Studenten in Vlaanderen en Brussel dringen aan op betaalbare koten

De Vlaamse Vereniging van Studenten (VVS) herhaalt het pleidooi voor betaalbare koten nu er een tekort aan studentenhuisvesting is in de studentensteden. De studentenkoepel suggereert dinsdag in een persbericht 25 aanbevelingen die de Vlaamse regering snel kan doorvoeren. In Brussel klinkt een gelijkaardige oproep.

De VVS waarschuwt voor een dreigende kloof op de kotenmarkt. Niet alleen voor kansarme studenten zou het financieel steeds moeilijker worden om op kot te gaan, maar ook voor studenten uit middenklassegezinnen. Toegankelijk onderwijs voor iedereen komt zo in het gedrang. Pendelen is niet voor elke student haalbaar omdat studierichtingen niet overal aangeboden worden, luidt de redenering.

De VVS distilleerde verschillende pistes die een oplossing kunnen bieden, bijvoorbeeld de bouw van studentendorpen buiten de studentensteden of een kotlabel. Of fiscale maatregelen in het voordeel van de eigenaars van zogenaamde basiskoten. Die koten verdwijnen steeds meer door de opkomst van “luxekoten” die meer opbrengen, klinkt het.

‘Er zijn heel wat studenten die elke euro in twee moeten bijten om rond te komen. We mogen hen niet vergeten: ook voor hen moet op kot gaan betaalbaar zijn en blijven’, aldus VVS-bestuurder Julien De Wit. Daarbij pleit de VVS ook voor ‘correspondentietesten’, een vorm van praktijktesten, om discriminatie op basis van etniciteit, geaardheid … op te sporen.

Verhuurder bevestigt ‘rush’ op koten

Xior, het beursgenoteerde vastgoedbedrijf gespecialiseerd in studentenhuisvesting, bevestigt dat er een ‘enorme rush’ bezig is van studenten die op zoek zijn naar koten. Xior is met koten actief in België, Nederland, Spanje en Portugal en had eind maart een portefeuille aan vastgoed van 2,01 miljard euro, goed voor bijna 14.000 studentenkamers.

Het bedrijf spreekt naar aanleiding van de resultaten over het eerste kwartaal van ‘een massale zoektocht naar kamers’ in alle landen waar het actief is. Al beging maart – opnieuw vroeger dan gewoonlijk – waren er al enorm veel aanvragen. Verschillende steden zijn al volledig ‘uitverhuurd’, klinkt het.

Zo waren de kamers van Xior in Leuven ‘in recordtempo’ uitverhuurd, en ook in Gent worden de laatste kamers verhuurd. Ook de doorgevoerde stijgingen van de huurprijs hebben geen effect op de toenemende vraag naar studentenkamers, aldus nog de beursgenoteerde kotmadam. Xior zag in het eerste kwartaal van dit jaar het nettohuurresultaat met 41 procent stijgen tot 24,8 miljoen. De gemiddelde bezettingsgraad bedroeg 98 procent.

Brussel mist ‘eenduidig kader’

Studentenservice Brik heeft dinsdag, met de steun van Vrije Universiteit Brussel, Erasmushogeschool Brussel, Odisee, LUCA – School of Arts en KU Leuven Campussen Brussel, het Manifest voor hedendaagse, betaalbare en kwaliteitsvolle studentenhuisvesting in Brussel voorgesteld. Ze doen daarin enkele aanbevelingen en pleiten voor een duidelijk wettelijk kader in het Brussels gewest en de negentien Brusselse gemeenten.

Een kot in Brussel kost gemiddeld 490 euro per maand. Te duur en ondemocratisch, stelt Brik. De hoge prijzen wijt ze aan de vele privé-investeerders die in de bres springen om het tekort aan studentenkamers op te vangen, maar hun koten bevinden zich te veel binnen het luxesegment. ‘Het middensegment, waar je een kamer van 12 m2 hebt en sanitair en keuken deelt, is in vrije val. Het wordt ook niet gestimuleerd om de simpele reden dat de stedenbouwkundige regels het niet toelaten. Als bouwpromotor ontwikkel je nu het makkelijkst een studio van 22 m2 met kitchenette en douche. Dat is de snelste weg naar een vergunning toe’, zegt Jurgen Ral van Brik.

Het manifest is een pleidooi voor een duidelijk wettelijk kader dat inzet op betaalbare en kwaliteitsvolle kamers. Om een crisis binnen de Brusselse studentenhuisvesting te vermijden, doen Brik en haar partners vier duidelijk aanbevelingen: ‘Voldoe aan de stijgende vraag naar studentenhuisvesting, hou de huurprijzen betaalbaar, stimuleer de ontwikkeling van kwaliteitsvolle standaardkamers met gedeelde faciliteiten en monitor en evalueer de studentenhuisvesting.’

Historisch tekort

Het historische tekort aan studentenhuisvesting in Brussel dreigt bovendien enkel groter te worden. In het manifest wordt gesteld dat tegen 2030 er in Brussel liefst 20.000 tot in het slechtste geval 50.000 studentenkamers moeten bijkomen. Oplossingen zijn nodig, maar een eenduidig beleid ontbreekt en dat werkt allesbehalve stimulerend voor bouwpromotoren. Zo getuigt ook Koenraad Belsack van kotenontwikkelaar UpKot: ‘We merken dat het zeer gefragmenteerd zijn van het beleid tegenwerkt. Sommige gemeenten zeggen zelfs dat ze geen moeite doen voor studentenwoningen’, aldus Belsack. ‘Stedenbouwkundige regels hebben geen specifiek kader voor studentenhuisvesting. Bepaalde gemeenten springen in dat gat met eigen regels, maar er is geen gecoördineerd beleid, waardoor ze elk op hun eilandje zitten en dat is niet efficiënt’, voegt Ral nog toe.

Om betaalbare studentenhuisvesting te verzekeren in de toekomst zijn oplossingen nodig, en die mogen creatief zijn. Brik ijvert bijvoorbeeld voor een kotmadamsysteem zoals in Leuven of voor reconversies van oude kantoorgebouwen of hotels. Dat is ook waar de stad Brussel naar streeft, geeft schepen van Stedenbouw Ans Persoons (Vooruit-One.Brussels) toe. ‘Het is iets praktischer, want er kan een conciërge aanwezig zijn en je kan makkelijker controleren of er geen misbruik is. En zo beperk je de concurrentie met het dure klassieke wonen. Het ombouwen van een normaal huis van 10 of 12 studentenkamers, dat zullen wij niet toestaan, omdat we naar die reconversie willen’, stelt Persoons.

Tot slot voegde zij nog toe dat haar partijgenoot en Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw Pascal Smet werkt aan een nieuwe stedenbouwkundige verordening. Die moet een eenduidig kader bieden voor het gewest op vlak van studentenhuisvesting.