Over de West-Vlaamse vastgoedmarkt: ‘De lockdown heeft de markt ontwricht’
Hogere prijzen en bijna evenveel verkopen als in het recordjaar 2019: de West-Vlaamse vastgoedmarkt lijkt de coronacrisis zonder kleerscheuren door te komen. Of volgt de ontnuchtering in 2021?
“De West-Vlaamse vastgoedmarkt heeft de coronacrisis zo goed als verteerd.” Die conclusie trekt notaris Bart Van Opstal op basis van het aantal geregistreerde vastgoedverkopen in de provincie. Het transactieniveau ligt amper een procentje lager dan in het drukke jaar 2019. “Dat is heel straf”, vindt Van Opstal. “West-Vlaanderen is daarmee de uitzondering onder de Vlaamse provincies.” Maar hij maakt ook een belangrijke kanttekening: de sterke West-Vlaamse prestatie is bijna volledig te danken aan de kust. “Na de eerste lockdown was daar een inhaalbeweging in de verkoop, met stijgingen die we nog nooit hadden gezien.” In de rest van de provincie verloopt het herstel van de activiteit trager. Dat is niet verwonderlijk. De kust is een atypische markt, met een specifiek koperspubliek en dus een andere dynamiek. “Bekeken uit een vastgoedoogpunt is de kust eigenlijk een aparte provincie”, zegt Filip Dewaele, bestuurder bij Dewaele Vastgoedgroep.
Meer dan het platteland
De West-Vlaamse vastgoedmarkt is een markt van extremen. In Menen, in het uiterste zuiden van de provincie, bedraagt de mediaanprijs voor een huis 148.500 euro. Het is de goedkoopste gemeente van Vlaanderen. Helemaal aan de andere kant van de provincie is Knokke-Heist sinds jaar en dag veruit de duurste appartementengemeente van het land, met een mediaanprijs van 500.000 euro.
De extreme dominantie van appartementen aan de kust contrasteert ook met het landelijke karakter van de rest van de provincie. Al moeten we dat met een korrel zout nemen, meent Christophe Verstraete, de CEO van de Kortrijkse projectontwikkelaar Verstraete Development. “Er zijn ook sterke centrumsteden. Het wordt wel eens vergeten, maar Brugge is de op twee na stad van Vlaanderen. Roeselare was twee jaar geleden de snelst groeiende centrumstad. Kortrijk heeft ook een sterke dynamiek. Kortrijk, Harelbeke, Kuurne, Wevelgem en Zwevegem vormen is een aaneengesloten gebied met bijna 200.000 inwoners.”
Verstraete countert daarmee het beeld dat West-Vlaanderen enkel aantrekkelijk zou zijn voor wie landelijk wil wonen. Hij vindt het wel een manco dat de provincie geen volwaardige studentenstad heeft. “Gelukkig investeren de KU Leuven en de UGent wel in universitaire campussen en opleiding in Kortrijk en Brugge, maar het gaat dan vooral om bacheloropleidingen. Dat is jammer, want vooral de masterstudenten blijven plakken in hun studentenstad.” Goed nieuws op dat gebied is dat de universiteiten ook enkele master-na-masteropleidingen willen toevoegen aan hun aanbod in West-Vlaanderen.
Dewaele merkt nog op dat West-Vlaanderen geen dominante stad heeft, zoals Gent in Oost-Vlaanderen. “Dat heeft ook voordelen”, zegt hij. “De mobiliteitsproblemen zijn hier nog relatief beperkt. Als een West-Vlaming tien minuten in de file heeft moet staan, is dat een week lang een gespreksonderwerp.”
Kampioen prijs- ontwikkeling
Welke van de West-Vlaamse steden heeft het meeste potentieel als vastgoedmarkt? Moeilijk te zeggen, vindt Verstraete. “De driehoek Waregem-Kortrijk-Roeselare is de economische motor van de provincie. Dat versterkt de vastgoedmarkt in en rondom die steden.” “Brugge heeft ook een grote aantrekkingskracht, vooral dankzij de historische binnenstad en het cultuuraanbod”, vult Dewaele aan.
Op basis van de prijsontwikkeling van nieuwbouwappartementen komt Kortrijk wel in beeld. Volgens berekeningen van het studiebureau de Crombrugghe & Partners klom de vierkantemeterprijs er van 2375 euro in 2015 naar 3075 in het derde kwartaal van 2020, een toename met 29,5 procent. In Brugge bedroeg de stijging in diezelfde periode 12,5 procent.
Verstraete wijst erop dat ook het stedenbouwkundige beleid van de steden een belangrijke rol speelt in de prijsontwikkeling. “Kortrijk heeft lang ingezet op grondgebonden woningen. Daardoor werden weinig appartementsprojecten vergund. Die schaarste heeft de prijzen van nieuwbouwappartementen omhooggeduwd.”
Intussen staan er wel behoorlijk veel projecten op stapel in Kortrijk. Sommigen vrezen voor een overaanbod. “Het moet nog blijken of al die plannen en projecten worden gerealiseerd. En op welke termijn”, reageert Verstraete. “Ik heb wel even gevreesd dat het plots een beetje te veel zou worden”, zegt Dewaele. “Maar ik stel vast dat het tot op vandaag vrij goed loopt. Aanbod creëert ook vraag.”
Corona- en brexiteffecten
In de grootste vier steden van de provincie viel de verkoopactiviteit wel terug in de eerste negen maanden van het jaar. Roeselare was de negatieve uitschieter (-10,6%). De prijzen hielden door de band genomen wel goed stand, met hier en daar enkele serieuze prijsopstoten (zie Grillige prijsstijgingen). “Na de eerste lockdown waren er veel kandidaat-kopers”, weet Filip Dewaele. “Dat heeft de markt ontwricht. Er is vaak snel beslist. Het heeft ons vooral verbaasd dat die animo op de markt zo lang heeft geduurd. Pas in de loop van september is de markt min of meer genormaliseerd. Sinds midden oktober is het opmerkelijk kalmer. Wellicht heeft dat met de tweede coronagolf en de bijbehorende maatregelen te maken.”
Zal de West-Vlaamse vastgoedmarkt ook die tweede golf zonder al te veel kleerscheuren doorkomen? Filip Dewaele: “We moeten de economische impact afwachten. Er worden veel faillissementen en banenverlies voorspeld. Door de vele steunmaatregelen is dat nog niet het geval. Ik heb het gevoel dat een grote groep mensen er financieel zeker niet op achteruit is gegaan. Ze hebben geen inkomensverlies geleden en hebben minder uitgegeven.”
Volgens Christophe Verstraete is West-Vlaanderen ook beter gewapend tegen een economische crisis dan de andere Vlaamse provincies. “De werkloosheidsgraad is hier heel laag en veel sectoren vinden moeilijk personeel. Wie zijn werk verliest, kan snel weer aan de slag.” Dewaele gelooft ook in de grote weerbaarheid van de West-Vlaamse economie, maar ziet wel nog een bedreiging: de brexit. “Een brexit zonder akkoord zal Vlaanderen harder treffen dan de rest van België, en West-Vlaanderen harder dan de andere Vlaamse provincies.”
Grillige prijsstijgingen
Ondanks de coronacrisis blijven de vastgoedprijzen in West-Vlaanderen stijgen. Op basis van transacties tot en met eind september zagen de notarissen de huizenprijzen met 4,2 procent toenemen tegenover 2019. De mediaanprijs bedraagt nu 250.000 euro. Op de appartementenmarkt klom de mediaanprijs 3,6 procent hoger, tot 228.000 euro. Ook in het derde kwartaal dikten de prijzen nog aan. Huizen werden 4 procent duurder, appartementen 1,8 procent.
Zonder de transacties aan de kust was er voor de huizenmarkt een prijsstijging van 4,4 procent in de eerste negen maanden. Op de appartementenmarkt is de prijsstijging (+6,8%) opvallend hoger dan de klim voor de provincie inclusief de kust (+3,6%), ondanks de stormloop op de appartementen aan zee. “Je zou verwachten dat die grote vraag naar kustappartementen de prijzen hoger heeft gestuwd”, reageert notaris Bart Van Opstal. “Maar tegenover die toegenomen vraag staat een heel ruim aanbod. Er wordt nog veel gebouwd aan de kust en ook de markt van de bestaande appartementen aan de kust is groot. Er is dus zeker geen schaarste. Bovendien is het aanbod op de secundaire markt vaak verouderd. Dat tempert de prijzen.”
Als we inzoomen op de steden, valt de prijsevolutie van appartementen in Kortrijk op. In de eerste negen maanden klom de mediaanprijs er 15,4 procent hoger, tot 225.000 euro, ondanks een duik in het derde kwartaal. Kortrijk wordt daardoor duurder dan Brugge, waar de mediaanprijs voor appartementen met 1,4 procent is gedaald, tot 221.750 euro.
West-Vlaamse kantorenmarkt wordt volwassen
Veel animo en dynamiek is er ook op de West-Vlaamse kantorenmarkt, zeker bij de projectontwikkelaars. Volgens een onderzoek van het Brusselse vastgoedadvies- en makelaarskantoor BelSquare staat er 90.000 vierkante meter kantoorruimte in de steigers in West-Vlaanderen.
De toename van de kantoorruimte gaat gepaard met een kwaliteitsinjectie. Bescheiden kantoorgebouwtjes maken plaats voor architecturale eyecatchers met een grote duurzaamheidsambitie. Een voorbeeld is de Westwing Tower van de projectontwikkelaar Steenoven in Roeselare. Die kantoortoren met dertien verdiepingen is het sluitstuk van het Westwing Park, het vroegere Accent Business Park. Het wordt het eerste kantoorgebouw met een BREEAM Excellent-certificaat in de provincie. Nog in Roeselare, aan het station, ontwikkelt Steenoven in samenwerking met ION het project Roelevard, met 81 appartementen, 6000 vierkante meter kantoorruimte en een deelwerkplek. Het ontwerp is van het wereldvermaarde Noorse bureau Snøhetta in samenwerking met B2Ai. In Oostkamp bij Brugge levert de projectontwikkelaar Global Estate Group binnenkort de eerste fase op van de grootschalige bedrijfscampus O-Forty. En op de kop van het Beneluxpark/Kennedypark realiseert Verstraete Development het Kortrijk Business Park, een kantoorcomplex van 18.000 vierkante meter met een BREEAM Very Good-certificaat. De coworkingoperator Buzzynest zal er zijn derde vestiging openen.
“Dat coworkingspaces en serviced offices een plek zoeken in West-Vlaanderen is vrij recent”, zegt Christophe Verstraete. Hij vindt dat het past in het “volwassen worden van de West-Vlaamse kantoormarkt”. Filip Dewaele treedt hem daarin bij. “Op de kantoormarkt heeft West-Vlaanderen altijd wat achterop gelopen. Nu zien we een inhaalbeweging. Die krijgt een boost doordat de lokroep van de Brusselse kantoormarkt wat verstilt. De mobiliteitsproblemen spelen daarin mee, maar ik verwacht ook een effect van de coronacrisis. Ik zie een hybride model ontstaan, waarbij thuiswerk wordt gecombineerd met werken in regionale satellietkantoren. Het Brusselse hoofdkantoor verliest aan belang.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier