Hoge loonkosten maar lage nettolonen in België

België is Europees kampioen totale loonkosten, maar op het vlak van nettolonen staat ons land pas achtste op de Europese ranking.

Eén euro nettoloon kost de Belgische werkgever 2,5 keer zoveel, door de hoge werkgeverslasten en de inkomstenbelasting. Ter vergelijking: 1 euro netto-inkomen in Duitsland kost de werkgever 1,97 keer zoveel en in Nederland 1,76 keer. Het Europees gemiddelde is een verhouding van 1 op 1,73.

Het toont de directe gevolgen van de grote loonwig (het verschil tussen totale loonkosten en nettoloon) voor de portefeuille van Jan Modaal. Hoewel Belgische werkgevers de hoogste loonkosten torsen van alle EU-landen, liggen de gemiddelde nettolonen wel lager dan in veel andere lidstaten. België staat hier achtste. Volgens het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) ligt de oorzaak voor de hand: de hoge werkgeverslasten en de personenbelasting. “Vaak wordt vergeten dat de werkgever de volledige loonwig financiert: werkgevers- en werknemersbijdragen, plus de bedrijfsvoorheffing van de werknemers”, zegt Bart Buysse, directeur bij het VBO.

Herverdeling

Lars Vande Keybus, economisch adviseur van het ABVV, wil de relatief lage nettolonen in vergelijking met het brutoloon in het juiste perspectief plaatsen: “De Belgen – en de sociale gesprekspartners – hebben in het verleden besloten een maatschappijmodel uit te bouwen waarbij een groot deel van het brutoloon wordt afgestaan voor sociale voorzieningen, om zo tot herverdeling te komen. Dat de economische crisis niet ongenadig hard in België toesloeg, is grotendeels te verklaren doordat de herverdelingsmechanismen hun werk deden, waardoor de koopkracht gewaarborgd bleef. Om zulke automatische stabilisatoren te financieren, is van iedereen een navenante sociale bijdrage nodig.”

Geen reële loonsverhogingen

Moet er iets gedaan worden aan de grote kloof tussen netto- en brutoloon? Voor het VBO is het duidelijk: er moet dringend ingezet worden op het verlagen van de loonwig, door een daling van de loonkosten, zonder aan de nettolonen te raken. Bart Buysse is van oordeel dat “een loonmatiging broodnodig is, meer zelfs nog indien we de loonkostenhandicap willen afbouwen. Er is dus geen ruimte voor reële loonsverhogingen, waarbij we ook moeten voorkomen dat de lastenverlagingen worden omgezet in loonsverhogingen. In elk geval moet prioritair worden ingezet op lastenverlaging voor werkgevers, omdat dat noodzakelijk is om economische groei en werkgelegenheid te stimuleren, wat op zijn beurt de uitgaven beperkt en inkomsten genereert, en op die manier extra ruimte schept voor lastenverlaging. Meer mensen langer aan het werk houden, is ook noodzakelijk in het kader van de vergrijzing en om ons systeem van sociale bescherming en welvaart betaalbaar en in stand te houden.”

Geen reële loonstijgingen meer de komende jaren is dus de boodschap van het VBO. De werkgeversorganisatie benadrukt trouwens dat de recente reële loonstop (de lonen worden enkel aangepast aan de index) die de regering voor 2013 en 2014 invoerde niet de oorzaak is van de lage Belgische nettolonen. Buysse: “Er is geen echte loonstop, want de automatismen in de loonvorming zoals indexering en baremieke verhogingen blijven spelen, met wel degelijk een toename van de brutolonen en dus ook van de loonkosten.”

Transparantie

Aan syndicale zijde heerst een andere mening. Om te beginnen vinden de vakbonden dat de reële loonstop zoals die de voorbije jaren werd opgelegd niet voor herhaling vatbaar is. “Onze prioriteit ligt bij het herstellen van de vrijheid van onderhandeling”, aldus Vande Keybus. “De volgende regering moet dat garanderen. Wat een verdere verlaging van de sociale bijdragen betreft, moet eerst de financiering van de sociale voorzieningen worden verzekerd. Daarna kan worden gesproken over verdere bijdrageverminderingen. Hiervoor vragen we transparantie en kennis over alle inkomsten, zodat een grondige fiscale hervorming mogelijk wordt.” Het is de vrees van de vakbonden dat een vermindering van de sociale bijdragen de financiering van de sociale zekerheid in gevaar brengt.

Lees het volledige artikel in Trends van deze week.