De Regie der Gebouwen kreeg al bakken kritiek over zich heen. Er is al een lange weg naar beterschap afgelegd, zegt topman Laurent Vrijdaghs. Maar een tekort aan middelen fnuikt de ambitie.
Laurent Vrijdaghs staat sinds 2008 aan het hoofd van de Regie der Gebouwen, de overheidsdienst die de vastgoedportefeuille van de staat beheert. Daarin zitten onder meer gevangenissen, gerechtsgebouwen, musea, kazernes, kantoren, Europese scholen en het koninklijk paleis. Binnenkort staat de Regie op eigen benen. Sinds 2008 is al een lange weg afgelegd om de organisatie weer op de rails te krijgen. Maar de transformatie is nog lang niet afgerond.
In 2016 kreeg u de opdracht verouderde gebouwen af te stoten, de huur te verminderen en de ruimte per werknemer te verminderen. Is dat gelukt?
LAURENT VRIJDAGHS. “Grotendeels. Tussen 2013 en 2018 is de huur met 5,5 miljoen euro per jaar gedaald. Dat is weinig, op een budget van ongeveer 480 miljoen. Maar dat waren de eerste effecten van de rationalisering van het gebruik van ruimte. In 2019 bedroeg de huur 481 miljoen euro. Vanaf nu besparen we 12 miljoen per jaar. Maar we moeten erkennen dat veel van onze gebouwen nog niet aangepast zijn aan de nieuwe manier van werken.”
Welk huurbeleid zal u in de toekomst voeren voor de kantoorgebouwen?
VRIJDAGHS. “Normaal huren we de komende tien jaar geen nieuwe gebouwen meer in Brussel. Een aantal belangrijke huurcontracten kunnen we stopzetten. Helaas zitten we in andere gebouwen vast door langetermijncontracten waarvoor we de huurprijzen niet kunnen heronderhandelen. Dat geldt bijvoorbeeld voor de Financietoren. Daar kunnen we de ruimte enkel maximaal gebruiken. Er kunnen nog makkelijk 1200 mensen bij.”
U moest 30 procent van uw kantoorportefeuille afstoten. Bent u daarin geslaagd?
VRIJDAGHS. “In 2011 beheerde de Regie der Gebouwen 1463 gebouwen, in eigendom en gehuurd. Dat zijn er nu nog 962. Dat komt neer op een afname van 7,8 naar 6,8 miljoen vierkante meter. We hebben vooral gesnoeid in de gehuurde gebouwen, waar we van 498 naar 290 zijn gegaan. Die daling willen we doorzetten door contracten niet te verlengen.”
Hoe zit het met de verkoop?
VRIJDAGHS. “We hebben een plan voor de komende vier jaar. De verkoop hangt af van de geplande investeringen. Gezien ons financieringstekort, is het handig dat de Regie nu kan profiteren van de opbrengst van haar verkopen. Een grote verkoop wordt bijvoorbeeld de gevangenis van Sint-Gillis, waar een nieuwe woonwijk kan komen. Het doel is binnen de vijf jaar voor 120 miljoen euro gebouwen te verkopen.”
De Regie heeft 940 miljoen dollar nodig om haar gebouwen te renoveren, maar u komt 491 miljoen te kort.
VRIJDAGHS. “Dat bedrag is nodig voor het investeringsplan voor de periode 2020-2024. Het gaat om werken die moeten gebeuren om de continuïteit van de openbare diensten te waarborgen. Die 491 miljoen zal ergens vandaan moeten komen. Anders moeten we projecten uitstellen, bij de musea, de federale politie, justitie of elders. Dat staat nog los van het feit dat we personeel te kort hebben. We zouden 920 voltijds equivalenten moeten hebben, maar er zijn er nu 790. ”
De Regie kreeg de jongste tijd geregeld kritiek, van het Rekenhof, in een audit van Deloitte en van de pers. Begrijpt u dat?
VRIJDAGHS. “De Regie heeft een lange weg afgelegd. We moesten het bedrijf hervormen. In 2008 hadden we 1400 medewerkers, nu nog 790. We doen dus veel meer met minder middelen. Ik accepteer kritiek, maar ik zou ook graag zien dat de juiste verantwoordelijken met de vinger worden gewezen. Wanneer in een gerechtsgebouw een plafond instort doordat zich water ophoopte door een geblokkeerde kroonlijst, is dat betreurenswaardig, maar het gaat om een gebrek aan onderhoud door de huurders.
“Iedereen moet zijn rol spelen. Er is de verhuurder, de Belgische staat, die wij vertegenwoordigen. En er zijn de huurders, de federale overheidsdiensten, die geen huur betalen. De oplossing zou zijn de huurder te verlossen van zijn verantwoordelijkheid voor het beheer van het gebouw. Wij willen die verantwoordelijkheid graag overnemen. Nu is de Regie niet verantwoordelijk voor het onderhoud van een verwarmingsketel of de vervanging van een gloeilamp. Het is aan de huurder om dat te doen, maar die heeft daar niet altijd de middelen of de competenties voor.”
Wat stelt u voor?
VRIJDAGHS. “Een globaal pakket. De Regie neemt in een eerste fase het onderhoud van het gebouw op zich. Later kunnen daar nog de catering, de schoonmaak en de bewaking van het gebouw bij komen. Daardoor zouden de federale overheidsdiensten zich kunnen concentreren op hun kernactiviteiten. De Regie kan die extra taken financieren door huur te vragen of de dotatie te krijgen die de overheidsdiensten voor die taken ontvangen. Belangrijk is dat een contract wordt ondertekend, waarin de verplichtingen en de verantwoordelijkheden van elke partij zijn vastgelegd.”
De Regie der Gebouwen moet een naamloze vennootschap van publiek recht worden. Hoe zit het daarmee?
VRIJDAGHS. “Alles is klaar, maar we wachten vol ongeduld op een volwaardige regering om de transitie goed te keuren. De voordelen zijn talrijk. We zullen meer autonomie en flexibiliteit krijgen, bijvoorbeeld om ongebruikte ruimte te kunnen onderverhuren aan particulieren.”
120 miljoen
euro wil de Regie der Gebouwen de komende vijf jaar halen uit de verkoop van gebouwen.
940 miljoen
euro heeft de Regie der Gebouwen nodig voor haar investeringsplan 2020-2024.
