Volgens de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat (Fednot) zijn samenlevingsovereenkomsten slecht gekend bij het grote publiek.
In 2018 zijn maar 300 samenlevingsovereenkomsten getekend voor een notaris. Dat bewijst dat de overeenkomsten maar slecht gekend zijn bij het grote publiek, zegt de Koninklijke Federatie van het Belgisch Notariaat (Fednot). Die herinnert eraan dat feitelijke of wettelijke samenwonenden en getrouwde koppels drie verschillende categorieën zijn die niet dezelfde bescherming genieten in geval van relatiebreuk of overlijden van een partner.
Daarover bestaan volgens de notarissen heel wat misverstanden. ‘En dat leidt regelmatig tot drama’s’, zegt notaris Joni Soutaer, woordvoerder van Notaris.be. Als bij feitelijke samenwonenden één van beide partners overlijdt, dan is de andere geen wettelijk erfgenaam. ‘Als die partners samen een huis kochten en er niets is geregeld, dan gaat de helft van de gezamenlijke woning bij het overlijden van de partner naar diens erfgenamen en bestaat het risico dat de langstlevende er niet kan blijven wonen’, aldus Soutaer.
Wettelijk samenwonenden die geen overeenkomst hebben voorzien bovenop de verklaring van wettelijke samenwoning, genieten evenmin de bescherming van gehuwde partners. Als één overlijdt, erft de langstlevende alleen het vruchtgebruik op de gezinswoning en de huisraad. Bij gehuwde partners is het erfrecht van de langstlevende ruimer.
Als de relatie van samenwonenden op de klippen loopt, kan in een samenlevingsovereenkomst een tijdelijk recht op alimentatie worden opgenomen of afspraken over de organisatie van het gezin of over de bezittingen. Feitelijk samenwonenden kunnen ook voorzien dat de toestemming van beide partners nodig is om de gezinswoning te verkopen. Voor wettelijk samenwonenden is de toestemming van beide partners wettelijk al vereist. Feitelijk samenwonenden zijn niet verplicht om voor de opmaak van een samenlevingsovereenkomst naar de notaris te gaan. Wettelijk samenwonenden moeten hun samenlevingsovereenkomst wel voor de notaris opmaken. Volgens cijfers van Fednot werden in de eerste helft van 2019 137 overeenkomsten van wettelijke samenwoning getekend.
