De hervorming van het erfrecht moet volgens de Belg het juiste evenwicht vinden tussen de vrijheid om zelf te beslissen en het signaal dat solidariteit tussen de generaties belangrijk blijft. Dat blijkt uit een onderzoek van de Koning Boudewijnstichting.
Uit het onderzoek blijkt dat twee op de tien Belgen van 30 jaar en ouder op een erfenis rekent voor hun toekomst en liefst 63 procent van de Belgen rekent er niet op. “Vaak krijgen kinderen al veel steun en bescherming als de ouders nog leven”, legt onderzoekster Isa Van Dorsselaer uit. “Ouders helpen hen bij leven al, onder meer als ze een woning kopen. Het belang van de erfenis vermindert daardoor.”
Minimaal wettelijk kader
Bij de grote meerderheid van de erfenisgevallen was er hoegenaamd geen conflict. “Als er wel conflicten zijn, zijn die hardnekkig. Zo duurt 63 pct van de conflicten meer dan één jaar”, zegt Van Dorsselaer. Voorts blijkt dat bijna de helft van de conflicten niet worden opgelost. De notaris speelt een belangrijke rol bij het zoeken naar een oplossing.
De Belgen vinden het belangrijk dat over zijn nalatenschap gepraat worden, maar ze doen het niet. “Veel mensen hebben schrik dat ze verkeerd begrepen worden. Of ze hebben angst voor conflicten. En hoe ouder ze worden, hoe minder bereid ze zijn om te praten over de erfenis”, aldus Van Dorsselaer.
Liefst 86 procent van de Belgen vindt dat mensen vrij moeten zijn om hun erfenis na hun overlijden na te laten zoals ze dat zelf wensen. “Je moet je leven zelf opbouwen en niet ineens een duw krijgen waar je niets voor gedaan hebt”, zegt één van de deelnemers aan de focusgroepen. “Het is het geld van de erflater die er mee moet kunnen doen wat hij wil.”
Het betekent niet dat ze alle regels overboord willen gooien. Er is behoefte aan een minimaal wettelijk kader. “Maar ze willen kunnen geven zonder dat de overheid hen in een richting duwt. Al is het dan om te doen wat in de geest van de wet zit: de kinderen en de partner bevoordelen. Toch is er ook een dubbelzinnig kantje aan: de Belg wil vrij zijn om te geven, maar in de focusgroepen blijkt ook dat de Belg zeker wil zijn dat hij iets ontvangt”, benadrukt de onderzoekster.
Hervorming erfrecht
Nog steeds 67 procent vindt dat een deel van de erfenis automatisch naar de kinderen moet gaan. Voor de partner loopt dat op tot 79 procent. “Nochtans vindt 54 procent van de Belgen dat het mogelijk moet zijn om een kind te onterven. De meest genoemde redenen zijn het verbreken van het contact; een verslaving of het kwistig omspringen met geld; en het feit dat een kind niet voor de ouder zorgt.”
Met deze studie wil de Koning Boudewijnstichting de maatschappelijke verwachtingen over erfrecht onderzoeken. Het is de bedoeling dat zo een hervorming van het erfrecht kan uitgevoerd worden die door zo veel mogelijk mensen als legitiem ervaren wordt.
Tegen het begin van deze zomer wil Koen Geens, minister van Justitie een voorstel klaarhebben voor de hervorming van het erfrecht. Een nieuw evenwicht vinden tussen de familiale solidariteit en de beschikkingsvrijheid van het individu is volgens hem een van de belangrijkste uitdagingen in het huwelijksvermogens- en het erfrecht.
Hij bevestigt aan De Tijd dat een hervorming zal mikken op meer keuzevrijheid. Zo wordt er onderzocht of het deel van de nalatenschap dat niet is voorbehouden voor de kinderen kan worden verhoogd. (Belga/NS)
