‘Koop Europees’-beweging wint aan populariteit, maar is niet zonder risico

Beleggers verschuiven massaal geld uit Amerikaanse aandelen, richting Europese aandelen. De Europese reflex is er niet enkel bij beleggers, ook de consumenten gaan meer en meer op zoek naar manieren om Amerikaanse producten te weren.

Het chaotische handelsbeleid van de Amerikaanse president Donald Trump heeft een verkoopgolf op Wall Street veroorzaakt. Van euforie naar recessievrees in enkele maanden tijd. De Amerikaanse S&P 500 staat bijna 9 procent lager dan de piek op 19 februari. De technologie-index Nasdaq ging 13 procent lager sinds 19 februari. We schreven vorige week al dat Europese beleggers in februari geld richting Europese aandelen hadden verschoven, maar dat het vertrouwen van de Amerikaanse beleggers in de lokale bedrijven en beurs onwankelbaar bleef.

Nu keren ook de grote Amerikaanse beleggers in maart hun kar volledig over Amerikaanse aandelen. Dat blijkt uit een invloedrijke enquête van het beurshuis Bank of America, die polst naar het beurssentiment bij vermogensbeheerders. Het gaat om de grootste verhuis van geld ooit, volgens BofA, van Amerikaanse richting Europese aandelen. Het is geleden van juli 2021 dat de Amerikaanse beleggers nog zoveel geld aan Europese aandelen toewezen.

De Europese reflex

Enkele weken geleden kondigde Salling Group, de grootste supermartketen in Denemarken, een label voor Europese producten aan. Volgens Salling Group vragen de klanten naar zo’n label. Dankzij de ster op het prijslabel kunnen de Denen die dat willen voortaan de voorkeur geven aan producten van Europese makelij. Sindsdien verschijnen er reportages in de Deense media over consumenten die hun winkelkar volladen met Europese producten om hun verzet te tonen tegen het plan van Trump om Groenland, een onderdeel van Denemarken, in te lijven. Salling Group is actief als discounter met Netto in Denemarken, Polen en Duitsland. In Denemarken heeft het daarnaast nog supermarkten onder de merknaam føtex en Bilka en BR-speelgoedwinkels.

Voorlopig heeft Salling Group geen navolging gekregen van andere winkelketens in Europa. De Europese reflex is in Denemarken mogelijk groter dan elders wegens de uitspraken van Trump over Groenland. Op sociale media als Reddit en Facebook is er wel een beweging op gang gekomen. Er zijn apps ontwikkeld, zoals Buy European, en websites gebouwd, zoals Go European, om Europese alternatieven te vinden voor Amerikaanse producten of diensten. De initiatiefnemer van de Go European-website zegt op Reddit dat hij samen met dertig vrijwilligers hard werkt om de website te verbeteren. Hij spreekt over 20.000 dagelijkse bezoeken aan de website.

Onbedoelde gevolgen

De apps en websites om Europees te kopen, focussen op de A-merken. Wie Coca-Cola intikt, krijgt als alternatief het Luxemburgse Lëtz Cola. Voor Fanta duikt het Belgische limonademerk Ritchie op. De echte merkproducten zijn vaak duurder, terwijl de huismerken van de supermarkten doorgaans goedkoper zijn. Uit de recente Consumentenbarometer van Testaankoop bleek dat steeds minder gezinnen financiële problemen hebben, maar dat toch nog steeds een kwart van de gezinnen voeding een lastige of financieel uitdagende uitgavenpost vindt. Een groot deel van de huismerken van de Belgische supermarktketen Colruyt wordt lokaal geproduceerd. De supermarkt heeft de eigen productieafdelingen voor onder meer vleeswaren, koffie en kaas gebundeld onder de naam Colruyt Group Fine Food. Colruyt werkt ook samen met tal van Belgische producenten voor de huismerken.

Coca-Cola is natuurlijk een iconisch Amerikaans merk, maar het heeft ook vestigingen in België. Zo wordt Coca-Cola voor de Belgische markt gebotteld in de vestiging in Gent en in Chaudfontaine wordt het water uit de bron van Chaudfontaine op flessen getrokken. Een doorgedreven Europese reflex kan ook onbedoelde negatieve gevolgen in Europa hebben voor de werkgelegenheid, bijvoorbeeld. Hoe Amerikaans is een Amerikaanse product of dienst echt? Vaak zit er een Europees kantje aan een Amerikaans verhaal.

Voorlopig roepen nog maar weinig stemmen echt op om Europees te kopen. Een week geleden riep Ludwig Vandenhove (Vooruit), de burgemeester van Sint-Truiden, op TV Limburg nog op om Amerikaanse producten te boycotten. “Wij moeten ons als West-Europa en als Europese Unie niet laten doen door de Amerikaanse president Donald Trump. Onze dankbaarheid voor wat de Verenigde Staten voor ons gedaan hebben tijdens de Tweede Wereldoorlog eindigt ooit.”