Na de wereldwijde computerstoring: ‘Cash als backup voor falende technologie blijft nodig’

“Cash zal nooit verdwijnen, al is het maar als back-up voor het geval de technologie niet overeind blijft”, meent Gert Askes (Brink’s). Met de wereldwijde storing van 8,5 miljoen computers na een update van beveiligingssoftware van CrowdStrike, kregen we onlangs nog te maken met falende technologie.

In het hoofd van Gert Askes (Brink’s Solutions Belgium) is er geen ruimte voor twijfel: cash bestaat sinds jaar en dag als betaalmiddel en zal ook altijd als betaalmiddel overeind blijven. “Als de elektriciteit uitvalt, kun je niet meer met de kaart of de smartphone betalen. Wel met cash. Op een gegeven moment willen mensen hun geld ook gewoon kunnen vastpakken. Soms kijken mensen nog te veel met een westerse blik. Er zijn hele delen van de wereld, waar cash helemaal niet dood en begraven is.”

De Belgische overheid vraagt momenteel met de campagne #spendyourchange op sociale media aandacht voor munten die ongebruikt ergens in een bokaal zitten of in een schuif liggen, terwijl winkels worstelen met een tekort aan wisselgeld om klanten terug te betalen. Er hangt een stevig prijskaartje aan de productie van nieuwe munten. Door slechts 2 procent van de ongebruikte munten terug in omloop te brengen, zouden we meer dan 5 miljoen euro besparen. En dan hebben we het nog niet over de kosten voor het transport van al die cash gehad, want die kost ook handenvol geld. Zeker in België, waar de beveiliging strenger is dan in de rest van Europa, volgens Askes.

Welke limieten zet elk land op cash?

Er zijn grote verschillen van land tot land in het gebruik van cash, zelfs tussen de lidstaten van de eurozone. Soms zijn die verschillen ingegeven door verschillen in regelgeving. Zo is het bijvoorbeeld in België sinds april verboden voor handelaars die goud of andere ‘edele stoffen’ inkopen om particulieren die bijvoorbeeld juwelen te koop aanbieden in contanten uit te betalen. Op deze website vindt u de regelgeving per land, zodat u weet wat u als consument nog met cash kunt doen in elk land.

In de hele eurozone betalen we met euro’s, voor wat biljetten en munten betreft is er een betaalunie. Ook met onze debet- of kredietkaart kunnen we doorgaans in heel Europa terecht. In de betaalapps zijn er echter nog grote verschillen. De meest gebruikte betaalapp in Nederland, iDEAL, is niet bruikbaar voor Belgen. Payconiq is dan weer niet in Nederland beschikbaar.

Askes: “Ik zie het nog niet zo snel gebeuren dat je met één app op de smartphone in heel Europa kunt betalen. Ik sluit het ook niet uit dat het ooit zover komt. Elk land heeft zijn eigen werkelijkheid. Elke lidstaat van de eurozone heeft zijn eigen wetgeving, eigen limieten op cash, enzovoort. En elk land vindt van zichzelf dat ze de beste regels hebben. Er komt natuurlijk meer en meer wetgeving uit Brussel en er komt meer en meer centralisatie. De verschillen worden steeds kleiner, maar er zijn nog veel mogelijkheden om business te ontwikkelen.”

Betalen met je gezicht

De voetbalclub AA Gent kwam onlangs in het nieuws, omdat ze het vanaf volgend seizoen mogelijk maakt voor de fans om te betalen met hun handpalm. “En wat denk je van gezichtsherkenning?” pikt Askes daar gretig op in. “Met kunstmatige intelligentie zijn de mogelijkheden oneindig. 20 of 25 jaar geleden konden wij ons niet voorstellen dat we met onze telefoon zouden betalen. Vandaag is dat dagelijkse prik.”

Askes is ervan overtuigd dat er nog veel veranderingen op ons afkomen en we vandaag nog niet helemaal kunnen inschatten hoe de betaaltechnologie van de toekomst er zal uitzien. “Voor ons maakt het niet uit op welke manier de consument wil betalen en welke vorm betalingen we in de toekomst aannemen. Wij willen de partner van handelaars zijn, die aan de achterkant alle soorten betalingen afhandelt.”

Volgens Brink’s heeft België de strengste regels van Europa voor het vervoeren van cash. Daardoor ligt het prijskaartje van cashbetalingen in België hoger dan in de ons omringende landen. “Elk stukje van de keten is sterk beveiligd: de geldcassettes, de box waar die cassettes in zitten, de auto, de geldautomaat, enzovoort. Er is enorm veel wetgeving waar je rekening mee moet houden. Je moet miljoenen euro’s investeren om al die zaken aan te schaffen of te vervangen.”

Grootste transporteur van cash in België

“Maar die extra beveilingsmaatregelen werpen vruchten af, want er zijn de voorbije decennia nauwelijks nog overvallen op waardetransporten in België geweest”, meent Askes. U hebt mogelijk de blauw-witte gepantserde voertuigen van Brink’s al eens in het straatbeeld gezien. Brink’s nam in 2020 de geldtransportdiensten over van de beveiligingsspecialist G4S, die op dat ogenblik een marktaandeel van ongeveer 80 procent had. “In België zijn we verreweg de grootste transporteur van cash”, zegt Askes.

Brink’s is een Amerikaanse speler, die net als sectorgenoten zoals het Spaanse Prosegur en het Zweedse Loomis op de beurs noteert. Het bedrijf is actief in 51 landen wereldwijd. “In sommige landen zijn er nog kleine, lokale spelers actief. In Duitsland bijvoorbeeld. Het aantal spelers is al sterk teruggelopen, maar ik verwacht nog een verdere consolidatie van de markt. Het is een kapitaalintensieve business en schaaleffecten helpen om investeringen te dragen.”

Wetgeving moet toegankelijkheid garanderen

Daarom is er nood aan samenwerking tussen verschillende partijen om ervoor te zorgen dat iedere burger toegang heeft tot cash. “Er moet wetgeving zijn, in Nederland is er een wet in de maak, die de grote banken verplicht een landelijk dekkende basisinfrastructuur van geldautomaten te verzorgen (de wet chartaal betalingsverkeer, nvdr).” In 2011 al hebben drie Nederlandse grootbanken, ABN AMRO, ING en Rabobank, het initiatief Geldmaat opgericht om de kosten voor contant geldverkeer te regelen.

In 2020 hebben de vier grote banken in Nederland in het Convenant Contant Geld beloofd dat contant geld goed beschikbaar en bruikbaar blijft, maar de bedoeling is dat via een wet nog meer concrete afspraken over cashgeld bindend worden. De Nederlandse ministerraad heeft het wetsvoorstel al goedgekeurd. Nu het parlement nog. Askes: “Door de verregaande wetgeving is de toegankelijkheid van cash gegarandeerd. Om de zoveel kilometer moet je een cashpunt hebben. Er is afgesproken wie wat betaalt en wie wat doet.”

België loopt op het gebied van samenwerking een beetje achter op onze noorderburen. “Dat kan een kans voor België zijn”, vindt Askes. “Als iedereen doorheeft wat de voordelen zijn en iedereen uit zijn silo komt om een gedeelde visie te ontwikkelen. Het grote voordeel is dat België naar voorbeelden uit het buitenland kan kijken: Oostenrijk, Finland, Zweden, Australië en Nederland. Zo moet niet iedereen opnieuw het wiel uitvinden.”

Zoek en vind een bankautomaat

In 2020 zag het Belgische Batopin het levenslicht, een vennootschap waaraan de vier grootbanken, KBC, Belfius, ING België en BNP Paribas Fortis, deelnemen. Onlangs kwam Batopin ook met een kaart waarop consumenten alle CASH-punten van het netwerk kunnen terugvinden.

Voor Askes is samenwerking de sleutel. “Je kunt als maatschappij niet zonder cash, maar als de kosten voor de private spelers niet haalbaar zijn, dan zal de markt niet bewegen. Je krijgt dan een soort schoolplein, waarop alle kinderen naar elkaar staan te kijken. Wie neemt het initiatief? Je hebt elkaar nodig. Wij proberen als partner van Batopin alle stakeholders zo goed mogelijk te helpen: de banken, de handelaars, de consumenten, vertegenwoordigd door consumentenorganisaties, enzovoort. Iedereen moet zijn rol spelen.”

Lees ook: