogeschool bestaat uit een vast en een variabel deel. Dat laatste is afhankelijk van het aantal studiepunten. Voor het academiejaar 2023-2024 bedraagt het vaste gedeelte 282,10 euro. Per studiepunt betaalt u 13,50 euro. Voor een voltijdse basisopleiding van zestig studiepunten betaalt u dus 1.092,10 euro. Een deeltijdse opleiding van dertig punten kost u 687,10 euro.

Er wordt geen onderscheid gemaakt tussen bachelor- en masteropleidingen. Er gelden wel afwijkende tarieven voor onder andere bachelor-na-bachelor-, master-na-master- en doctoraatsstudenten. “Die laatsten betalen een forfaitair bedrag van 545,80 euro bij de eerste inschrijving en nog eens hetzelfde bedrag in het jaar waarin ze hun eindwerk verdedigen”, klinkt het bij KU Leuven. “De tussenliggende studiejaren, inclusief alle faciliteiten, zijn voor hen gratis.”

Overweegt uw kind aan een Franstalige universiteit of hogeschool in ons land te gaan studeren? Voor het academiejaar 2023-2024 bedraagt het inschrijvingsgeld daar 835 euro. Dat bedrag is al jarenlang ongewijzigd. Doctoraatsstudenten betalen dezelfde som in hun eerste studiejaar, en in principe slechts 32 euro in de daaropvolgende jaren.

Over de verschillende studiejaren heen betaalt u in totaal dus enkele duizenden euro’s aan inschrijvingsgeld voor uw zoon of dochter die studeert in België. Weet ook dat u het volledige bedrag jaarlijks integraal dient te betalen op het moment van de inschrijving. Later volgt een eventuele herberekening op basis van het aantal effectief opgenomen studiepunten.

De studietoelage

Mogelijk kunt u echter terugvallen op een studiebeurs, waardoor de som die u zelf dient te betalen aanzienlijk daalt. Er gelden uiteraard strikte voorwaarden. Voor meer informatie daarover kunt u terecht bij de sociale dienst van de universiteit of hogeschool waar uw kind gaat studeren.

Een belangrijk criterium voor een studietoelage van de Vlaamse overheid is de hoogte van het gezinsinkomen. Voor de berekening van de inkomensgrens wordt rekening gehouden met de personenlast in uw zogeheten leefeenheid. Dat kan een klassiek gezin zijn, maar ook samenwoners en alleenstaande studenten vormen een leefeenheid.

De personenlast in zo’n leefeenheid wordt uitgedrukt in punten. Hoe hoger het aantal punten, hoe hoger de inkomensgrens mag zijn voor de studietoelage. Het aantal onroerende goederen dat u in eigendom hebt en niet zelf bewoont, speelt eveneens mee voor de eventuele toekenning. Is het kadastraal inkomen van de gebouwen of gronden te hoog, dan valt u uit de boot.

U kunt een Vlaamse studiebeurs enkel aanvragen voor een erkende onderwijsinstelling. Dat is sowieso het geval voor alle universiteiten en hogescholen in de Vlaamse Gemeenschap, dus ook de Vlaamse instellingen in Brussel. De opleiding moet ook officieel erkend zijn. Een bachelor-na-bachelor of master-na-master komt nooit in aanmerking.

Hebt u recht op een volledige studietoelage in een Vlaamstalige instelling, dan betaalt u voor het academiejaar 2023-2024 een verminderd inschrijvingsgeld van 128,80 euro. Dat forfait geldt zowel voor voltijdse als voor deeltijdse opleidingen. Er bestaat ook een ‘bijna-beurstarief’ van 576,10 (voltijds) of 429,10 euro (halftijds) voor wie niet in aanmerking komt voor een toelage, maar toch over beperkte financiële middelen beschikt.

Wanneer uw zoon of dochter zich als reguliere student inschrijft in een Franstalige universiteit of hogeschool in ons land, komt u als ouder mogelijk in aanmerking voor een studiebeurs van de Franse Gemeenschap. Hoeveel die bedraagt, is afhankelijk van uw gezinstoestand en van uw inkomen: de inkomensgrenzen zijn vastgelegd in functie van het aantal kinderen ten laste. Ook hier geldt als voorwaarde dat zowel de universiteit of hogeschool als de opleiding erkend moet zijn. Wanneer u voldoet aan de strengste voorwaarden, dan betaalt u geen inschrijvingsgeld. Er geldt ook een verlaagd tarief van 374 euro voor beperkte inkomens. Dat bedrag bleef eveneens al jarenlang hetzelfde.

Alternatieven

Er bestaan ook privéstichtingen die studiebeurzen toekennen. Dat is vaak het geval voor bepaalde studierichtingen of studenten met een specifiek profiel, zoals wezen, slachtoffers van een ongeval, minderbedeelden. Details vindt u op de website van de Commissie voor Studiebeurzenstichtingen van Brabant. Voor een aanvraag voor het academiejaar 2023-2024 is het helaas al te laat.

Bij de Franse Gemeenschap kon u in het verleden een prêt d’étude of studielening aanvragen. Die moest u nadien, in tegenstelling tot een studiebeurs, terugbetalen, inclusief intresten. De rentevoet was echter laag. Uiteraard golden ook hier voorwaarden. Sinds het academiejaar 2020-2021 is die studielening afgeschaft.

De Vlaamse Gemeenschap kent geen gelijkaardige studentenleningen toe, en ook de Gezinsbond doet dat al jaren niet meer. Maar u kunt wel bij de sociale dienst van de onderwijsinstelling zelf informeren naar een renteloze lening. Het Fonds van de Limburgse Studieleningen voorziet bijvoorbeeld in bedragen tussen 500 en 3.000 euro per academiejaar.

Ook de Fernand Lazard Stichting biedt jaarlijks renteloze leningen aan tot 25.000 euro. Enerzijds aan jongeren die al een masterdiploma op zak hebben en zich willen settelen, anderzijds voor de financiering van bijkomende studies of wetenschappelijk onderzoek in het buitenland. De lening dekt onder meer het inschrijvingsgeld voor de onderwijsinstelling, de reiskosten, de aankoop van studiemateriaal, de huur van een woning tijdens het verblijf en een ziekteverzekering. Ook hier moet een aanvraag tijdig ingediend worden. Voor het academiejaar 2023-2024 is het intussen al te laat.

Komt u niet in aanmerking voor een studietoelage of studielening? Dan kunt u bij uw bank of een andere kredietgever terecht voor een persoonlijke lening (op afbetaling) om de studies van uw kind te financieren. Houd er dan wel rekening mee dat zo’n krediet moet terugbetaald worden, samen met de vaak erg hoge intresten.