Recordprijzen voor goud en zilver, een wereldwijde race om zeldzame aardmetalen, stijgende koffie- en rundvleesprijzen. 2025 zal de geschiedenis ingaan als het jaar van de grondstoffen. Aan het begin van 2026 lijkt nog geen einde te komen aan de spanningen. Hoe kunt u daar als belegger van profiteren?
Grondstoffen zijn tegenwoordig van cruciaal belang voor nieuwe technologieën, militaire uitrusting en de energietransitie. Tegelijkertijd begint de klimaatverandering haar weerslag te hebben op bepaalde producties, zowel in de landbouw als in de mijnbouw. In Chili hebben verschillende kopermijnen hun productie met maar liefst 44 procent moeten terugschroeven als gevolg van een watertekort, dat op zijn beurt het gevolg is van een decennium van onvoldoende neerslag. Dat leidt tot toenemende spanningen tussen vraag en aanbod, wat kan leiden tot prijsstijgingen, zoals we sinds 2024 zien bij goud, zilver, cacao en koffie.
Voor industriële spelers
Voor de belegger is het moeilijk uit te zoeken hoe hij in die grondstoffen kan beleggen. Met uitzondering van goud wordt een directe aankoop sterk afgeraden: de kosten zijn hoog en de logistiek is complex. Tegen de huidige koersen zou een investering van 5.000 euro in een grondstof neerkomen op de aankoop van ongeveer 3.125 dozijn eieren, 55 ton ijzererts of 91 vaten olie van elk 159 liter. Dan hebben we het nog niet over de transportkosten, het voorraadbeheer of zelfs de moeilijkheid een koper te vinden, aangezien industriëlen via streng gecontroleerde circuits werken
Rechtstreeks beleggen op de termijnmarkten – futures in het Engels – is niet veel eenvoudiger. Grondstoffen worden daar verhandeld volgens een specifiek jargon en via gestandaardiseerde contracten die zijn ontworpen voor industriële spelers. Een contract voor koper heeft bijvoorbeeld betrekking op 25.000 pond – meer dan 11 ton – wat tegen de huidige koersen neerkomt op bijna 125.000 dollar.
ETF’s, ETC’s en ETN’s
De belegger heeft er dus alle belang bij een andere weg in te slaan, bijvoorbeeld door te kiezen voor een tracker. “Maar in het geval van grondstoffen gaat het niet om ETF’s (exchange-traded funds) of beursgenoteerde indexfondsen, maar meestal om ETC’s (exchange-traded commodities) of grondstoffen die op de beurs worden verhandeld”, verduidelijkt Dries Stragier, senior fund specialist bij BNP Paribas Fortis.
“Er zijn wel enkele zeldzame ETF’s die in grondstoffen beleggen, maar daarvoor moeten de UCITS-regels (Europese richtlijnen voor beleggingsfondsen, nvdr) worden nageleefd, die niet van toepassing zijn op ETC’s. De regels schrijven voor dat een fonds niet rechtstreeks in grondstoffen mag beleggen en dat geen enkel onderdeel meer dan 35 procent van de portefeuille mag uitmaken.”
Naast ETF’s en ETC’s omvat de grote familie van trackers ook ETN’s of exchange-traded notes. “ETN’s, die niet onderworpen zijn aan de UCITS-regels, zijn gestructureerde producten die een obligatie combineren met derivaten, om de prestaties van een activum of een mandje van activa na te bootsen”, vervolgt Dries Stragier. Een ETN bezit dus geen directe grondstoffen en houdt een tegenpartijrisico in als de uitgever in financiële moeilijkheden zou komen. Het is dus een instrument dat met de nodige omzichtigheid moet worden gebruikt.
Fysiek of synthetisch
Hoewel ETC’s over het algemeen de voorkeur genieten om rechtstreeks in grondstoffen te beleggen, moet de replicatiemethode van de ETC nog worden gekozen. Dat is de manier waarop hij in de grondstof belegt. “Er zijn twee soorten replicatie”, legt Dries Stragier uit. De eerste is fysieke replicatie: de ETC bezit daadwerkelijk de betreffende grondstoffen, zoals goudstaven in een kluis. De andere optie is synthetische replicatie: de ETC belegt dan in termijncontracten of futures. Aangezien hij niet van plan is de grondstoffen op de vervaldag in ontvangst te nemen, ‘rolt’ hij zijn contracten regelmatig door. Dat wil zeggen dat hij de contracten die op vervaldag komen, inruilt voor contracten met een langere looptijd, een proces dat elke maand wordt herhaald.
Aangezien een synthetische ETC niet van plan is de grondstoffen op de vervaldag in ontvangst te nemen, ‘rolt’ hij zijn contracten regelmatig door.
Dat mechanisme heeft invloed op de prestaties. “Enerzijds brengt het doorrollen transactiekosten met zich. Anderzijds kan het de winst beperken, als de markt ‘in contango’ is. Dat wil zeggen dat de prijzen van termijncontracten op de langere termijn hoger zijn dan de huidige prijzen”, aldus Dries Stragier. Bij een langetermijnbelegging kan dat fenomeen leiden tot een prestatieverlies van tientallen procenten.
Over het algemeen verdienen fysiek gerepliceerde ETC’s dus de voorkeur. Helaas bestaan ze voornamelijk alleen voor edelmetalen: goud, zilver, platina en palladium. Uit strategisch oogpunt beveelt de specialist van BNP Paribas Fortis in de huidige context vooral goud en zilver aan, aangezien platina en palladium sterk verbonden zijn met de auto-industrie (voor katalysatoren). Voor andere grondstoffen, waaronder koper, olie, gas, tarwe, cacao en koffie, zijn ETC’s vooral geschikt voor kortetermijnbeleggingen, omdat de hoge kosten voor het doorrollen van contracten op de lange termijn long-posities minder aantrekkelijk maken.
Mijnbouwbedrijven
Om duurzaam te beleggen in andere metalen, zoals zeldzame aardmetalen, kunt u beter kiezen voor mijnbouwbedrijven via gespecialiseerde ETF’s. De blootstelling blijft uiteraard minder direct: naast de grondstofprijzen kunnen ook de exploitatiekosten, de geopolitieke omstandigheden en de ontdekking van nieuwe afzettingen een grote invloed hebben op de waardering van die bedrijven.
Om de meest relevante ETF’s te identificeren, bieden platforms als justetf.com een handige en gedetailleerde zoekfunctie.
Let op met zeldzame metalen
Als u het aanbod van ETC’s doorneemt, zult u producten tegenkomen die hun blootstelling aan kritieke metalen benadrukken. Maar u moet in gedachten houden dat dit weinig liquide en moeilijk toegankelijke markten zijn, zelfs voor de uitgever van een ETC. De blootstelling aan zeldzame metalen blijft dus over het algemeen symbolisch. Zo heeft de WisdomTree Battery Metals ETC een blootstelling van slechts 2 procent aan kobalt en 1 procent aan lithium. De impact op de prestaties van het product is dus marginaal, zeker in vergelijking met aluminium (27%), dat veel meer wordt gebruikt in traditionele industrieën.
