De Brusselse regering heeft de maatregelen tegen discriminatie op de huurmarkt aangescherpt. Brussel huisvesting zal beroep kunnen doen op acteurs of verenigingen om proactieve discriminatietest uit te voeren. De discriminatiecriteria worden ook uitgebreid tot onder meer eenoudergezinnen. Dat kondigde staatssecretaris voor Huisvesting en Gelijke Kansen Nawal Ben Hamou donderdag aan op een persconferentie.
Uit studies in 2017 en 2019 bleek dat discriminatie in de huisvestingssector een realiteit is. Een nieuwe studie toonde aan dat de lockdown door de covid-pandemie een negatief effect heeft op de arbeidsmarkt, stelde de staatssecretaris. Zo is discriminatie van mensen met een van origine Noord-Afrikaanse naam bijna verdubbeld van 20 tot 36 procent.
Sinds september 2019 kunnen inspecteurs van Brussel Huisvesting discriminatietests uitvoeren via een situatietest (waarbij vergeleken wordt hoe bijvoorbeeld een gehandicapte en een valide kandidaat-huurder behandeld wordt) of het inzetten van een ‘mystery client’. Maar de voorwaarden voor dergelijke tests – voorafgaandelijke klacht, ernstige aanwijzingen van discriminatie – waren te streng, waardoor er sindsdien maar drie tests werden uitgevoerd en geen sanctie werd opgelegd.
Daarom werd in het Noodplan voor Huisvesting voorzien dat de Huisvestingscode gewijzigd wordt om de uitvoering van discriminatietests te vergemakkelijken en extra inspecteurs aan te werven. De Brusselse regering zette vorige donderdag het licht op groen voor een ontwerpordonnantie om dit te realiseren.
Als die tekst in werking treedt, wordt het Brussels Gewest het eerste gewest dat proactieve tests toestaat, zonder dat er sprake kan zijn van uitlokking. De voorwaarden voor het uitvoeren van de tests verdwijnen.
De Brusselse huisvestingsinspectie kan acteurs of verenigingen inschakelen om voor haar rekening tests uit te voeren. Voor situatietest zijn immers veel verschillende profielen nodig en die zijn niet altijd beschikbaar onder het personeel van de Directie Gewestelijke Huisvestingsinspectie (DGHI), verduidelijke Ben Hamou op de persconferentie. Ze hoopte dat dit als inspiratie kan dienen voor andere bestuursniveaus of andere sectoren.
Ook de lijst met discriminatiegronden wordt uitgebreid tot onder meer eenoudergezinnen, of mensen met een verblijfsvergunning van bepaalde duur. Onder discrimatie op basis van geslacht valt voortaan ook discriminatie op grond van medisch begeleide voortplanting, borstvoeding, seksuele kenmerken en genderidentiteit.
Daarnaast biedt de ordonnantie ook meer bescherming aan alle huurders, en niet enkel de kandidaat-huurders. Zo kan een verhuurder vervolgd worden als hij een huurder uit zijn woning zet omdat die een relatie heeft met iemand van hetzelfde geslacht.
De tekst legt ook vast welke informatie de verhuurder kan opvragen en wanneer.
Het Noodplan voor Huisvesting voorziet ook in de aanwerving van drie ambtenaren voor de behandeling van klachten van racisme. Twee van hen zijn al in maart en april aangeworven, en de derde aanwerving is lopende, kondigde de staatssecretaris aan.
Vrijdag start ook een grote communicatiecampagne om verhuurders, huurders en vastgoedmakelaars bewust te maken van discriminatie op de woningmarkt.
‘Nu proactieve praktijktesten mogelijk gemaakt worden, zetten we een belangrijke stap richting een rechtvaardige huurmarkt’, reageert Arnaud Verstraete Groen-fractieleider in het Brusesls Parlement, die vorige legislatuur al pleitte voor proactieve praktijktests.
Tot nu toe konden alleen reactieve praktijktesten uitgevoerd worden. Pas wanneer er al een klacht was én een vermoeden van discriminatie na onderzoek, kon er overgegaan worden tot een praktijktest. Die optelsom van voorwaarden maakte de procedure te log. Verstraete is tevreden dat de testen nu wél de nodige slagkracht krijgen: ‘Voortaan moet er niet meer aan bepaalde voorwaarden voldaan worden vooraleer men een praktijktest op de huurmarkt mag uitvoeren. Dankzij die aanpassing zal er doorlopend getest kunnen worden en pakken we discriminatie écht aan.’
Proactief testen is de beste manier om discriminatie op de huurmarkt aan te pakken. Dat wordt bewezen in Gent. Sinds praktijktesten daar zijn ingevoerd, zijn de discriminatiecijfers op de huurmarkt spectaculair afgenomen. Vanuit de oppositie reageert N-VA kritisch. ‘Natuurlijk moet discriminatie op de huurmarkt aangepakt worden, maar ik stel me toch ernstige vragen bij dit verregaande voorstel’, reageert Brussels parlementslid Mathias Vanden Borre op Twitter. ‘Als men het vertrouwen op de verhuurmarkt helemaal onderuit wilt halen, is dit alvast een goede maatregel’, vervolgt hij.
