Hoe profiteert u optimaal van de vrijstelling van 50.000 euro in het erfrecht?

Sinds 1 september geniet de langstlevende partner in Vlaanderen een vrijstelling van 50.000 euro op roerende goederen die zij of hij erft. Wat betekent dat concreet en hoe optimaliseert u dat op een eenvoudige manier?

Voetvrijstelling van 50.000 euro

Behalve van de vrijstelling van de gezinswoning geniet de langstlevende partner sinds 1 september nu ook van een zogenaamde voetvrijstelling op de eerste schijf van het roerende vermogen. Om maximaal van beide vrijstellingen te genieten is het fiscaal voordelig de volledige gezinswoning en minstens 50.000 euro roerend vermogen toe te bedelen aan de langstlevende partner, of minstens die mogelijkheid in te bouwen. Daarvoor bestaan eenvoudige technieken, zoals een keuzebeding of een testament.

We spreken in de erfbelasting van ‘partners’ als het gaat om de langstlevende echtgenoot, de langstlevende wettelijk samenwonende en de langstlevende feitelijk samenwonende. Voor feitelijk samenwonenden is wel vereist dat zij minstens een jaar samenwoonden en een gemeenschappelijke huishouding hadden, terwijl dat voor de gezinswoning drie jaar is.

Optimalisatie via een testament

Een testament is ook interessant als fiscaal instrument, met andere woorden als techniek om de erfbelasting te vermijden. Bovendien kunt u zo tot op de laatste dag van uw leven nog aan successieplanning doen. Via een testament kunt u de vrijstelling van de gezinswoning en de nieuwe vrijstelling van 50.000 euro voor roerende goederen eenvoudig optimaliseren. Het volstaat bijvoorbeeld dat in het testament staat dat de volledige gezinswoning en 50.000 euro aan banktegoeden toekomt aan de langstlevende partner en dat bijvoorbeeld voor de rest van het vermogen de wettelijke regeling van toepassing is.

Optimalisatie via een keuzebeding

Door een keuzebeding in te lassen in uw huwelijkscontract kan de langstlevende echtgenoot kiezen wat hij of zij uit de ‘gemeenschap’ wil nemen bij het overlijden van de partner. U kunt zo’n keuzebeding al voor uw huwelijk in uw huwelijkscontract opnemen, maar u kunt het keuzebeding evengoed later nog laten toevoegen door een notaris. Dat kost ongeveer 600 euro.

Een keuzebeding is wel enkel mogelijk als u gehuwd bent en er een gemeenschap is. Dat is het geval wanneer u gehuwd bent onder het wettelijke stelsel, maar niet wanneer u gehuwd bent met scheiding van goederen. In dat laatste geval kunt u bijvoorbeeld de scheiding van goederen behouden en een beperkte gemeenschap toevoegen waarin u bijvoorbeeld de gezinswoning inbrengt of een beleggingsportefeuille. Een omschakeling van scheiding van goederen naar scheiding van goederen met een beperkte gemeenschap is trouwens heel eenvoudig. Het kan via één notariële akte zonder dat een inventaris opgemaakt hoeft te worden. Dat kost ongeveer 1000 euro.

Voorbeeld

Nemen we als voorbeeld een koppel van 78 jaar met één kind. De partners zijn gehuwd volgens het wettelijk stelsel en heel het vermogen zit in de gemeenschap, zoals dat doorgaans het geval is in de praktijk. Ze bezitten een villa met een waarde van 800.000 euro en een spaarrekening met 200.000 euro.

Als het koppel gewoon de wet laat spelen, bedraagt de erfbelasting na het overlijden van één van beide echtgenoten in Vlaanderen 47.420 euro. Kiest de langstlevende echtgenoot ervoor via het keuzebedingde volledige gezinswoning in volle eigendom naar zich toe te trekken, alsook 50.000 euro cash, dan bedraagt de erfbelasting amper 1500 euro. Dat komt gewoon omdat de gezinswoning en 50.000 euro roerend vermogen is vrijgesteld voor de langstlevende echtgenoot en men dus via het keuzebeding optimaal gebruikmaakt van de vrijstellingen voor de langstlevende partner.