Een foutieve overschrijving hoeft geen ramp te zijn

De banken moeten sinds begin oktober controleren of namen en rekeningnummers overeenstemmen bij overschrijvingen. Maar wat als u toch geld naar een verkeerde begunstigde of een foutief bedrag heeft overgemaakt?

Papieren overschrijvingen zijn zeldzaam geworden. De elektronische variant is nu eenmaal handiger, goedkoper en duurzamer. Maar er is ook een keerzijde aan het gemak van digitale transacties. Omdat we die vaak afhandelen tussen andere taken door, is de kans groter dat we fouten maken.

Wat kan er foutlopen?

Stel: u geeft door een tikfout in uw bankapp een verkeerd bankrekeningnummer van de begunstigde in. In dat geval krijgt u meteen een automatische foutmelding te zien. Elk rekeningnummer heeft een controlegetal (de laatste twee cijfers) dat zulke vergissingen moet uitsluiten. Kortom: de gevolgen van zo’n slordigheid zijn nihil.

En wat als u een oud bankrekeningnummer van de begunstigde hebt gebruikt, dat niet langer actief is? Ook dat vormt meestal geen probleem: een overschrijving naar een afgesloten rekening wordt automatisch teruggestuurd naar de uwe. “In België worden afgesloten rekeningnummers niet zomaar toegekend aan een andere persoon”, verklaart Isabelle Marchant, woordvoerder van de bankenkoepel Febelfin. “Is er toch sprake van hergebruik, dan is dat pas na een lange periode van bijvoorbeeld tien jaar.”

Anders is het wanneer u een te hoog bedrag hebt overgemaakt aan de begunstigde, bijvoorbeeld 100 in plaats van 10 euro. In dat geval kunt u de overschrijving na de bevestiging niet meer annuleren, tenzij u een uitvoeringsdatum in de toekomst hebt ingevuld. Anders gesteld: betaald is betaald.

Selecteerde u in de lijst met opgeslagen begunstigden in uw bankapp de verkeerde persoon of organisatie? Ook in dat scenario kan de instantbetaling na de bevestiging niet meer herroepen worden.

En dan is er nog het risico op een dubbele overschrijving. Stel: u bent vergeten dat u de betaling al hebt uitgevoerd, of u weet niet dat uw partner de factuur al betaald heeft. Daardoor schrijft u een tweede keer hetzelfde bedrag over. Sommige bankapps geven dan een waarschuwing. Is dat niet zo, dan geldt ook weer dat een annulering niet meer mogelijk is wanneer u geen uitvoeringsdatum in de toekomst hebt ingesteld.

Is het kalf écht verdronken?

Hebt u een te hoog bedrag overgeschreven, een verkeerde begunstigde aangeduid of een dubbele overschrijving uitgevoerd? Weet dan dat de wetgever aan uw kant staat. De artikels 5.133 en 5.134 van het burgerlijk wetboek bepalen dat wanneer iemand iets ontvangen heeft dat hem niet verschuldigd is of niet toebehoort, hij of zij dat dient terug te geven aan degene van wie het ontvangen werd.

Dat betekent niet dat u zonder problemen uw geld terugkrijgt na een foutieve overschrijving. U volgt het best dit stappenplan:

• Stap 1. Neem in eerste instantie onmiddellijk contact op met uw bank. Heel misschien kan die de transactie alsnog tegenhouden, al is de kans wel heel klein. “Zij kan wel contact opnemen met de bank van de begunstigde, die dan op haar beurt deze begunstigde kan contacteren, om zo het geld teruggestort te krijgen”, zegt Isabelle Marchant.
• Stap 2. Als u de ontvanger kent, contacteer die dan ook meteen. Licht hem in over uw vergissing en vraag vriendelijk het bedrag of het teveel terug te storten op uw rekening. Met wat geluk zal dat ook effectief gebeuren. Overheidsinstanties en nutsbedrijven beschikken zelfs vaak over standaardprocedures voor automatische terugbetalingen, omdat zij daar vaak mee te maken krijgen.
• Stap 3. Krijgt u geen gehoor bij de tegenpartij of weigert die het geld terug te storten? Stuur die dan een aangetekende brief waarin u verzoekt het geld binnen een bepaalde termijn terug te betalen. U kunt in die brief ook wijzen op de wettelijke verplichting daartoe, en uitleggen dat bij een rechtszaak de kosten en eventuele intresten voor zijn rekening zijn.
• Stap 4. Geeft de ontvanger nog altijd geen gehoor aan uw verzoek, dan kunt u overwegen naar de rechtbank te stappen. Welke rechtbank daarvoor bevoegd is, hangt af van het bedrag. Tot 5.000 euro is dat de vrederechter. Voor hogere bedragen moet u aankloppen bij de rechtbank van eerste aanleg. Gebeurde de transactie tussen bedrijven, dan is de ondernemingsrechtbank bevoegd. De kans is reëel dat u de rechtszaak wint. De onterechte ontvanger draait dan ook op voor de kosten die daarmee gepaard gaan. Mogelijk kunt u zelfs gederfde intresten eisen. “Weet wel dat de betrokken banken om privacyredenen wellicht geen contactgegevens van de begunstigde aan u zullen doorgeven”, waarschuwt Febelfin. “Bovenstaand stappenplan is dan ook alleen relevant als u die gegevens al kent.”

Wat als u in het duister tast?

Maar wat als u niet weet naar welke persoon of organisatie u per vergissing geld hebt overgeschreven, bijvoorbeeld omdat u een rekeningnummer gebruikt hebt waarvan u niet kunt achterhalen van wie dat precies is? Neem ook dan meteen contact op met uw bank. Die is volgens de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) verplicht “redelijke inspanningen” te leveren om het bedrag terug te vorderen. Ook de bank van de tegenpartij moet meewerken. Komt er geen schot in de zaak, dan wendt u zich het best tot Ombudsfin, de ombudsdienst voor financiële diensten. Brengt ook dat geen soelaas, dan kunt u overwegen juridische stappen te ondernemen.