De Duitse topeconoom Kai Konrad is onverbiddelijk als het over de euro gaat. De divergentie tussen de lidstaten wordt alleen maar groter. Een scenario waarbij de eurozone uiteenvalt, sluit hij niet uit.
De Duitse topeconoom Kai Konrad is onverbiddelijk als het over de euro gaat. De divergentie tussen de lidstaten wordt alleen maar groter. Een scenario waarbij de eurozone uiteenvalt, sluit hij niet uit.
Stuurt de nieuwe regering van Angela Merkel echt aan op een verandering van het Duitse economische model, met een groei die meer wordt gestimuleerd door de binnenlandse vraag dan door de export?
Konrad:“Ook al beschikt de nieuwe regering over een ruime meerderheid in het parlement, het zou me ten zeerste verwonderen mocht ze Duitsland een andere weg opsturen. Kanselier Merkel heeft nog altijd de teugels in handen, net als minister van Financiën Schäuble. Kijk naar de opstelling van Duitsland tegenover de eurobonds. Daarin is sinds de verkiezingen geen verandering gekomen. Het is nog altijd nein. Er wordt in Duitsland veel gesproken over ongelijkheden en fiscale onrechtvaardigheid, maar ik denk dat dat veeleer een kwestie van aanvoelen is dan een statistische realiteit. Het Duitse belastingsysteem is veel meer verdelend dan dat van de meeste andere Europese landen. Ook op dat gebied verwacht ik weinig.”
De Europese partners verwachten veel van een minder sobere Duitse consument en vrezen voor Duitse hypercompetitiviteit, gezien Duitslands enorme overschotten op de lopende rekening. Kan het Duitse minimumloon daarbij helpen?
Konrad: “Het minimumloon mag geen maatregel van buitenlands beleid zijn. Ik denk niet dat je een land kunt verwijten dat het te competitief is. Het is juist dat er in Europa een probleem rijst over de omvang van het overschot op de lopende rekening van Duitsland. Dat ligt tegenwoordig dicht bij 7 procent van het bruto binnenlands product (bbp). De Europese Commissie en zelfs de Amerikaanse regering hebben daar al op gewezen. Als je kijkt naar de langetermijnstatistieken, dan zie je dat het Duitse overschot op de handelsbalans drie of vier jaar na de invoering van de euro is beginnen op te zwellen, net op het ogenblik dat kanselier Gerhard Schröder werk maakte van zijn plannen om de arbeidsmarkt te hervormen.
U bent een criticus van de eenheidsmunt.
Konrad:“De invoering van de euro was gewoon een vergissing. Het is een slechte vernieuwing waarover niet verstandig nagedacht is. Het is duidelijk dat het monetaire beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) te laks is voor de Duitse conjunctuur, terwijl het dat niet is voor Spanje en Griekenland. Net zoals de ECB te toegeeflijk was voor de zuiderse landen bij hun toetreding en dat heeft geleid tot de scherpe stijging van de kredieten, de vorming van vastgoedbubbels en de overdreven schuldenlast van sommige landen. In tegenstelling tot wat de architecten van de euro lieten verstaan, is Euroland geen optimale muntzone.
“Men heeft een monetair systeem gewild dat geënt is op dat van de Bundesbank, met zeer lage rentevoeten, zonder in elk land de instellingen en de regelgeving grondig aan te passen. Men heeft dus de noodzaak tot aanpassing onderschat en dat heeft geleid tot de divergenties van concurrentiekracht, eenheidskosten van arbeid, groei, enzovoort.
“Vraag is nu of die verschillen tussen Noord- en Zuid-Europa snel weggewerkt kunnen worden. Ik denk het niet. Europa dreigt in Italiaanse toestanden te verzeilen, met een rijk en nijver noorden dat een arm en gedesindustrialiseerd zuiden onderhoudt met fiscale en financiële transfers.”
Is de eurocrisis voorbij?
Konrad: “Ik denk het niet. De ECB heeft wel de symptomen van de crisis aangepakt, maar die behandeling heeft een nog ergere ziekte uitgelokt. Het beruchte OMT-programma, dat in september 2012 door Mario Draghi werd voorgesteld en dat bepaalt dat de ECB in geval van een speculatieve aanval onbeperkt staatsobligaties kan inkopen op de secundaire markt, komt er eigenlijk op neer dat aan de meest kwetsbare landen een blanco cheque wordt gegeven. Het bail-outsysteem is uiterst pervers.”
Is het mogelijk dat de eurozone uiteenspat?
Konrad: ” Uiteraard, het is een scenario waar we ons allen op moeten voorbereiden, al wens ik het zelf niet. Ik stel een zekere moeheid vast bij de leden van de monetaire unie. Moeheid in het zuiden van Europa, waar de budgettaire bezuinigingen en de interne devaluaties zich vertalen in een toename van de armoede en het populisme. Maar ik stel ook vermoeidheid vast in het noorden van Europa, dat het beu wordt om de landen in het zuiden te hulp te snellen. (L’Expansion)
Het volledige interview met Kai Konrad leest u deze week in Trends.
