Coworkingoperator Clockwise kiest voor eersteklas werkplekken in secundaire steden

CLOCKWISE In 2022 nam het zijn intrek in het Arts 44- gebouw in Brussel.
Laurenz Verledens vastgoedexpert bij Trends

Met een tweede en derde locatie in België timmert Clockwise gestaag verder aan zijn Europese netwerk. De Britse flexwerkspeler kiest bewust voor secundaire steden, omdat vooral daar een tekort is aan kwalitatieve kantoorvoorzieningen.

Het gaat snel voor Clockwise in ons land. In 2022 nam de Britse aanbieder van flexibele werkplekken zijn intrek in het gerenoveerde Arts 44-gebouw in de Leopoldswijk in Brussel. Het was ook de eerste locatie van Clockwise op het Europese vasteland. De voorbije zomer opende Clockwise een vestiging in Antwerpen. En onlangs maakte de Duitse fondsbeheerder Patrizia bekend dat Clockwise de flexibele-werkplekoperator wordt voor The Louise, een pas gerenoveerde kantoortoren op de Brusselse Louizalaan. Clockwise zal in 2025 de eerste en tweede verdieping innemen, goed voor 3.350 vierkante meter en 300 tot 400 werkplekken.

Arts 44 en The Louise liggen op amper 2 kilometer van elkaar, maar daar ziet Alexandra Livesey, de operationeel directeur van Clockwise, geen graten in. “Onze Brusselse vestigingen liggen in heel verschillende wijken met ook een heel ander cliënteel. We letten er altijd op dat een nieuwe vestiging de bestaande niet kannibaliseert”, zegt ze.

Eigendomsstrategie

Clockwise is een relatief jonge speler in de coworkingbusiness. De eerste vestiging opende in 2017 in Glasgow. Daarna volgden vestigingen in onder meer Liverpool, Belfast en Manchester. Vandaag heeft Clockwise dertien locaties in het Verenigd Koninkrijk, twee in België, één in Duitsland (Bremen) en één in Nederland (Den Haag). Opvallend is dat er in Londen, de belangrijkste Europese kantoormarkt, slechts twee vestigingen zijn. Ook in Duitsland en Nederland laat Clockwise de belangrijkste kantoorsteden voorlopig links liggen. “We hebben vroeg ingezien dat de grote coworkingoperatoren vooral interesse toonden voor steden als Londen, terwijl er juist in de secundaire en regionale kantoorsteden een tekort is aan kwalitatieve kantoorvoorzieningen”, zegt Alexandra Livesey.

In sommige gebouwen, onder meer in The Louise, biedt Clockwise ook receptiediensten en andere services aan. Dat past volgens Livesey in de “hotelisering” van de kantoorwereld.

‘We willen niet gewoon een van de vele huurders zijn in het gebouw. We moeten iets kunnen bijdragen’

Alexandra Livesey, COO van Clockwise

Clockwise gaat er prat op dat het via de achterliggende vastgoedinvesteerder Castleforge alle gebouwen in eigendom en beheer heeft (zie kader Kantelmoment voor kantoorvastgoed). Als eigenaar kan Clockwise met een langetermijnvisie investeren in de locaties, is de redenering. En zonder huurverplichtingen is het ook beter gewapend tegen crisissen op de kantoormarkt.

In The Louise wijkt Clockwise voor de eerste keer af van die eigendomsstrategie. “We krijgen veel vragen van verhuurders die ons als coworkingoperator willen in hun gebouwen”, verklaart Alexandra Livesey. “Als een partnership voor de lange termijn mogelijk is, zoals met Patrizia in The Louise, staan we daarvoor open. We willen echter niet gewoon een van de vele huurders zijn in het gebouw. We moeten iets kunnen bijdragen.”

Door te huren kan Clockwise ook sneller groeien. Volgens Engelse media plant Castleforge meer dan 1 miljard pond aan investeringen in het Verenigd Koninkrijk en Europa. Alexandra Livesey bevestigt dat Clockwise de sterke groei van de voorbije jaren wil doortrekken. “Maar het is geen groei om de groei. We zijn heel selectief in de gebouwen en de locaties. We willen elke locatie goed kennen. Dat doen we met diepgaande marktanalyses, maar we gaan ook met ons managementteam op stap in de stad. Dat is een manier om een stad echt te leren kennen: waar is de studentenbuurt, wat is het culturele aanbod, waar moet je zijn voor het uitgangsleven…”

Nog ruimte in Antwerpen

In Antwerpen renoveerde Clockwise het voormalige Maritiem Huis in de Olijftakstraat. Het is nu een coworkingspace met bijna 3.000 vierkante meter kantoorruimte. Het kantoorpand biedt een mix van gedeelde ruimten (twee clublounges en twee terrassen) met privatieve kantoorruimten, vergaderzalen en concentratiewerkplekken. In november nemen de eerste gebruikers hun intrek in het gebouw. Communitymanager Sven Steijvers heeft er vertrouwen in dat Clockwise snel zijn plek zal vinden in de al drukbezette Antwerpse coworkingmarkt. “Uit ons onderzoek blijkt dat de Antwerpse kantoormarkt voldoende groot is”, zegt hij. “Dat zie je ook bij recente nieuwkomers als Silversquare en Brain Embassy, die vrij vlot ingevuld geraken.

Kantelmoment voor kantoorvastgoed

Investeerders tonen al enige tijd minder appetijt voor kantoorvastgoed en die trend zal doorzetten, stelt de vastgoedinvesteerder Castleforge in een onderzoeksrapport.

Volgens Castleforge maakt het kantoorvastgoed een gelijkaardige transitie door als het winkelvastgoed tien jaar geleden. E-commerce heeft het winkellandschap drastisch veranderd. Dat had ook een grote impact op de investeringen in het achterliggende vastgoed: logistiek vastgoed kon op veel interesse rekenen van vastgoedinvesteerders en dat ging ten koste van het winkelvastgoed.

Castleforge merkt op dat de kantoorgebruikers vaker verhuizen dan vroeger. Tussen 2002 en 2021 is in het Verenigd Koninkrijk de gemiddelde verblijfsduur van bedrijven in een kantoorgebouw gedaald van 14 naar 7 jaar. De verklaring ligt volgens Castleforge in mobiel internet en de doorbraak van cloudcomputing en -diensten. Dat heeft de verhuiskosten van bedrijven sterk verlaagd. Door de snellere veranderingen in het bedrijfsleven willen huurders hun vastgoed ook beter afstemmen op hun personeelsbehoeften.

De kortere verhuurtermijnen maken kantoren minder aantrekkelijk voor investeerders. Castleforge voorspelt dat slechts twee categorieën kantoren in de toekomst een goed rendement zullen opleveren: flexibele werkplekken die hogere, stabiele inkomsten genereren door lagere kosten voor klantenwerving, en de grote state-of-the-art-kantoorgebouwen, die mikken op hoofdkantoren van multinationals. Die tweede categorie zal vooral succesvol zijn in de grote kantoorsteden als Londen, Parijs, Amsterdam, Madrid en München. Voor de flexibele kantoren ziet Castleforge vooral potentieel in de secundaire kantoorsteden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content