Ouders die een slechte verstandhouding met hun kinderen hebben, kunnen die niet volledig onterven. Brengt de hervorming van het erfrecht – die vanaf 1 september 2018 doorgevoerd wordt – daar verandering in?
Bij het nalaten van uw vermogen hebt u geen absolute vrijheid. De wetgever voorziet in een evenwicht tussen het gedeelte waarover u vrij kunt beschikken en het zogeheten ‘reservataire’ deel dat bepaalde erfgenamen toekomt. Uw kinderen hebben alvast recht op zo’n beschermd erfdeel. Dat betekent dat u ze dus nooit helemaal kunt onterven. Zelfs al stelt u een testament op waarin u laat optekenen dat uw volledige nalatenschap aan andere personen toekomt, dan nog zullen uw kinderen hun reservataire deel kunnen opeisen.
Het resterende deel van uw erfenis mag u uitdelen aan wie u maar wilt. Maar hoe groot dat beschikbare deel is, hangt nu nog af van het aantal kinderen dat u hebt. Hoe meer kinderen, hoe kleiner het gedeelte waarover u vrij kunt beschikken. Hebt u één kind, dan bedraagt het beschikbare deel de helft van uw vermogen. Bij twee kinderen mag u vrij beschikken over een derde, en bij drie kinderen of meer vertegenwoordigt het beschikbare gedeelte nog een kwart van uw nalatenschap.
Volgens de huidige regels krimpt het gedeelte dat u wenst na te laten aan bijvoorbeeld de kinderen van uw nieuwe partner dus naarmate u zelf meer eigen nazaten uit een vorige relatie hebt. In de afgelopen decennia is de behoefte aan meer flexibiliteit echter sterk toegenomen. Dat is het gevolg van onze gewijzigde maatschappelijke context, waarin almaar meer nieuw-samengestelde gezinnen opduiken. De hervorming van het erfrecht wil dan ook meer vrijheid geven bij de verdeling van het vermogen.
Wat verandert?
In de nieuwe wet – die op 1 september 2018 in werking treedt – wordt het evenwicht tussen het reservataire en het beschikbare deel bijgestuurd. Concreet betekent dat dat u na de zomer vrij zult kunnen beschikken over de helft van uw nalatenschap, ongeacht hoeveel kinderen u hebt. Kortom: dankzij het hervormde erfrecht mag u in de toekomst de helft van uw vermogen verdelen over bijvoorbeeld de kinderen van uw nieuwe partner. De overige helft wordt dan gelijkmatig verdeeld over uw eigen kinderen.
Weet wel dat het ook volgens de regels van het nieuwe erfrecht niet mogelijk is uw eigen kinderen volledig te onterven. Zij hebben dus nog altijd recht op een voorbehouden gedeelte. Wanneer u dat tracht te omzeilen, door bijvoorbeeld op voorhand schenkingen aan anderen te doen, dan kunnen uw kinderen zich daartegen verzetten. Dat gebeurt via een zogenoemde ‘vordering tot inkorting’, die ervoor zorgt dat alles zodanig verrekend wordt dat het reservataire erfdeel niet aangetast wordt.
Het instellen van zo’n vordering tot inkorting is niet bij wet verplicht. Uw kind kan zich dus gerust neerleggen bij de situatie en aanvaarden dat het niet krijgt waar het in principe recht op heeft. Vandaag is het evenwel nog niet mogelijk op voorhand afstand te nemen van zo’n vordering. Vanaf 1 september 2018 kan dat wél. Daarvoor zal de notaris weliswaar een erfovereenkomst moeten opstellen in een authentieke akte. Die erfovereenkomst moet alle partijen rechtszekerheid geven.
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met www.notaris.be.
